تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۹/۲۵ ساعت ۱۱:۲۳
کد مطلب : ۱۴۰۸۹۷
«بهار» مشکلات ناشی از «مال»سازی در تهران را بررسی می‌کند
تیرخلاص به حل معضل ترافیک
دارا نثاری-روزنامه بهار
مدت ها است که برای ساخت مجتمع‌هاي بزرگ بدون در نظر گرفتن الزامات ترافیکی مجوز داده مي‌شود که باعث معضلات بزرگی چون ترافیک شده است. شلوغی ترافیک،سروصدا و نبود جای پارک؛ عمده مشکلاتی هستند که شهروندان ساکن در اطراف مال‌ها یا پردیس‌هاي سینمایی با آن رو به‌رو می‌شوند.
محمد علیخانی، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران در این خصوص مي‌گوید: در برخی مناطق که مال‌هایی در حال ساخت است معضل ترافیک وجود دارد که مشکلات این مناطق با اتمام پروژه و افتتاح مال قطعا چند برابر شده و از نظر ترافیکی قفل خواهد شد. پیشنهاداتی در این خصوص توسط ریاست شورای شهر مطرح شده است و این قطعا وظیفه شهرداری و معاونت شهرسازی این مجموعه است که با بررسی موضوع پیشنهاداتی برای حل آن مطرح کند، اگر پیشنهادی از سوی شهرداری در این خصوص مطرح نشود ما در شورای شهر این موضوع را پیگیری خواهیم کرد. وی درباره اینکه شهرداری مي‌تواند جلوی این پروژه‌ها را بگیرد گفت: شهرداری عوارضی را گرفته است و به مالکان این مال‌ها مجوز داده است و یا در عوض بدهی خود به پیمانکاران زمین هایی را با بارگذاری موجود در اختیارشان قرارداده تا بتوانند این ساخت و ساز را انجام دهند، اینکه شهرداری الان بیاید و جلوی کار آنها را بگیرد منطقی نیست. او در خصوص اینکه تا کنون راه حلی برای این موضوع در نظر گرفته شده است یا نه، گفت:این معضل اخیرا در حضور مسئولان شهرداری مطرح شده است و ما منتظریم تا راهکارهایی برای حل این معضل توسط شهرداری در شورای شهر مطرح شود.
پیشینه معضل ترافیک در اطراف مراکز تجاری بزرگ
روحی، کارشناس ترافیک و حمل و نقل مي‌گوید: عوارض ترافیکی که ساختمان‌هاي بزرگ به ویژه این مانع‌هاي بزرگ در تهران ایجاد مي‌کند بیشتر دامن گیر کشورهای آمریکای شمالی است که مجتمع‌هاي تجاری بزرگی احداث مي‌کنند در کشورهای اروپایی کمتر مال بزرگی را مشاهده مي‌کنید و نوع تعریف کسب و کار آنها در مجتمع‌هاي خرد شکل مي‌گیرد نه مجتمع‌هاي بزرگ بنابراین این مسئله بیشتر دامن گیر آمریکای شمالی و کانادا و استرالیا است. او ادامه داد: یک بررسی چند سال پیش در شهر تهران در خصوص عارضه سنجی مجتمع‌هاي بزرگ تجاری انجام دادیم و نتیجه کار این بود که تجارب نیوزلند و آمریکا و استرالیا و کشورهایی که با این مسئله و چالش درگیر بودند رهکارشان استفاده از خدمات مهندسین ترافیک به صورت تخصصی است، انجمن‌هاي موسسات ترافیکی مانند انجمن ipe در آمریکا گزارش هایی را تهیه مي‌کنند و طبق آنها کیس‌هاي جدیدی که مي‌خواهد احداث شود را ارزیابی مي‌کنند که چه اثر ترافیکی خواهد داشت. این کار چند مزیت دارد مزیت اول این است که اولا متولی مجوز ساخت دارد و مي‌خواهد سازه ای را احداث کند مشخصا متوجه مي‌شود که چه عوارضی در آینده ایجاد مي‌شود،نکته دوم اینکه مي‌شود بخش هایی از هزینه هایی که برای ترافیک وجود داشت به آن کاربری منتقل کرد به عنوان مثال پارکینگ‌هایی که لازم است را خود کاربر باید ایجاد کند، یا تسهیلاتی را که پل عابرپیاده لازم است تا ایجاد شود که ترافیک در آن منطقه قفل نکند و بحرانی نشود این تسهیلات را به عهده کاربری بگذارد و بگویید در محدوده کاربری خود باید بخشی از تسهیلات را تأمین کند و علاوه بر این مي‌توان گفت که یک نوع تأمین مالی است برای پروژه‌هاي شهری و یک نوع همزمانی بهره‌برداری از زیرساخت است و شهرداری مي‌تواند مشروط کند که مثلا شما اگر این پل عابر پیاده را اجرا کردید مجاز به بهره‌برداری از خود کاربری هستید و این‌ها هم زمان اتفاق مي‌افتد.
