تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۰/۰۵ ساعت ۱۵:۳۸
کد مطلب : ۱۴۱۲۶۰
از ۶۹ تا ۹۶
داریوش احمدیان
در بخشی از خاطرات مرحوم هاشمی رفسنجانی که مربوط به سال 1369 است از مصوباتی سخن به میان آمده که در شورای عالی محیط زیست برای رفع آلودگی هوای تهران تصویب شده است. به عبارت دیگر مسئولان محترم حداقل از سی سال پیش تا امروز مشغول رسیدگی کردن هستند تا آلودگی هوای تهران اندکی بهبود پیدا کند و آنچه در عمل رخ داده است هر روز بد‌تر از دیروز است!
علت این موضوع را باید در کجا جستجو کرد؟ آیا این نکته که منفعت عده‌ای گره خورده با آلودگی هوای کلان شهرها است علت ادامه دار شدن این معضل محیط زیستی است؟ آیا مصوباتی که به شکل سالانه اعلام می‌شود از کارشناسی کافی برخوردار نیست؟ آیا مشکل در بی توجهی مجریان این مصوبات است؟ آیا ما مردم هم مقصریم؟ به نظر می‌آید که آلودگی هوای کلان شهرها موضوعی چند بُعدی است و نمی‌توان با برجسته‌سازی بخشی از آن به دیگر وجوه آن توجهی نشان نداد. یکی از دلایل آنکه تصمیمات اتخاذ شده برای مهار آلودگی هوا، ریزگردها و سایر معضلاتی که به نوعی به محیط زیست مرتبط می‌شود به جایی نمی‌رسد آن است که مسئولان تصمیم گیر به چند وجهی بودن این موضوعات توجه کافی نشان نداده و با نگاهی به بخشی از مشکل در پی حل تمامی جوانب آن هستند.
اینکه رییس سازمان محیط زیست معتقد است در شرایط حاضر راهی جز دعا کردن برای آمدن باد وجود ندارد با وجود آنکه نشانگر عدم مسئولیت پذیری این مسئول دولتی است اما آنچنان هم سخن نادرستی نیست! معضلات محیط زیست ایران از آلودگی هوا تا خشک شدن دریاچه ها، از نابودی تالاب‌ها تا ریزگردها که راه نفش کشیدن مردم را بسته است، از نوع مواجهه با حیوانات تا شکل بهره برداری از جنگل‌ها همه و همه به وضعیتی رسیده است که در ظاهر راهی جز آنکه معجزه‌ای از آسمان آن را سامان دهد وجود ندارد.
ریشه بسیاری از مشکلات محیط زیستی در کشورمان به دوره‌ای باز می‌گردد که چندان هم از آن فاصله نگرفته ایم، زمانی که برنامه‌های سازمان حفاظت از محیط زیست از روی میز کار مدیران کنار رفت و جای آن را تصمیمات آنی بدون توجه به عواقب و تبعات آن گرفت. چهار سال و چند ماه از آن روزها می‌گذرد و ممکن است برخی معتقد باشند که پس از این مدت می‌بایست تمامی مشکلات حل شود اما واقعیت آن است که همیشه نابود کردن یک ساختار زمانی بسیار کمتر از اصلاح و برقراری مجدد آن را به خود اختصاص خواهد داد.
به نظر می‌آید که برای حل معضلاتی که گریبان محیط زیست کشورمان را گرفته است و در برخی مناطق زندگی را به کام مردم تلخ کرده است راهی جز حرکت در مسیر علمی نیست. اگر می‌بینیم که از زمانی بیشتر از سه دهه پیش تاکنون همچنان آلودگی هوا وجود دارد و مصوبات تصمیم گیران کشور نتوانسته است تغییری در آن ایجاد کند شاید لازم باشد که همان مصوبات را تغییر دهیم و با شیوه‌های مطابق علم روز آن‌ها را به مرحله اجرا برسانیم. آلودگی هوا و سایر مشکلات تنها مختص به کشورمان نیست اما تفاوت ما با سایر کشورهایی که دچار این مشکل هستند آن است که آنان تمایلی به تکرار اشتباه ندارند اما ظاهرا ما راهی جز تکرار اشتباه و اختراع دوباره چرخ نمی‌شناسیم.
