تخریب زیستگاه گونه‌های گیاهی در دماوند

به گزارش ایسنا، محور هراز در ورودی استان مازندران حوزه استحفاظی شهرستان آمل یکی از دیدنی ترین محورهای مواصلاتی کشور به شمار می رود. طبیعت کوه و جنگل در کنار رودخانه خروشان هراز و دامنه زیبا و سرسبز دماوند از این محور به عنوان یکی از محورهای مواصلاتی مورد استقبال مسافران نام برده می شود.دشت شقایق پلور در شهر رینه یکی از معروف ترین جاذبه‌های طبیعی در محور هراز است که از اوایل خردادماه به مدت دو ماه زیبایی خاصی دارد.باز شدن گل‌های شقایق در دشت زیبای پلور و در دامنه قله دماوند گردشگران بسیاری را به این منطقه کشانده است. اما همواره حضور بسیار گردشگران با بی توجهی های زیادی همراه بوده است.مسافرانی که به بهای لذت بردن لحظه ای خود، طبیعت و مادر حیات را با چالش مواجه می کنند یا اطلاعی از اهمیت محیط زیست ندارند و یا نسبت به آن بی توجه هستند.
نعمت اله کوهستانی رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان آمل به ایسنا می گوید: مراتع حوزه دشت لار و اطراف کوه دماوند در فصل تابستان به عنوان مرتع ییلاقی مورد استفاده دام های روستائی و عشایری از استان های مازندران، تهران و سمنان قرار می گیرد. مراتع این منطقه به دلیل داشتن تنوع گونه ای گیاهی فراوان ، علاوه بر تامین علوفه دام ها، ارزش های زیست محیطی، اکوتوریسمی و هیدرولوژیکی زیادی دارد از این رو حفظ و احیای این اکوسیستم ها از اهداف توسعه پایدار به شمار می رود.
کوهستانی می افزاید: در مناطق مختلف آب و هوائی ایران، رویشگاه های گیاهی یافت می شوند که به دلیل نیازهای اکولوژیکی ویژه، در مناطق خاصی انتشار دارند که در صورت تخریب در اثر چرای بی رویه دام و تبدیل به سایر کاربری ها سریع تر از دیگر اکوسیستم ها از بین رفته و با توجه به اینکه این مناطق دارای اهمیت اکولوژیکی زیادی هستند از این رو مدیریت اصولی بر این رویشگاه ها نیاز مبرم و ضروری است.وی می گوید: از اکوسیستم های مرتعی ویژه می توان به رویشگاه لاله سرنگون در غرب کشور و شقایق سیاه در دامنه کوه دماوند اشاره کرد که  از نظر ویژگی های اقلیمی، ادافیکی و پوشش گیاهی نسبت به سایر زیستگاه ها، نمود ویژه ای داشته و دارای توان زیستی بسیار بالایی است.
رئیس اداره منابع طبیعی آمل می افزاید:  دشت شقایق لار از مناطق اکولوژیک منحصربفرد در ایران و حتی در جهان است که در صورت عدم توجه و عدم حفاظت و حمایت از آن به سرعت قابلیت خود را از دست می دهد. بنابراین با مطالعه دقیق باید راهکارهای مناسب حفظ و احیا و اصلاح این چمنزارها در برنامه استانی و حتی ملی قرار گیرد چرا که حفظ ذخایر ژنتیکی و اکوسیستم های منحصر بفرد،یک امر مهم و ضروری است.
رضاییان معاون اداره محیط زیست آمل در این باره به ایسنا می گوید: دوره رویش شقایق های دماوند از اردیبهشت ماه آغاز می شود و این شقایق ها بیشتر از ارتفاع دو هزار تا سه هزار و 500 کیلومتری توان رویش دارد و بیشتر در دامنه قله دماوند دیده می شوند. بخش اعظمی از گل های شقایق در دامنه جنوبی قله دماوند به عنوان زیستگاه اصلی روییده می شود اما این گل ها در ضلع شمالی نیز دیده می شود.
