قیمت تضمینی جایگزین خرید تضمینی

یزدان سیف؛ معاون وزیر جهاد کشاورزی و مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران در خصوص محصولات کشاورزی که توسط دولت به صورت خرید تضمینی خریداری می‌شوند و وضعیت مطالبات گندم کاران به گفت‌وگو پرداخت که در ادامه این گفت‌وگوی تفصیلی را می‌خوانید:

*دولت در کشور چه محصولاتی را به صورت تضمینی از کشاورزان خریداری می‌کند؟
در قانون به خاطر ریسک بازار محصولات کشاورزی دولت مکلف شده که محصولات کشاورزی اعم از باغی و زراعی را در لیستی شهریورماه به شورای اقتصاد بدهد و شورای اقتصاد این لیست را تایید وقیمت تضمینی آن را اعلام کند. لیست محصولات خرید تضمینی ما بسیار زیاد است و شامل آلبالو، گیلاس، پرتقال و نارنگی هم می شود اما چیزی که معمولا تحقق پیدا می‌کند و در سال جاری هم انجام شد محصولاتی مانند گندم، جو، ذرت و دانه‌های روغنی است که از طریق خرید تضمینی از کشاورزان دریافت کرده‌ایم.

*محصولات دیگر هم با همین مشکل پرداخت مطالبات مواجه شده‌اند؟
حجم محصولات دیگر بسیار کمتر از گندم است به عنوان مثال کل حجم ذرت 300 هزارتن است و جو حدود 500 هزار تن است و هیچ کدام به اندازه گندم نیستند. در سال زراعی جاری که ما گندم را از کشاورزان خریداری کردیم بالغ بر 9 میلیون تن و سال گذشته 11 میلیون تن بوده است. محصولات کشاورزی حجم و عمق تولیدشان کمتر است البته آن‌ها هم تاخیر داشته‌اند. البته فصل خرید ذرت از یک ماه دیگر شروع می‌شود.

*مشکل پرداخت مطالبات کشاورزان و تاخیر زمان پرداخت چه زمانی حل خواهد شد و گندم‌کاران چه زمانی به حق‌شان خواهند رسید؟
دولت در کشور با دو سناریو مواجه بود؛ یکی اینکه گندم را به صورت کامل به کشور وارد کند که به این خاطر که واردات به طواتر انجام می‌شد فشار مالی کمتری به دولت وارد می‌شود و قیمت جهانی از قیمت تمام شده ما پایین‌تر است برای دولت ارزان‌تر هم تمام می‌شد که این امر منابع مالی را کمتر درگیر می‌کرد. اما سناریو دوم این بود که ما در یک محدوده زمانی یک فشار مالی را برای دولت ایجاد کنیم اما تلاش کنیم پول گندم را به کشاورز داخلی بپردازیم. ما در سال 91 نزدیک به 3 هزار 600 میلیارد تومان به کشاورزان وجه پرداخت کردیم. در سال گذشته قریب به 14 هزار و 500 میلیارد تومان به کشاورزان پرداخت کردیم. قیمت گندم جهانی سه برابر نشده اما تلاش کردیم پول بیشتری سر سفره کشاورزان داخلی برده شود. هر کدام از این سناریوها تبعات خاص خودش را داشت. سناریو دوم این تبعات رادارد که به دلیل بار مالی که نصیب دولت می‌کند پول کشاورزان با تاخیر مواجه شود. امسال ما این پول را به صورت دو مرحله پرداخت کردیم که مرحله اول  را با چند روز تاخیر تقریبا همه کشاورزان دریافت کردند اما مرحله دوم با دوماه تاخیر مواجه شده است و تا دوماه آینده این مطالبات کاملا پرداخت خواهد شد. تا به امروز هم قریب به 8 میلیون و 870 هزار تن گندم خرید تضمینی شده که مجموع ارزش پولی آن 115هزار و 800 میلیارد ریال می‌شود که از این مبلغ حدود 74 درصد آن پرداخت شده است.

*دانه های روغنی مانند کلزا هم از طریق خرید تضمینی از کشاورزان دریافت می‌شود؟
بله کلزا هم از همین طریق از کشاورزان دریافت می شود.

*چه میزان کلزا خریداری کردید؟
فصل برداشت کلزا تا خردادماه بود که قریب به 181 هزار تن خریداری شد. سایر دانه‌های روغنی مانند آفتاب گردان و گلرنگ 18 هزار تن خریداری شد و فصل خرید سویا هم از هفته آینده شروع می‌شود.

*سویا در کدام استان‌ها کشت می‌شود؟
این محصول در اردبیل، گلستان و مازندران به صورت محصول شاخص کشت می‌شود و این سه استان در تولید سویا از استان‌های اصلی هستند اما در استان های دیگر هم کشت می‌شود.

*برای سال آینده مبلغ خرید تضمینی اعلام شده است؟
خیر هنوز اعلام نشده است. مراحل تصویب آن در شورای اقتصاد در حال طی شدن است.

*پیش‌بینی شما از میزان افزایش قیمت چه میزان است؟
تا شورای اقتصاد تصمیم نگیرد نمی‌توانیم با حدس و گمان حرف بزنیم بهتر است این موضوع را به زمان خودش واگذار کنیم.

*صادرات گندم مازاد نیاز کشاورزان در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
ما تا امسال میزان صادرات گندمان حدود یک میلیون تن بوده است که تا کنون در سال جاری نزدیک به 400 هزار تن آن چه از طریق آرد و مشتقات و چه از طریق صادرات خود گندم انجام شده است.  تاکنون 31 هزار و 500 تن گندم دوروم ما به ایتالیا صادر شد که نشان کیفیت خوب گندم ما است.

*به غیر از ایتالیا به کدام کشورها صادرات داشته‌ایم؟
به عمان صادرات گندم داشتیم. محصول آرد را به افغانستان و عراق صادر کردیم.

*کشاورزان و گندم کاران چه قدر باید منتظر پرداخت مطالبات بمانند و تا چه زمانی به صورت کامل این مطالبات تسویه می‌شود؟
تا دوماه آینده همراه با تاخیر پرداختی این مطالبات به گندم‌کاران پرداخت خواهد شد.

*خرید تضمینی، سال آینده هم انجام خواهد شد یا تدبیر دیگری برای خرید محصولات کشاورزان اندیشیده‌اید؟
ما سال آینده طرحی داریم که خرید تضمینی گندم از طریق بخش خصوصی انجام خواهد گرفت و ما تنها ناظر بر این خرید هستیم و دخالت مستقیم نخواهیم کرد. این خرید از طریق بورس کالا و با نظارت دولت انجام خواهد شد. نحوه خرید گندم توسط بورس کالا هم به این شکل است که این ارگان به صورت یک کارگزار عمل خواهد کرد. ما یک سامانه را به صورت آزمایشی ایجاد کردیم که کشاورزان با ثبت اطلاعات خود و میزان زمین و محصولی که در آن به عمل خواهد آمد ثبتنام خواهند کرد. کارخانه‌ها به جای اینکه گندم را کیلویی 900 تومان از دولت بخرند آن را از طریق این سامانه از خود کشاورزان بدون واسطه خریداری خواهند کرد و مابه تفاوت آن را دولت به کشاورزان پرداخت خواهد کرد و بروکراسی دولتی حذف خواهد شد. اگر این طرح با موفقیت شکل بگیرد پرداخت مطالبات کشاورزان راحتتر انجام خواهد شد. ما امیدواریم با این سامانه مشکلات کشاورزان هم حل شود و از اعتماد به دولت پشیمان نشوند.