میگل هشترودی
روزنامه بهار
ضرب و شتم ماموران سد معبر شهرداری با دستفروشان کار امروز و دیروز نیست، سالهاست که در کوچه و خیابان شاهد این گونه رفتارهاي شنیع هستیم و این روزها هم به لطف فضای مجازی هر از چند گاهی فیلمی از این برخوردهاي زشت منتشر ميشود که در پی آن مقامات مسئول قول به پیگیری بیشتر ميدهند بعد از چند روز هم همه چیز فراموش ميشود. بدترین نوع این برخوردها سیلی زدن به زن دست فروش بود که حتی در مناظرات قبل از انتخابات هم تبدیل به تنور داغی برای تبلیغات عدهاي شد اما حالا که پای عمل در میان است گویا همان عدهاي که تا دیروز این رفتار زشت را محکوم ميکردند امروز آسمان ریسمان تبعه افغان بودن دستفروش را ميبافند و عذر بدتر از گناه ميآورند.
***
اقدام به ضرب و شتم حتی پس از بازداشت
همین چند روز پیش بود که فیلمی از ضرب و شتم ماموران شهرداری با یک دستفروش در فضای مجازی انتشار یافت که در آن یک مامور شهرداری دستفروشی را در چهار راه ولیعصر تهران کتک ميزند و یک مامور دیگر دست این دستفروش را گرفته و او را به شدت پرت ميکند. این دو مامور به همراه یک مامور نیروی انتظامی این دستفروش را بازداشت ميکنند اما پس از بازداشت نیز باز هم او را کتک ميزنند.
پس از انتشار این فیلم افشین حبیب زاده عضو شورای شهر اعلام کرد که این دو مامور از کار معلق شدهاند و با تشکیل پرونده به دادگاه معرفی خواهند شد. او گفت بود: مقامات شهرداری اعلام کرده اند،پرونده این افراد به کمیته انضباطی ارسال شده، در حال حاضر از کار معلق شدهاند و با تشکیل پرونده به دادگاه معرفی خواهند شد. ماموران «مقابله با سد معبر» یا «معبربان ها» توسط پیمکانکاران طرف قرارداد با شهرداری استخدام ميشوند و مستقیما زیرمجموعه شهرداری تهران نیستند.
در پی این ضرب و شتم حجتالاسلام منتظری دادستان کل کشور با اطلاع از ماجرا با صدور دستور ویژهای از دادستان عمومی و انقلاب تهران خواست که با فوریت، جدیت و دقت به موضوع رسیدگی کرده و علل موضوع را مورد بررسی قرار دهد. در پی این دستور، عاملان این حادثه به دادسرای ناحیه 37 تهران احضار شدند.
سردار منتظرالمهدی، سخنگوی پلیس کشور نیز در پی این اقدام اعلام کرد: پیشتر و مکرر در مکرر بنابر تدابیر فرمانده ناجا تاکید نمودهايم که کارکنان پلیس باید رفتارشان را در حین انجام ماموریتهاي انتظام بخشی جامعه، در چارچوب دکترین و آموزه«پلیس مهربان و مقتدر» به سامان برسانند و لاجرم هیچ نوع تخطی و قصوری در این خصوص پذیرفته نیست و طبیعتا افرادی که در رفتار و برخورد خود از جاده اعتدال و انصاف خارج شوند مورد تذکر و برخورد انضباطی واقع ميگردند. بدیهی است سازمان هایی که جهت انجام ماموریت خود از ماموران ناجا کمک ميگیرند نیز نباید به گونهاي عمل کنند که پلیس را در موقعیتهاي چالش برانگیز قرار دهند. البته همه ما به عنوان شهروندان جامعه من جمله «دست فروشان عزیز» باید مسئولیت اجتماعی خود را پذیرفته و قوانین شهری را برای برخورداری از حقوق شهروندی رعایت نماییم و قطعا سازوکارهای لازم برای ساماندهی دست فروشان توسط شهرداری محترم فراهم میگردد.
تکرار یک تراژدی
پیش از این نیز فیلمها و گزارشهاي زیادی درباره برخورد ماموران شهرداری با دستفروشان در شهرهای مختلف ایران منتشر شده بود. علی چراغی، دستفروشی در تهران در مرداد سال ۹۳، در پی ضرب و شتم با پنجه بکس در خيابان تهرانپارس به دست چند تن که عوامل پيمانکاری بازيافت زباله معرفی شدهاند، زخمی شد و در بيمارستان جان خود را از دست داد. يونس عساکره، دستفروش خرمشهری، که روز ۲۳ اسفند سال ۹۳ در اعتراض به جمع شدن بساط ميوه فروشیاش توسط مأموران سد معبر شهرداری خودسوزی کرده بود، در نخستین روزهای فروردین سال ۹۴ به دليل شدت جراحات ناشی از سوختگی در بيمارستان مطهری تهران درگذشت. در آبان ماه سال گذشته هم موضوع سیلی زدن یک مأمور شهرداری به یک زن دستفروش در فومن در استان گیلان خبرساز شد. یک ماه بعد در روز ۱۶ آذر سال گذشته هم مأموران اجرائیات شهرداری اهواز با حضور در خیابان خوانساری این شهر اقدام جمعآوری اجناس یک دستفروش سالمند زن کردند و به گفته شاهدان عینی، با شوکر الکتریکی او را مورد ضرب و شتم قرار دادند.