شکل و شمایل مال سازی در تهران
در شهر تهران مثال‌هاي فراوانی برای معضل ترافیک در اطراف مراکز تجاری وجود دارد که در زیر به چند مورد از آنها اشاره مي‌کنیم: میدان تجریش، یکی از اصلی ترین میادین شهر تهران است که از ساعت‌هاي اولیه صبح تا پاسی از شب به دلیل وجود مراکز خرید متعدد از جمله مرکز خرید تندیس، مرکز خرید قائم و مرکز خرید ارگ در اطراف خود با معضل ترافیک شدیدی مواجه است. مرکز خرید پالادیوم در ولنجک که به دلیل حضور در مرکز یک محله با خیابان‌هاي باریک و البته متقاضی زیاد قسمتی از ولنجک را در تمامی ساعات شبانه روز با ترافیک شدید روبه رو کرده است. پردیس سینمایی آزادی که به دلیل حضور در یکی از خیابان‌هاي مرکزی شهر تهران و با توجه پارکینگ کوچکی که دارد همواره متقاضیان و شهروندان آن منطقه را با مشکلات ترافیکی رو به رو کرده اند. پردیس سینمایی ملت هم مشکلاتی را در اطراف خود ایجاد کرده است به نحوی که به دلیل کمبود پارکینگ خودروهای زیادی در کنار اتوبان آیت‌الله هاشمی پارک مي‌کنند و در خیلی مواقع صف ورودی پارکینگ این سینما موجب ایجاد ترافیک در این بزرگراه مي‌شود. مرکز خرید کوروش واقع در غرب تهران یکی از جدیدترین مواردی است که معضلات ترافیکی فراوانی را به دلیل قرار داشتن در کنار بزرگراه ستاری و اینکه کسانی که مي‌خواهند وارد پارکینگ این مجموعه شوند یک لاین از برزگراه را اشغال مي‌کنند مشکلات ترافیکی فراوانی را برای شهروندان منطقه ایجاد کرده است. روحی کارشناس ترافیک و حمل و نقل در این خصوص می‌گویند: مجوزی که برای مرکز تجاری کوروش صادر شد مناسب نبود و حجم ترافیکی زیادی در آن منطقه ایجاد کرد که پیش‌بینی نشده بود،برای تمهیدات و تسهیلاتی اعم از تفکیک ترافیک و سیستم‌هاي ایمنی قبل از ایجاد بحران و بهره‌برداری مطالعه نشده بود، نه اینکه مطالعه نشده بود حتی پیش‌بینی هم نشده بود که این‌ها بهره‌برداری شود و همه باعث شد که یک بحران برای شهر ایجاد شود و شهر دچار بحران ترافیک شود همزمان با افتتاح این مجموعه، مدیریت شهری به جد تلاش مي‌کرد که اولین منابع مالی و پول را جور کند و با عجله راهکارهایی که مي‌تواند باعث کاهش ترافیک شود را اجرایی و شناسایی کند در حالی که شرایط ترافیک روبروی آنجا قفل بود و پلیس کلی انرژی گذاشت که در آنجا جریان عادی را ایجاد کند و این‌ها همه مواردی بود که مي‌شود که از آنها استفاده کرد و پیش‌بینی کرد و تأمین مالی کرد و همزمان بهره‌برداری کرد.
