دادگاه روحانیت و پرونده مداحان

گروه سياسي: نعمت احمدی-حقوقدان در يادداشتي در روزنامه بهار نوشت: دادگاه‌ها شامل دو بخش عمومی و اختصاصی می‌شوند. دادگاه‌های دادگستری، دادگاه‌های عمومی هستند که به تمامی موضوعات رسیدگی می‌کنند اما دادگاه‌های اختصاصی مانند دادگاه ویژه روحانیت، یعنی دادگاهی هستند که به یک موضوع خاص رسیدگی می‌کنند. دادگاه ویژه روحانیت برای رسیدگی به اتهامات روحانیون تشکیل می‌شود. کار این دادگاه از این جهت ویژه است که آیین دادرسی‌ آن را خود دادگاه ویژه روحانیت نوشته و به تایید مقام معظم رهبری رسیده است. یعنی قانون این دادگاه از طریق مجلس تصویب نشده است، تنها در قانون آیین دادرسی مدنی آمده است که کارمندان این دادگاه جزو قوه قضاییه هستند اما خود دادگاه و تشکیل آن به تایید رهبری ‌می‌رسد.

شأن نزول تشکیل دادگاه ویژه روحانیت نیز یک سابقه تاریخی دارد و به شهر کرمان بر می‌گردد. پیش از تشکیل این دادگاه و اینکه ضرورتی برای آن وجود داشته باشد، یکی از روحانیون کرمان با اتهامی تحت تعقیب قرار گرفت اما چون روحانی بود، به لحاظ اجتهادی که داشت و این موضوع را در نظر گرفتند که یک قاضی غیرمجتهد نمی‌تواند به اتهام یک روحانی رسیدگی کند، رسیدگی به پرونده‌ او مساله‌ساز شد. بنابراین از حضرت امام اجازه تشکیل دادگاهی را گرفتند که‌ترکیب اعضای آن از قضات، دادستان و رئیس دادگاه، روحانی باشند. از آن پس، این دادگاه به جرایم روحانیون رسیدگی می‌کند.

ماده 13 آئین‌نامه صلاحیت دادسرا و دادگاه‌های ویژه روحانیت به شرح زیر است: رسیدگی به کلیه جرائم و اعمال خلاف شأن روحانیون، کلیه اختلافات محلی مخل امنیت عمومی در صورتی که طرف اختلاف روحانی باشد، کلیه اختلافات محلی مخل به امنیت عمومی و همچنین کلیه اموری که از سوی مقام معظم رهبری برای رسیدگی ماموریت داده می‌شود در این دادگاه ملزم به رسیدگی هستند. همچنین جرمی که در این جا مد نظر است، فعل یا‌ترک فعلی است که مطابق با قوانین یا شرع قابل مجازات یا مستلزم اقدامات تامینی و‌تربیتی باشد و یا اعمالی که عرفا هتک حرمت حیثیت و انقلاب کرده‌اند.

بنابراین دادگاه ویژه روحانیت مخصوص رسیدگی به پرونده روحانیون است و پرونده دو مداح معروف، به دادگاه ویژه روحانیت ارجاع داده شده است و قانون می‌گوید کسانی که به این دادگاه ارجاع داده می‌شوند، حتما باید روحانی باشند و در غیر این صورت دلیلی ندارد که پرونده آنها به این دادگاه برود. حتی اگر برای عموم مردم، روحانی بودن این دو مداح محرز نباشد، ممکن است درس طلبگی خوانده باشند. اگر این دو مداح روحانی نباشند، صرف نظر از جرمی که به آن متهم شده‌اند، با توجه به اینکه در پرونده‌هایی از این دست باید حتما یک نفر روحانی وجود داشته باشد، دلیلی ندارد که این پرونده به دادگاه ویژه روحانیت ارجاع داده شود.

در نهایت ارجاع پرونده به دادگاه ویژه روحانیت، به دو صورت می‌تواند انجام شود، یا اینکه از طریق مقام معظم رهبری به دادگاه ویژه روحانیت فرستاده شده باشند که چنین چیزی در این پرونده متصور نیست و یا ممکن است آنها یک هم‌پرونده روحانی داشته باشند. در صورتی که این دو متهم، هم‌پرونده روحانی داشته باشند، یعنی شریک جرمی که روحانی است، به اعتبار اینکه باید به جرم این هم‌پرونده‌ای در دادگاه رسیدگی شود، پرونده او به دادگاه ویژه روحانیت ارجاع داده شده و به تبع شریک جرم آنها، این دو نفر هم به این دادگاه ارجاع یافتند.