پاسخ عجیب شهرداری
شرکت شهربان شهرداری تهران با توجه به انتشار فیلم که اخیرا منتشر شد توضیحاتی را مطرح کرد که در آن آمده است:
ماموران رفع سدمعبر منطقه 6 تهران، طی یکماه اخیر، بارها به دستفروش مذکور با نام ملکشاه که از اتباع خارجی اهل افغانستان است جهت اشغال نکردن پیاده رو معبر عمومی تذکر داده بودند اما این دستفروش متخلف به پشتوانه تعدادی از هموطنان افغانی خود، با بیاحترامی به قانون، همچنان به اشغال معبر عمومی و سد کردن راه شهروندان ادامه داده بود. در روز حادثه نیز، به دنبال تماس شهروندان با سامانه 137 شهرداری و اعتراض به سدمعبر دستفروش مذکور، با دستور شهرداری ناحیه به محل اعزام میشوند. کلیپ منتشر شده، گویای تمام ماجرا نیست و واقعه را از ابتدا روایت نمیکند. آغاز کننده این درگیری، دستفروش افغانی است که با حمایت هموطنانش و با فحاشی به ماموران رفع سدمعبر، از جمع کردن بساط خودداری میکند. وی همچنین با مامور نیروی انتظامی حاضر در محل نیز درگیر شده است. فیلم این درگیری، توسط یکی از هموطنان افغانی این فرد متخلف، ضبط و منتشر شده است بدون آنکه در آن، اشارهای به خارجی بودن تابعیت دستفروش شود! در حقیقت، جمعی از اتباع افغانی در این محدوده و دیگر نقاط شهر، با تشکیل تیمهایی به صورت سازماندهی شده و هماهنگ، اقدام به اشغال معابر عمومی جهت دستفروشی کردهاند. طبق اظهارات افسر پرونده، این تبعه افغانستانی، فاقد اوراق تردد و هویتی بوده و به صورت و غیرقانونی به ایران وارد شده است. وی در حال حاضر به دلیل ورود غیرقانونی به ایران، تمرد از مامور قانون، فحاشی و درگیری فیزیکی در بازداشت به سر میبرد. در محدوده چهارراه ولیعصر، در راستای تسهیل رفت و آمد شهروندان و نیز کمک به امرار معاش دستفروشان نیازمند، طرح ساماندهی دستفروشان استمرار دارد و این عزیزان فقط در ساعات تعیین شده از مغرب به بعد مجاز به حضور هستند. این در حالی است که دستفروش مذکور، به کرات در ساعات ممنوعه اقدام به فعالیت کرده است. فارغ از تابعیت دستفروش متخلف، با توجه به ممنوعیت درگیری فیزیکی در آئیننامه انضباطی نیروهای انضباط شهری، ماموران خاطی توسط کمیته تخلفات شرکت شهربان شهرداری تهران از کار تعلیق شدهاند و به زودی حکم نهایی درباره آنان صادر و اطلاعرسانی خواهد شد. با توجه به رصد و شناساییهای صورت گرفته، طیفی از بساط گستران که معابر عمومی را اشغال کردهاند و متکدیانی که در چهار راهها از خودروها تکدیگری میکنند، جزو اتباع خارجی غیرمجاز هستند. درخواست ما از رسانههاي شریف این است که در راستای رعایت اصول حرفهای و اخلاق رسانهای، بدون اطلاع از کم و کیف چنین موضوعاتی و دلایل وقوع آن، از انتشار ناقص محتوا در این موارد که سبب جریحهدار کردن احساسات عمومی و حمایت ناخواسته از متخلفین است خودداری فرمایند.
آسمان ریسمان بافتنهاي پیاپی
در حال حاضر، این که پس از یک عمل غیر انسانی نهاد ذیربط آسمان و ریسمان ببافد که چنین بوده است و چنان است یک موضوع طبیعی به شمار ميآید. این طور که معلوم است به تازگی هم این که به جرم افغانی بودن با شخصی چنین برخورد شود در کشور ما طبیعی به شمار ميآید. اما باید پرسیده شود در جایگاه انسانی یک فرد، با افغانی بودن یا قومیت خاصی داشتن خللی ایجاد ميشود؟
آن چه که بیش از همه باید به آن پرداخته شود این است که در صورت تخلف یک شخص قانون ميتواند بهترین مرجع باشد و مطمئنا اگر مامور پلیسی که همراه همکاران سد معبر بود وظیفهاش را درست انجام ميداد این مشکل پیش نمی آمد. آن هم ماموران سد معبری که یاد گرفتهاند قانون را یک تنه و به تنهایی اجرا کنند و بارها هم دیده شده که به هموطن خود نیز رحم نکردهاند حالا چگونه ميتوان انتظار داشت که به یک انسان با تبعه افغانی رحم کنند؟ برخورد با توهین و ضرب و شتم ماموران سد معبر بحث جدیدی نیست که همکاران شهرداری از رسانهها درخواست رعایت اصول حرفهاي و اخلاق رسانهاي را کردهاند. این نخستین بار نیست که شاهد چنین برخوردهای از سوی شهرداری چیها بودهايم تا جایی که باعث مرگ دستفروشها و خریداران ضایعات نیز شدهاند و اما توصیهاي که ميتوان به نهادهاي شهرداری کرد این است که بهتر است به جای آوردن عذر بدتر از گناه چارهجویی شود و شهرداریچیها از چنین اقدامات خشنی برحذر بمانند.