چه کاری برای این معضل در تهران مي‌توان انجام داد؟
گزینه‌ها با هم متفاوت هستند، یک مرکز تجاری با تامین حمل و نقل عمومی حل مي‌شود و یک مرکزی دیگر در شبکه معابر محلی قرار دارد که این اشتباه است، مکان یابی پالادیوم را نگاه کنید که چه مسئله ای را در خیابان‌هاي منطقه ایجاد مي‌کند و مکان یابی آن دچار مسئله بوده است، بعضی اوقات شما تعریف کاربری بزرگ را مي‌کنید بعد معابر اصلی را قفل مي‌کنید در حالی که این کاربری به کاربری دیگری تبدیل شود به مراتب مي‌تواند بهتر باشد از نظر وضع ترافیکی و اینکه کجا باشد وبه حمل‌ونقل عمومی نزدیک باشد و در معابر دسترسی که آنجا وجود دارد چه باشد و چقدر ظرفیت و کشش داشته باشد و خود کاربری که آنجا وجود دارد زیربنا و سطوح آن چقدر اختصاص پیدا مي‌کند این‌ها شرایط متفاوتی را ایجاد مي‌کند.
چه قوانینی باید در تهران مدنظر گرفته شود؟
این کارشناس حمل و نقل گفت: راهکار کلی نمی شود داد فقط مي‌توانیم شرایطی را فراهم کنیم که قبل از اینکه حق و حقوقی برای مالک انجام شود از مهندسین بخواهیم که پیش‌بینی‌هاي لازم را انجام دهند و براساس آن جواز یا پروانه ساخت صادر کنیم و اولا اینکه پیش‌بینی کنیم با این پروانه که داریم چه ترافیکی را ایجاد مي‌کند و برای مدیریت این ترافیک چه کارهایی می‌توان انجام داد و این کارها را همزمان با بهره‌برداری از آن واحد صنفی و مجتمع انجام دهیم.
نگاه درآمدی اولویت اول و آخر مدیران شهری
با توجه به گزارش فوق و صحبت هایی که انجام شد مي‌توان گفت اولین قدم مثبت برای حلی معضل ترافیک در مناطقی که مراکز خرید بزرگ وجود دارد این است که قبل از آنکه اصلا مجوز ساختی صادر شود، گروهی از مهندسین ترافیک و حمل و نقل برای پیش‌بینی اوضاع ترافیکی منطقه مطالعاتی انجام دهند و معضلات احتمالی را پیش‌بینی و راهکارهایی برای آن پیشنهاد دهند، اما تا به امروز اتفاقی که رخ داده است این است که تا قبل از بهره‌برداری اولویت مدیران شهری ما درآمدزایی بوده و تازه پس از بهره‌برداری متوجه مشکلات شده و به دنبال رفع آن هستند.
مدت ها است که برای ساخت مجتمع‌هاي بزرگ بدون در نظر گرفتن الزامات ترافیکی مجوز داده مي‌شود که باعث معضلات بزرگی چون ترافیک شده است. شلوغی ترافیک،سروصدا و نبود جای پارک؛ عمده مشکلاتی هستند که شهروندان ساکن در اطراف مال‌ها یا پردیس‌هاي سینمایی با آن رو به‌رو می‌شوند.
محمد علیخانی، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران در این خصوص مي‌گوید: در برخی مناطق که مال‌هایی در حال ساخت است معضل ترافیک وجود دارد که مشکلات این مناطق با اتمام پروژه و افتتاح مال قطعا چند برابر شده و از نظر ترافیکی قفل خواهد شد. پیشنهاداتی در این خصوص توسط ریاست شورای شهر مطرح شده است و این قطعا وظیفه شهرداری و معاونت شهرسازی این مجموعه است که با بررسی موضوع پیشنهاداتی برای حل آن مطرح کند، اگر پیشنهادی از سوی شهرداری در این خصوص مطرح نشود ما در شورای شهر این موضوع را پیگیری خواهیم کرد. وی درباره اینکه شهرداری مي‌تواند جلوی این پروژه‌ها را بگیرد گفت: شهرداری عوارضی را گرفته است و به مالکان این مال‌ها مجوز داده است و یا در عوض بدهی خود به پیمانکاران زمین هایی را با بارگذاری موجود در اختیارشان قرارداده تا بتوانند این ساخت و ساز را انجام دهند، اینکه شهرداری الان بیاید و جلوی کار آنها را بگیرد منطقی نیست. او در خصوص اینکه تا کنون راه حلی برای این موضوع در نظر گرفته شده است یا نه، گفت:این معضل اخیرا در حضور مسئولان شهرداری مطرح شده است و ما منتظریم تا راهکارهایی برای حل این معضل توسط شهرداری در شورای شهر مطرح شود.
