معترض = اغتشاشگر؟

محمد توکلی-روزنامه بهار
تصویری که از تجمعات اعتراضی اخیر در رسانه‌های رسمی منعکس شده است همان الگوی تکراری و همیشگی «معترض = اغتشاشگر» است؛ الگویی که در حوادث پس از انتخابات۸۸ بارها از آن استفاده شد و نه تنها کمکی به حل مشکل نکرد بلکه بر آن افزود و پیچیده‌ترش کرد. این بار هم شاهد استفاده از همان مدل هستیم. در نگاه رسانه‌های رسمی و بخش بزرگی از مسئولان تصمیم‌گیر طیف رنگین کمانی حاضر در این اعتراضات اساساً جایگاهی نداشته و همه آنان در عمل با یک چوب رانده می‌شوند. تاکید بر پر رنگ‌جلوه دادن وجوه آشوبگرانه اعتراضات اخیر و کمرنگ جلوه دادن مطالبات اقتصادی و سیاسی بخشی از مردم که اعتراضاتی داشتند از جمله مواردی است که به دفعات در گزارش‌های صداوسیما و اظهارات مسئولان دیده می‌شود.

از طرف دیگر حامیان اعتراضات هم یکسره خود را مبرا از خطا دانسته و با توجیه و پنهان کردن موارد غیرقابل قبول رخ داده در حواشی این تجمعات اعتراضی از واقعیت فرار کرده و تصویری غیرواقعی به مخاطب ارائه می‌کنند. برای آنکه تصویری دقیق‌تر از طیف حاضر در این گونه تجمعات داشته باشیم باید از نگاهی دورتر به موضوع بنگریم و به جای قرار گرفتن در کنار یکی از دو طرف این رخداد با «چشم سوم» به آن نگاه کنیم. واقعیت آن است که در این تجمعات اعتراضی، فارغ از آن که میزان جمعیت، گستره جغرافیایی و خواسته‌ها چه بوده است شاهد حضور سه گروه هستیم.

۱. گروه اول مردم معترضی هستند که با به وجود آمدن فرصتی به خیابان‌ها آمده‌اند تا خواسته‌های خود را به گوش مسئولان کشور در بخش‌های مختلف حاکمیت برسانند. از خواسته‌های اقتصادی تا مطالبات سیاسی و اجتماعی.

۲. گروه دوم افرادی هستند که در هر اعتراضی در کشورهای مختلف جهان حضور داشته و با روش‌هایی رادیکال‌تر از دیگر معترضان اعتراض خود را نشان می‌دهند. شکستن شیشه‌های مراکز دولتی، آتش زدن اتوموبیل‌ها و. . . از جمله اقدامات این بخش از معترضان است که حضورشان فقط مختص ایران هم نیست.

۳. و گروه سوم که در اعتراضات قبلی حضور کمرنگ‌تری داشتند اقلیتی هستند که با هدف و ماموریت مشخص به دنبال تسخیر مراکز دولتی، پاسگاه‌ها و. . . هستند و برای رسیدن به این مقصود از استفاده از سلاح گرم نیز ابایی ندارند.
هنگامی که فرماندهان و نیروهای میدانی که وظیفه حفظ نظم و امنیت را بر عهده دارند بین این سه گروه تفکیک قائل نشده و به برخورد فله‌ای روی بیاورند اولین نتیجه آن شعله‌ورتر شدن اعتراضات است.

کار سخت ماموران انتظامی و امنیتی تفکیک این سه گروه از یکدیگر و همچنین تشخیص تفاوت برخورد با هر کدام از آن‌هاست. به طور طبیعی نوع مواجهه با یک معترض حتی اگر تندترین و ساختارشکنانه‌ترین شعارها را بدهد با فردی که به دنبال اغتشاش و آتش‌افروزی است تفاوت دارد. و همینطور برخورد با فردی که مرتکب اقدام‌تروریستی یا قتل شده است با اغتشاشگر متفاوت است.به بیان دیگر نمی‌شود و نباید معترضی را به دلیل شعارش دستگیر کرد، اغتشاشگری را به دلیل آشوب به حبس‌های طولانی مدت محکوم کرد و ‌تروریست‌ها را برابر با معترضان دانست.