وی با بیان اینکه دوره ماندگاری این گل ها پس از بازشدن 15 تا 20 دقیقه است و بسیاری از گردشگران به باور غلط این گل ها را در این مدت کوتاه می چینند، می افزاید: حتی دیده شده که این گل ها به صورت انبوه در داخل خودروهای گردشگران به عنوان تزیین استفاده می شود.رضاییان می گوید: هر ساله توسط سازمان های مردم نهاد مانند انجمن دماوند کوه و انجمن کوهنوردان  آمل از این دشت شقایق نگه داری می شود، هر هفته گروه هایی خاص از استان مازندران، تهران و سمنان برای حفاظت از دشت شقایق به این منطقه می آیند زیرا تخریب این زیستگاه به وضوح مشاهده می شود.وی ادامه می دهد: با کمک سازمان های مردم نهاد گاردریل هایی به منظور مسدود کردن مسیر ورود به دشت شقایق قرار داده شده است زیرا یکی از عوامل تخریب، تردد بیس از حد خودروها به زیستگاه دشت شقایق است. در این زمینه بخشداری نیز مساعدت کرده و مسیرهای ورودی به دشت بسته شده است.
این کارشناس محیط زیست با تاکید بر اینکه امیدواریم حمایت از دشت شقایق مختص امسال و یکی دوسال اخیر نباشد؛ می افزاید: در سال های اخیر، افزایش تعداد کوهوردان در منطقه، چرای زودرس دام های منطقه و چرای بیش از ظرفیت مراتع برخی دامداران و جاده سازی غیرمرتبط توسط دامداران از عوامل تخریب زیستگاه شقایق ها در دامنه قله دماوند به شمار می رود.وی با اشاره به اینکه مهم ترین مشکل در منطقه دشت شقایق لاریجان در سنوات گذشته آتش سوزی مراتع  توسط گردشگران و دامداران بوده است، تاکید می کند: فصل چرای دام از 15خرداد ممنوع است اما برخی در منطقه می مانند و سرمای منطقه در ساعات پایانی روز موجب می شود با آتش زدن گون ها خود را گرم کنند که این امر به تخریب زیستگاه دامن می زند.
رضاییان با تاکید بر اینکه آمار دقیقی از وسعت رویشگاه این گیاه نداریم و زیستگاه شقایق ها پراکنده است، می گوید: در سنوات گذشته وسعت رویش شقایق ها گسترده بود اما در سال های اخیر به دلیل عدم توجه گردشگران به پوشش گیاهی منطقه این روند کاهش یافته است.وی تاکید می کند: گردشگران اجازه نمی دهند که گل ها به مرحله بذردهی برسند و در این فاصله با چیدن و تخریب شقایق ها نسل این گونه ارزشمند گیاهی را از بین می برند.
طاهری رئیس انجمن دماوند کوه نیز در گفت وگو با ایسنا معتقد است در سال های اخیر تلاش زیادی صورت گرفته تا از ورود خودروهای گردشگران به دشت شقایق جلوگیری شود و می افزاید: توانستیم راه های ورودی را ببندیم و از سه سال پیش با همکاری اداره راه و ترابری مازندران قسمت های زیادی را گاردریل نصب کردیم، اما قفل ها را شکستند و همچنان خودروهای گردشگران وارد دشت می شود.
وی می گوید: مسیر برخی معادن از همان قسمت هایی که گاردریل بندی شده است و برای همین نیز سنگ هایی که برای مسدود شدن ورودی قرار می دهیم را بر می دارند. زمانی که قانون نباشد هرج و مرج ایجاد می شود. وجود ناظر و جریمه کردن در مسایل محیط زیست موجب حفظ منطقه خواهد شد.طاهری تاکید می کند: گردشگران در این رویشگاه با عبور خودرو منطقه را از بین می برند، خودرویی که از روی زمینی عبور کند زمین را سفت می کند و دیگر امکان رویش گل وجود نخواهد داشت. همچنین برای گاردریل و مسایل دیگر نیز مشکل قانونی وجود دارد.برخی دهیاران همکاری می کنند اما برخی نیز برای معادن مسیر را باز می کنند.رئیس انجمن دماوند کوه تاکید می کند: فعلا مهم ترین مشکل در حفظ دشت شقایق مساله آموزش، فرهنگ سازی و قانون مداری است و نیز توجهی از سوی مسئولان است تا با راهکارهای ساده در مقابل تخریب زیباترین گل های منطقه ایستادگی کنند.در سال های اخیر سازمان های مردم نهاد مانند دماوندکوه و یا انجمن کوهنوردان به صورت چهره به چهره با گردشگرانی که وارد منطقه می شوند صحبت می کنند و حفظ این گل ها را آموزش می دهند زیرا فعلا تا زمانی که قانون سفت و محکمی برای احیای این دشت شقایق نباشد این روش موثرین کار است.