پیشینه معضل ترافیک در اطراف مراکز تجاری بزرگ
روحی، کارشناس ترافیک و حمل و نقل مي‌گوید: عوارض ترافیکی که ساختمان‌هاي بزرگ به ویژه این مانع‌هاي بزرگ در تهران ایجاد مي‌کند بیشتر دامن گیر کشورهای آمریکای شمالی است که مجتمع‌هاي تجاری بزرگی احداث مي‌کنند در کشورهای اروپایی کمتر مال بزرگی را مشاهده مي‌کنید و نوع تعریف کسب و کار آنها در مجتمع‌هاي خرد شکل مي‌گیرد نه مجتمع‌هاي بزرگ بنابراین این مسئله بیشتر دامن گیر آمریکای شمالی و کانادا و استرالیا است. او ادامه داد: یک بررسی چند سال پیش در شهر تهران در خصوص عارضه سنجی مجتمع‌هاي بزرگ تجاری انجام دادیم و نتیجه کار این بود که تجارب نیوزلند و آمریکا و استرالیا و کشورهایی که با این مسئله و چالش درگیر بودند رهکارشان استفاده از خدمات مهندسین ترافیک به صورت تخصصی است، انجمن‌هاي موسسات ترافیکی مانند انجمن ipe در آمریکا گزارش هایی را تهیه مي‌کنند و طبق آنها کیس‌هاي جدیدی که مي‌خواهد احداث شود را ارزیابی مي‌کنند که چه اثر ترافیکی خواهد داشت. این کار چند مزیت دارد مزیت اول این است که اولا متولی مجوز ساخت دارد و مي‌خواهد سازه ای را احداث کند مشخصا متوجه مي‌شود که چه عوارضی در آینده ایجاد مي‌شود،نکته دوم اینکه مي‌شود بخش هایی از هزینه هایی که برای ترافیک وجود داشت به آن کاربری منتقل کرد به عنوان مثال پارکینگ‌هایی که لازم است را خود کاربر باید ایجاد کند، یا تسهیلاتی را که پل عابرپیاده لازم است تا ایجاد شود که ترافیک در آن منطقه قفل نکند و بحرانی نشود این تسهیلات را به عهده کاربری بگذارد و بگویید در محدوده کاربری خود باید بخشی از تسهیلات را تأمین کند و علاوه بر این مي‌توان گفت که یک نوع تأمین مالی است برای پروژه‌هاي شهری و یک نوع همزمانی بهره‌برداری از زیرساخت است و شهرداری مي‌تواند مشروط کند که مثلا شما اگر این پل عابر پیاده را اجرا کردید مجاز به بهره‌برداری از خود کاربری هستید و این‌ها هم زمان اتفاق مي‌افتد.
شکل و شمایل مال سازی در تهران
در شهر تهران مثال‌هاي فراوانی برای معضل ترافیک در اطراف مراکز تجاری وجود دارد که در زیر به چند مورد از آنها اشاره مي‌کنیم: میدان تجریش، یکی از اصلی ترین میادین شهر تهران است که از ساعت‌هاي اولیه صبح تا پاسی از شب به دلیل وجود مراکز خرید متعدد از جمله مرکز خرید تندیس، مرکز خرید قائم و مرکز خرید ارگ در اطراف خود با معضل ترافیک شدیدی مواجه است. مرکز خرید پالادیوم در ولنجک که به دلیل حضور در مرکز یک محله با خیابان‌هاي باریک و البته متقاضی زیاد قسمتی از ولنجک را در تمامی ساعات شبانه روز با ترافیک شدید روبه رو کرده است. پردیس سینمایی آزادی که به دلیل حضور در یکی از خیابان‌هاي مرکزی شهر تهران و با توجه پارکینگ کوچکی که دارد همواره متقاضیان و شهروندان آن منطقه را با مشکلات ترافیکی رو به رو کرده اند. پردیس سینمایی ملت هم مشکلاتی را در اطراف خود ایجاد کرده است به نحوی که به دلیل کمبود پارکینگ خودروهای زیادی در کنار اتوبان آیت‌الله هاشمی پارک مي‌کنند و در خیلی مواقع صف ورودی پارکینگ این سینما موجب ایجاد ترافیک در این بزرگراه مي‌شود. مرکز خرید کوروش واقع در غرب تهران یکی از جدیدترین مواردی است که معضلات ترافیکی فراوانی را به دلیل قرار