تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۹/۰۸ ساعت ۱۴:۲۰
کد مطلب : ۱۴۰۲۷۳
چاره‌ای جز میز مذاکره نیست
داریوش احمدیان
در هیاهوی روزهای پر تب و تاب انتخابات۹۶ هنگامی که رییس‌جمهور روحانی در مناظره سوم و لابلای به اصطلاح افشاگری‌های رقبایش از رفع تحریم‌های باقی مانده سخن گفت شاید چندان شنیده نشد اما امروز صداهایی که این مطالبه را فریاد می‌زند روز به روز بیشتر از قبل شنیده می‌شود. گریزی از این واقعیت نیست که در دنیای امروز برای حل اختلافات و تنش‌ها چاره‌ای جز میز مذاکره نیست و نمی‌توان با «موش و گربه بازی» از مذاکره گریخت. وقتی به چند سال قبل باز می‌گردیم شاهد آنیم که برخی مسئولان دولت وقت گاه با بی‌کفایتی‌های خود و گاه با ایجاد موانع گوناگون در مسیر مذاکرات از به ثمر نشستن آن جلوگیری می‌کردند و در حدود یک دهه باعث ایجاد مشکلات بسیاری برای کشور شدند.
به بیان دیگر ده سال زمان برد تا به این نتیجه برسیم که راه حل و فصل بحرانی به نام پرونده هسته‌ای «مذاکره» است و نه بیانیه‌خوانی و شعار دادن از پشت‌تریبون‌ها. حال برخی این نگرانی را مطرح می‌کنند که در خصوص سایر پرونده‌های باز میان ایران و غرب که دیر یا زود سبب فشارهایی مشابه پرونده هسته‌ای خواهد شد هم همین زمان و انرژی صرف شود و شاهد به وجود آمدن تنگناهایی برای کشور این بار به بهانه پرونده‌های غیر هسته‌ای باشیم. به نظر می‌آید که با نگاهی به شرایط جامعه و مقایسه آن با گذشته شاهد تغییراتی هستیم که می‌تواند این امیدواری را ایجاد کند که موانع موجود بر سر راه مذاکرات در خصوص پرونده‌های غیرهسته‌ای زودتر از موانع موجود بر سر راه مذاکرات هسته‌ای رفع شود.
امروز برخلاف گذشته رسانه‌ها امکان بررسی این موضوع از زاویه خلاف آنچه در تبلیغات رسمی مطرح می‌شود را دارند و سیاسیون نیز با صراحتی بیشتر از لزوم عبور از نگاه منفی به مذاکرات سخن می‌گویند. از طرف دیگر متن جامعه دیگر از رویکرد عوام‌فریبانه برخی که با در اختیار داشتن برخی‌تریبون‌ها در پی تهییج جامعه به سمت و سوی غرب‌ستیزی هستند فاصله گرفته‌اند و شعارهای تندوتیز علیه این کشور و آن کشور دیگر جایگاهی در میان مردم ندارد.
از نگاهی دیگر امروزه برخی مسئولان ارشد در درون ساختار سیاسی کشور نیز معتقد به حذف نگاه‌های مبتنی بر غرب ستیزی افراطی هستند و بر اهمیت مذاکره برای حل مناقشات تاکید می‌کنند. دیگر موضوعی که احتمال اجماع ملی بر روی مذاکره درباره «پرونده‌های باز» را افزایش می‌دهد تجربه برجام است. توافق اتمی نشان داد که با فنون دیپلماسی می‌توان به موازات حفظ و تثبیت حقوق هسته‌ای موانع تحریمی بر سر راه مردم را نیز رفع کرد.
کوتاه سخن آنکه این تصویر کلی از فضای امروز کشور در سه سطح رسانه‌ها و سیاسیون، مردم و مسئولان این نوید را می‌دهد که امکان اجماع ملی برای به کارگیری دیپلماسی و مذاکره برای حل‌وفصل تنش‌های موجود میان ایران و غرب کمتر از اجماعِ با یک دهه تاخیر در پرونده هسته‌ای نخواهد بود.
به بیان دیگر ده سال زمان برد تا به این نتیجه برسیم که راه حل و فصل بحرانی به نام پرونده هسته‌ای «مذاکره» است و نه بیانیه‌خوانی و شعار دادن از پشت‌تریبون‌ها. حال برخی این نگرانی را مطرح می‌کنند که در خصوص سایر پرونده‌های باز میان ایران و غرب که دیر یا زود سبب فشارهایی مشابه پرونده هسته‌ای خواهد شد هم همین زمان و انرژی صرف شود و شاهد به وجود آمدن تنگناهایی برای کشور این بار به بهانه پرونده‌های غیر هسته‌ای باشیم. به نظر می‌آید که با نگاهی به شرایط جامعه و مقایسه آن با گذشته شاهد تغییراتی هستیم که می‌تواند این امیدواری را ایجاد کند که موانع موجود بر سر راه مذاکرات در خصوص پرونده‌های غیرهسته‌ای زودتر از موانع موجود بر سر راه مذاکرات هسته‌ای رفع شود.
امروز برخلاف گذشته رسانه‌ها امکان بررسی این موضوع از زاویه خلاف آنچه در تبلیغات رسمی مطرح می‌شود را دارند و سیاسیون نیز با صراحتی بیشتر از لزوم عبور از نگاه منفی به مذاکرات سخن می‌گویند. از طرف دیگر متن جامعه دیگر از رویکرد عوام‌فریبانه برخی که با در اختیار داشتن برخی‌تریبون‌ها در پی تهییج جامعه به سمت و سوی غرب‌ستیزی هستند فاصله گرفته‌اند و شعارهای تندوتیز علیه این کشور و آن کشور دیگر جایگاهی در میان مردم ندارد.
از نگاهی دیگر امروزه برخی مسئولان ارشد در درون ساختار سیاسی کشور نیز معتقد به حذف نگاه‌های مبتنی بر غرب ستیزی افراطی هستند و بر اهمیت مذاکره برای حل مناقشات تاکید می‌کنند. دیگر موضوعی که احتمال اجماع ملی بر روی مذاکره درباره «پرونده‌های باز» را افزایش می‌دهد تجربه برجام است. توافق اتمی نشان داد که با فنون دیپلماسی می‌توان به موازات حفظ و تثبیت حقوق هسته‌ای موانع تحریمی بر سر راه مردم را نیز رفع کرد.
کوتاه سخن آنکه این تصویر کلی از فضای امروز کشور در سه سطح رسانه‌ها و سیاسیون، مردم و مسئولان این نوید را می‌دهد که امکان اجماع ملی برای به کارگیری دیپلماسی و مذاکره برای حل‌وفصل تنش‌های موجود میان ایران و غرب کمتر از اجماعِ با یک دهه تاخیر در پرونده هسته‌ای نخواهد بود.
