سجاد خداکرمی- روزنامه بهار
رئیس فراکسیون اصلاحطلبان مجلس، رئیس شورای عالی سیاست گذاری اصلاحطلبان، رئیس بنیاد امید ایرانیان و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام؛ اینها عناوینی است که محمد رضا عارف وزیر و معاون اول دولت اصلاحات و کاندیدای انتخابات 92 که به نفع حسن روحانی کنار کشید، را با آن این روزها ميشناسند. سیاستمداری که در کنار این همه روزهاست که با فشارها و اتهامات بسیار روبروست و با هرچه نزدیک تر شدن به انتخابات مجلس یازدهم در سال 98 فشارهای بیشتری را باید متحمل شود.
این سیاست مدار اصلاحطلب در سالهاي پس از انتخابات دور یازدهم ریاست جمهوری با کنار کشیدنی که برخی از آن با عنوان تحمیل یاد ميکنند، خود را به سطح اول جریان اصلاحات رساند و با رسیدن موسم انتخابات مجلس دهم هدایت جریان اصلاحات را در انتخابات به دست گرفت و پس از آن هم رئیس فراکسیون اصلاحطلبان مجلس با عنوان امید شد، فراکسیونی که در کنار اثرات خیر در مجلس به بی عملی و عدم تاثیرگذاری لازم متهم است. بدون شک پیروز انتخابات دور دهم مجلس شورای اسلامی، لیست امید بود. لیستهایی که در ائتلاف بین اصلاحطلبان و اعتدالگرایان، بسته شدند و در شهری مثل تهران، تمام قد رأی آوردند. اصلاحطلبان ادعای پیروزی داشتند، اما کمکم مشخص شد، تمام افرادی که ذیل لیست امید به مجلس راه پیدا کردهاند، اصلاحطلب نیستند. برخی همان اول کار، حسابشان را جدا کردند و برخی دیگر، آرامآرام و در روزهای بعد، خود را از این لیست، جدا کردند. در نهایت فراکسیون امید، در آزمونهای مختلف از انتخاب رئیس مجلس گرفته تا رأی اعتماد به وزیران حسن روحانی، خود را بهخوبی نشان نداد و نتوانست آن طور که اصلاحطلبان میخواستند و به آن دل بسته بودند، سربلند بیرون بیاید. برخی از چهرههای اصلاحطلبی مشکل را در شخص محمدرضا عارف، رئیس این فراکسیون میبینند و معتقدند نداشتن یک شخصیت کاریزماتیک در عارف، منجر به بروز این عدم انسجام و عدم تأثیرگذاری شده است.
این انتقادها البته از جانب شخص محمد رضا عارف و از سوی برخی دیگر در فراکسیون امید پاسخ گفته شده، پاسخ هایی که برخی دیگر از نمایندگان فراکسیون امید را هم در برخی موارد قانع نکرده است چه رسد بسیار فعالین سیاسی اصلاحطلب و همچنین رای دهندگان این جریان سیاسی. رئیس فراکسیون امید باز هم در این موارد سخن گفته و ميگوید، البته همین چند روز پیش بود که او در سخنانی اظهار داشت «هجمهها به اصلاحطلبان در نقاط مختلف تصادفی نیست و بسیاری درصددند القا کنند که رأی به اصلاحطلبان اشتباه بوده است.» سخنانی که هرچند در اصل و اساس حملهها و هجمهها از سوی جریان سیاسی مقابل اصلاحطلبان قابل درک و پذیرفتنی است اما سوال اینجاست آیا خیل انتقادها از فراکسیون تحت مدیریت عارف نیز همگی حمله و هجمه محصوب ميشوند؟!
یکی از برجسته ترین انتقادها از فراکسیون امید که بخش قابل توجهی و نه همه اعضای لیست امید را در خود جای داد و در ابتدا هم عنوان شد فراکسیون اکثریت مجلس است، تعداد اعضای آن است. پس از چندی که نمایندگان مجلس دهم بر صندلیهاي سبز پارلمان تکیه دادند، مشخص شد، تمام افرادی که ذیل لیست امید به مجلس راه پیدا کردهاند، حاضر نیستند در فراکسیون اصلاحطلبان مجلس حضور داشته باشند و همان اول کار حسابشان را جدا کردند و برخی دیگر هم آرامآرام و در روزهای بعد، خود را از این لیست، جدا کردند تا جایی که تعداد اعضای فراکسیون امید به یکی از بزرگترین هالههاي ابهام این فراکسیون مبدل شد. موضوع با گذشت زمان با انتقادهای بسیار همراه شد، انتقادهایی که البته اینبار خود عارف نیز بدان پیوست و رئیس فراکسیون امید طی ماههاي گذشته کسانی را که با لیست امید به مجلس راه یافتند و فراکسیون امید برآمده از این لیست را تنها گذاشتند را مورد حمله و انتقاد قرار داد. انقادهایی که برخی آن را ماحصل عدم مدیریت سیاسی مناسب خود عارف ميدانند و انتقادهای وی را در این زمینه پاک کردم رد پای ناکارآمدیاش ميدانند.
فرمانده بی سرباز!
