دونالد ترامپ رئيس جمهوری ایالات متحده آمریکا که معتقد است برجام بدترین توافق تاریخ آمریکا است و از ابتدا به دنبال راهی برای خروج از این توافق بود، در این راه از هیچ کاری مضایقه نکرد و بلاخره پس از روزها بازی رسانهای بر سر تصمیم جدید وی و دولتش علیه ایران شامگاه جمعه با تهدید به تحریمهای غیرهستهای گستردهتر به خصوص علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و برخی اقدامات ضد برجامی دیگر سعی در برافروخته کردن آتش تنش در برابر کشورمان کرد و در همین راستا اکنون عدم پایبندی ایران به برجام را بهانه کرده تا برخلاف گزارشهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی، دلیلی برای خروج یکجانبه آمریکا از آن دست و پا کند. با غلامرضا انصاری درباره اظهاراتترامپ و تاثیرات آن به گفتوگو نشستیم. این فعال سیاسی اصلاحطلب با بیان اینکه اگر آمریکا یک معاهده بینالمللی مبتنی بر قطعنامه سازمان ملل را زیر پا بگذارد، نشان میدهد در سایر معاهدات دوجانبه و چندجانبه نیز نمیتوان روی آن حساب کرد. وی همچنین معتقد است در داخل کشور برای عبور از چالشآفرینیهای رئیس جمهور و دولت تندرو آمریکا علیه کشورمان لازم است تا کینهها و عداوتهایی که پس از روی کار آمدن دلواپسان پس از سال ۸۸ به وجود آمد را کنار بگذاریم ودر مسیر اجماع همگانی، وفاق و آشتی ملی گام برداریم. مشروح این گفتوگو را در ادامه میخوانید:
***
*به نظر شما واکنشهای داخلی به مواضعترامپ علیه کشورمان باید چگونه باشد و چطور میتوانیم با کمترین هزینه از چالش آفرینیهای رئیسجمهور آمریکا و دولتش علیه کشورمان عبور کنیم؟
ما با اتفاقی که افتاده اگر بتوانیم یک اجماع همگانی را در داخل کشور خود سامان دهیم، وفاق و آشتی و همبستگی ملی را به نمایش بگذاریم و کینهها و عداوتهایی که پس از روی کار آمدن دلواپسان پس از سال 88 به وجود آمد را کنار بگذاریم، مقام معظم رهبری نیز محبت کنند و حصر محصوران را بشکنند، این وفاق ملی میتواند شرایط بسیار مطلوبی را برای کشور ایجاد کند. همانطور که آقای رئیسجمهور در پاسخ به گفتوگوهایترامپ اظهار کرد، همه جریانها و فعالان سیاسی، تمامی خدمتگزاران و دستاندرکاران باید یکصدا پشت سر مقام معظم رهبری بایستند تا بتوانیم چالشی که آمریکا به وجود آورده است و قطعا خود آمریکا غریق این چالش خواهد بود را با صلابت، شجاعت و همبستگی ملی پشت سر بگذاریم.
*برسیم به ارزیابی استراتژی جدید دولت آمریکا در برابر ایران، نظر شما درباره این راهبرد و موضعی کهترامپ در سخنانش علیه کشورمان گرفته است چیست؟
صحبتهایترامپ از چند بعد قابل ارزیابی است. یک اینکه نشان میدهد میزان تسلط او بر مسائل حقوقی و تسلط بر حکومتداری آن هم یک کشور بزرگ مانند آمریکا بسیار پایین و نازل است. او نگاهی صد در صد پوپولیستی و بدون بررسی و ارزیابی و سنجش ابعاد مختلف یک تصمیم سیاسی دارد. دومین نکته درباره صحبتهای او، موضوع عدم تسلط به حقوق بینالملل است. برجام یک سند دوجانبه بین آمریکا و ایران نیست. یک سند چندجانبه مبتنی بر قطعنامه سازمان ملل متحد است. نهترامپ و نه هیچ یک از روسای جمهور نمیتوانند چنین مصوبهای که سازمان ملل انجام داده را نقض کنند. سومین نکته که وجود دارد، مطالب واهی و به دور از اخلاقی است که او مطرح کرد و باعث شد اجماع جهانی را علیه آمریکا افزایش دهد. برجام یک معاهده و توافق بین دو دولت نیست، این معاهده بینالمللی یک دستاورد بزرگ جهانی است که در نوع خود کمنظیر و حتی بینظیر است. هرچند که آمریکا نقش عمدهای در مذاکرات اولیه داشت. اما با خروج احتمالی اش از این معاهده خود را به عنوان دولتی یاغی، بیقانون، بیمنطق و به دور از پایبندی به تعهدات بینالمللی معرفی خواهد کرد که به هیچ معاهده و قانونی پایبند نیست. بدینترتیب با این اقدام اعتبار جهانی آمریکا دچار چالش میشود.