داشتن در کنار بزرگراه ستاری و اینکه کسانی که مي‌خواهند وارد پارکینگ این مجموعه شوند یک لاین از برزگراه را اشغال مي‌کنند مشکلات ترافیکی فراوانی را برای شهروندان منطقه ایجاد کرده است. روحی کارشناس ترافیک و حمل و نقل در این خصوص می‌گویند: مجوزی که برای مرکز تجاری کوروش صادر شد مناسب نبود و حجم ترافیکی زیادی در آن منطقه ایجاد کرد که پیش‌بینی نشده بود،برای تمهیدات و تسهیلاتی اعم از تفکیک ترافیک و سیستم‌هاي ایمنی قبل از ایجاد بحران و بهره‌برداری مطالعه نشده بود، نه اینکه مطالعه نشده بود حتی پیش‌بینی هم نشده بود که این‌ها بهره‌برداری شود و همه باعث شد که یک بحران برای شهر ایجاد شود و شهر دچار بحران ترافیک شود همزمان با افتتاح این مجموعه، مدیریت شهری به جد تلاش مي‌کرد که اولین منابع مالی و پول را جور کند و با عجله راهکارهایی که مي‌تواند باعث کاهش ترافیک شود را اجرایی و شناسایی کند در حالی که شرایط ترافیک روبروی آنجا قفل بود و پلیس کلی انرژی گذاشت که در آنجا جریان عادی را ایجاد کند و این‌ها همه مواردی بود که مي‌شود که از آنها استفاده کرد و پیش‌بینی کرد و تأمین مالی کرد و همزمان بهره‌برداری کرد.
چه کاری برای این معضل در تهران مي‌توان انجام داد؟
گزینه‌ها با هم متفاوت هستند، یک مرکز تجاری با تامین حمل و نقل عمومی حل مي‌شود و یک مرکزی دیگر در شبکه معابر محلی قرار دارد که این اشتباه است، مکان یابی پالادیوم را نگاه کنید که چه مسئله ای را در خیابان‌هاي منطقه ایجاد مي‌کند و مکان یابی آن دچار مسئله بوده است، بعضی اوقات شما تعریف کاربری بزرگ را مي‌کنید بعد معابر اصلی را قفل مي‌کنید در حالی که این کاربری به کاربری دیگری تبدیل شود به مراتب مي‌تواند بهتر باشد از نظر وضع ترافیکی و اینکه کجا باشد وبه حمل‌ونقل عمومی نزدیک باشد و در معابر دسترسی که آنجا وجود دارد چه باشد و چقدر ظرفیت و کشش داشته باشد و خود کاربری که آنجا وجود دارد زیربنا و سطوح آن چقدر اختصاص پیدا مي‌کند این‌ها شرایط متفاوتی را ایجاد مي‌کند.
چه قوانینی باید در تهران مدنظر گرفته شود؟
این کارشناس حمل و نقل گفت: راهکار کلی نمی شود داد فقط مي‌توانیم شرایطی را فراهم کنیم که قبل از اینکه حق و حقوقی برای مالک انجام شود از مهندسین بخواهیم که پیش‌بینی‌هاي لازم را انجام دهند و براساس آن جواز یا پروانه ساخت صادر کنیم و اولا اینکه پیش‌بینی کنیم با این پروانه که داریم چه ترافیکی را ایجاد مي‌کند و برای مدیریت این ترافیک چه کارهایی می‌توان انجام داد و این کارها را همزمان با بهره‌برداری از آن واحد صنفی و مجتمع انجام دهیم.
نگاه درآمدی اولویت اول و آخر مدیران شهری
با توجه به گزارش فوق و صحبت هایی که انجام شد مي‌توان گفت اولین قدم مثبت برای حلی معضل ترافیک در مناطقی که مراکز خرید بزرگ وجود دارد این است که قبل از آنکه اصلا مجوز ساختی صادر شود، گروهی از مهندسین ترافیک و حمل و نقل برای پیش‌بینی اوضاع ترافیکی منطقه مطالعاتی انجام دهند و معضلات احتمالی را پیش‌بینی و راهکارهایی برای آن پیشنهاد دهند، اما تا به امروز اتفاقی که رخ داده است این است که تا قبل از بهره‌برداری اولویت مدیران شهری ما درآمدزایی بوده و تازه پس از بهره‌برداری متوجه مشکلات شده و به دنبال رفع آن هستند.