موضوعی که البته روز گذشته از سوی داریوش قنبری رد شد. این عضو حزب مردم سالاری و نماینده پیشین مجلس در اظهار نظری پیرامون فراکسیون امید هرچند گفت که این فراکسیون نتوانست انتظارات جامعه اصلاحطلب را برآورده کند اما در عین حال گفت: آقای عارف به مانند فرمانده بیسرباز شباهت دارد. فرماندهای که سربازانش فراری شدهاند. با مشکل نبود نیرو مواجه است و کاری نمیتواند از پیش ببرد. بههمین دلیل هم نبایستی انتظار بالایی داشته باشیم که آقای عارف یکتنه نقش اکثریت مجلس را ایفا کند؛ به هر حال ایشان یک نفر نماینده است و طبق قانون با سایر نمایندگان دارای حقوق و اختیارات برابر است. به همین جهت هم هست که آقای عارف نمیتواند به دیگران ضوابط خاص فراکسیونی را تحمیل کند و خواست اصلاحطلبان را به پیش ببرند. درست است که گفته میشود بیش از یکصد نماینده در فراکسیون امید حضور دارند، اما آنچه که هست، کسانی که همراهی درستی با فراکسیون امید دارند شاید بیش از سی نفر نباشند. در مجموع فراکسیون امید، در حد یک فراکسیون اقلیت توانایی دارد و نباید انتظارات زیادی را داشته باشیم. بههر حال از همان ابتدا هم مشخص بود که اختلافات میان فراکسیون امید بروز پیدا خواهد.
حدود 100 نفر
در ارتباط با اعضای فراکسیون امید و انتظارها از این فراکسیون، اواخر هفته گذشته بهرام پارسایی عضو و سخنگوی فراکسیون امید هرچند میلی برای سخن از نقش عارف در این بین نبود اما او هم برخی انتقادها و انتظارها را تایید کرد و گفت: علیرغماینکه بارها در فراکسیون امید پیشنهاد شده آمار رسمیاعضای فراکسیون و کسانی که فرم عضویت فراکسیون امید را پر کردهاند اعلام شود واین موضوع به تصویب هم رسیده اماایرادی که وجود دارداین است کهاین کار انجام نشده و ذهنیت جامعه هنوز روی ۱۴۰ و ۱۵۰ نفری است که از لیست امید وارد مجلس شدند. تا وقتی که ما لیست واقعی را منتشر نکنیماین انتظار بحق است. سخنگوی فراکسیون امید ادامه داد: ما مصر هستیم لیست اعضای فراکسیون امید منتشر شود و این مصوبه دو هفته گذشته شورای مرکزی فراکسیون است و دبیرخانه موظف است برای انتشار آن اقدام کند. به هر حال شفافیت یکی از شعارهای ما بوده و ما بایداین شفافیت را در عمل نشان دهیم، ضمناینکه عدم انتشار لیست اجحاف در حق فراکسیون است. وی با بیاناینکه «تعداد اعضای فراکسیون امید حدود ۱۰۰ نفر است» یادآور شد: اگراین تعداد منسجم و پایبند به جریان سیاسی خود باشند بسیار حائز اهمیت است و دراینجا کیفیت اهمیت بیشتری دارد. اگر ما نصف مجلس عدد داشته باشیم اما در تصمیم گیریها پراکنده عمل کنیم ارزشی ندارد در حالیکه پایبندی اعضای فراکسیون به تصمیمات وجاهت و وزنه سنگین تری برای آن تلقی میشود.
گفتههاي پارسایی هم کماکان عدد درستی از سرشماری اعضای فراکسیون امید مجلس به دست نمی دهد و کماکان نشان ميدهد مدیریت این فراکسیون در آخرین عمل خود با گذشت بیش از دو ماه که دغدغه مشخص شدن تعداد اعضای امیدی مجلس بالا گرفته هنوز هم موفق نبودهاند.
پیشبینی شده بود!
عارف خود نیز پس از گفتههاي پارسایی و در جمع اعضای جامعه اسلامیدانشگاهیان دانشگاه شریف در این ارتباط سخن گفت و از هم فراکسیونیها خود انتقاد کرد. وی با اشاره به انتخابات مجلس دهم و ائتلاف با حامیان دولت (اصولگرایان معتدل)، یادآور شد: صراحتاً بگویم برای شکل گیریاین ائتلاف هزینههای زیادی را متحمل شدیم و مورد انتقادات شدید جوانان اصلاحطلب قرار گرفتیم. البته در همان زمان پیش بینی میکردیم که بعضیها در داخل مجلس راهشان را از ما جدا کنند ولی توقع نداشتیم که کسانیکه با برند «امید» وارد مجلس شدند رودرروی ما قرار بگیرند. وی افزود: کسانی که در لیست امید بودند و موفقیتشان به دلیل حضور در لیست امید بود وقتی به مجلس آمدند به بهانه آنچه آنها تندروی فراکسیون امید عنوان کردند از ما جدا شدند در حالیکه شعار اصلی ما در انتخابات و در مجلس دهم امید، آرامش و رونق اقتصادی بود و هیچگاه به دنبال تندروی نبودهایم واین افراد به همین بهانه بی ربط از فراکسیون امید جدا شدند.
هرچند بخشی از انتقادهای عارف از این موضوع قابل درک است اما سهم او در شکل گیری وضعیت موجود کجا داستان فراکسیون اصلاحطلبان مجلس روایت ميشود. وضعیتی که امروز فراکسیون امید با آن مواجهه است سلسله ای از ناکارآمدی هاست که در این میان جور تامین نظر رای دهندگان را اقلیتی دغدغه مند و توانمند در این فراکسیون به دوش ميکشند. عارف هنوز هم در ارتباط با آخرین معضل این فراکسیون که مزمن نیز هست، هنوز موفق نشده تعداد امیدیها را به درستی سرشماری کند و بعد از این همه عدم برآورد نظرها در فراکسیون تحت مدیریتش که آخرین آن بر سر رای اعتماد به وزیر علوم دولت دوازدهم رخ نمود ميتوان گفت این خود همان است که از قدیم گفتهاند «هنوز هم در بر همان پاشنه ميچرخد.»