*آیا استراتژی جدید آمریکا در برابر برجام و علیه کشورمان تاثیری بر روند اجرای برجام خواهد گذاشت؟
بعید به نظر میرسد و حتی میتوان گفت خروج احتمالی آمریکا از برجام هم نمیتواند مشکل جدی برای ایران به وجود آورد. از سوی دیگر حتی خروج احتمالی آمریکا از برجام میتواند یکهتازی آمریکا در صحنه بینالمللی را خاتمه دهد و کشورهای همپیمان آمریکا و کشورهای اروپایی متوجه میشوند که دل به زدوبندهایی که با آمریکا دارند خوش نکنند. زیرا زمانی که آمریکا یک معاهده بینالمللی مبتنی بر قطعنامه سازمان ملل را زیر پا گذاشته است، نشان میدهد در سایر معاهدات دوجانبه و چندجانبه نیز نمیتوان روی آن حساب کرد. بنابراین این کار، دستاوردی برای کشورهای مستقل جهان از جمله ایران است. امروز ملتها از جنگ و خشونت متنفرند و برای جنگافروزان فرش قرمز پهن نمیکنند. این فرش را برای کسانی میگسترانند که در جهت صلح، دوستی و گفت-وگو با یکدیگر برآیند، به امید روزی که سلاحهای مخرب از جوامع بشری برچیده شود، نظامیان تفنگها را روی زمین بگذارند و منادی صلح و دوستی در جهان شوند.
*ظاهرا اتحادیه اروپا نیز با این دست از واکنشهای هیجانیترامپ علیه ایران و برجام موافق نیست. بهره ایران از این موضوع چهاندازه خواهد بود؟
پیش از هرچیز افکار عمومی باید مسئولان سیاست خارجی کشورمان و دست اندرکاران برجام را مورد حمایت جدی قرار دهند تا بتوانیم با جدیت و پشتکار، مذاکرات خود را با کشورهای اروپایی و همه تاثیرگذاران در عرصه بینالمللی گسترش دهیم. قطعا اگر همبستگی و وفاق داخلی وجود داشته باشد و در عرصه سیاست خارجی یکصدایی را شاهد باشیم که خوشبختانه هم در فرمایشات ریاستجمهوری، وزیر امور خارجه و فرمانده سپاه در ملاقات با ظریف، میتوان این نوید را داد که اجماع جهانی را علیه آمریکا و شخصترامپ را افزایش دهیم و از این ره آورد در جهت تعمیق مناسبات با اروپا گام برداریم.
*با توجه به اینکه اگرترامپ بخواهد برجام را یکطرفه نقض کند موجب بیاعتباری او خواهد شد، سعی میکند از طریق صحبتهای خصمانه توپ را در زمین ایران بیندازد. درواقع بیش از اینکهترامپ بخواهد به طور رسمی برجام را زیر پا بگذارد، سعی در اعمال محدودیت و فشار دارد تا به نوعی ایران را تحت فشار قرار دهد و از این راه شاید ایران را مجبور به نقض برجام کند. این موضوع را چطور ارزیابی میکنید؟
در حال حاضر ترامپ توپ را به زمین کنگره انداخته است. قطعا در کنگره هم نقض برجام و اظهاراتترامپ مخالفان جدی دارد. آمریکا و سیاست خارجی دولتترامپ بیشتر به دنبال این است که با لفاظیهای بیمنطقی که شروع کرده بتواند باج بیشتری بگیرد. در حالی که با وفاق داخلی و همبستگی ملی میتوان مانع این موضوع شد. ما باید از این ظرفیت برای منزوی کردنترامپ و سیاستهای جنگ طلبانه و خصمانه او و سایر کشورهایی که امروز بر طبل جنگخواهی میکوبند و سیاست خارجی دولت آمریکا علیه ایران، استفاده کنیم.
*آیا معتقدید که کنگره آمریکا هم با این موضوع مخالفت خواهد کرد کهترامپ بخواهد یکطرف برجام را نقض کند؟
در کنگره شاید افراد عاقلی پیدا شوند که متوجه باشند توپ در زمین آنها افتاده است. البته حتی اگر کنگره هم با این تصمیمترامپ همراهی داشته باشد، آمریکا همانطور که حضرت امام هم فرمودند هیچ غلطی نمیتواند بکند. ما میتوانیم با جدیت اهداف خود را پیش ببریم. اقداماتی که آمریکا میتوانسته و انجام داده است، تا همین حالا هم انجام داده و از هیچ اقدامی فرو گذار نکرده است. اگر با صلابت کار را دنبال کنیم و اجازه دهیم سخنگویی از جانب کشورمان در این مقطع حساس صرفا از طریق کانال دیپلماسی باشد، به طور قطع یقین برنده این بازی ایران و سیاست خارجی ایران خواهد بود.