در بخشی از خاطرات مرحوم هاشمی رفسنجانی که مربوط به سال 1369 است از مصوباتی سخن به میان آمده که در شورای عالی محیط زیست برای رفع آلودگی هوای تهران تصویب شده است. به عبارت دیگر مسئولان محترم حداقل از سی سال پیش تا امروز مشغول رسیدگی کردن هستند تا آلودگی هوای تهران اندکی بهبود پیدا کند و آنچه در عمل رخ داده است هر روز بد‌تر از دیروز است!
علت این موضوع را باید در کجا جستجو کرد؟ آیا این نکته که منفعت عده‌ای گره خورده با آلودگی هوای کلان شهرها است علت ادامه دار شدن این معضل محیط زیستی است؟ آیا مصوباتی که به شکل سالانه اعلام می‌شود از کارشناسی کافی برخوردار نیست؟ آیا مشکل در بی توجهی مجریان این مصوبات است؟ آیا ما مردم هم مقصریم؟ به نظر می‌آید که آلودگی هوای کلان شهرها موضوعی چند بُعدی است و نمی‌توان با برجسته‌سازی بخشی از آن به دیگر وجوه آن توجهی نشان نداد. یکی از دلایل آنکه تصمیمات اتخاذ شده برای مهار آلودگی هوا، ریزگردها و سایر معضلاتی که به نوعی به محیط زیست مرتبط می‌شود به جایی نمی‌رسد آن است که مسئولان تصمیم گیر به چند وجهی بودن این موضوعات توجه کافی نشان نداده و با نگاهی به بخشی از مشکل در پی حل تمامی جوانب آن هستند.
اینکه رییس سازمان محیط زیست معتقد است در شرایط حاضر راهی جز دعا کردن برای آمدن باد وجود ندارد با وجود آنکه نشانگر عدم مسئولیت پذیری این مسئول دولتی است اما آنچنان هم سخن نادرستی نیست! معضلات محیط زیست ایران از آلودگی هوا تا خشک شدن دریاچه ها، از نابودی تالاب‌ها تا ریزگردها که راه نفش کشیدن مردم را بسته است، از نوع مواجهه با حیوانات تا شکل بهره برداری از جنگل‌ها همه و همه به وضعیتی رسیده است که در ظاهر راهی جز آنکه معجزه‌ای از آسمان آن را سامان دهد وجود ندارد.
ریشه بسیاری از مشکلات محیط زیستی در کشورمان به دوره‌ای باز می‌گردد که چندان هم از آن فاصله نگرفته ایم، زمانی که برنامه‌های سازمان حفاظت از محیط زیست از روی میز کار مدیران کنار رفت و جای آن را تصمیمات آنی بدون توجه به عواقب و تبعات آن گرفت. چهار سال و چند ماه از آن روزها می‌گذرد و ممکن است برخی معتقد باشند که پس از این مدت می‌بایست تمامی مشکلات حل شود اما واقعیت آن است که همیشه نابود کردن یک ساختار زمانی بسیار کمتر از اصلاح و برقراری مجدد آن را به خود اختصاص خواهد داد.
به نظر می‌آید که برای حل معضلاتی که گریبان محیط زیست کشورمان را گرفته است و در برخی مناطق زندگی را به کام مردم تلخ کرده است راهی جز حرکت در مسیر علمی نیست. اگر می‌بینیم که از زمانی بیشتر از سه دهه پیش تاکنون همچنان آلودگی هوا وجود دارد و مصوبات تصمیم گیران کشور نتوانسته است تغییری در آن ایجاد کند شاید لازم باشد که همان مصوبات را تغییر دهیم و با شیوه‌های مطابق علم روز آن‌ها را به مرحله اجرا برسانیم. آلودگی هوا و سایر مشکلات تنها مختص به کشورمان نیست اما تفاوت ما با سایر کشورهایی که دچار این مشکل هستند آن است که آنان تمایلی به تکرار اشتباه ندارند اما ظاهرا ما راهی جز تکرار اشتباه و اختراع دوباره چرخ نمی‌شناسیم.
