تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۰/۲۳ ساعت ۱۵:۲۴
کد مطلب : ۱۴۱۹۷۴
ارزیابی علی‌تاجرنیا از سرنوشت برجام:
تحریم ایران دیگر راحت نیست
محمد لطف‌اللهی- روزنامه بهار
پس از کش و قوس‌هاي فراوان در موضوع برجام میان ایران و آمریکا، دوباره به موعد امضای تمدید تعلیق تحریم‌هاي ایران توسط رئیس جمهور آمریکا نزدیک شده‌ایم. ترامپ که نشان داده است هیچ اقدامی حتی غیرمنطقی و ناهنجار از او بعید نیست، همواره مواضع تندی را علیه ایران اتخاذ کرده و صحبت‌هاي را نیز مبنی بر لزوم ایجاد تغییرات در برجام به میان آورده است. باید دید پس از حمایت‌هاي فردی و گروهی اروپاییان از جمله آلمان، انگلستان و فرانسه از برجام، ترامپ چه رفتاری را در قبال این قرارداد جهانی در پیش خواهد گرفت. در این راستا، بهار گفت‌وگویی با علی تاجرنیا، کارشناس سیاسی و فعال اصلاح طلب داشته است. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
***
پیش‌بینی شما از حرکت بعدی ترامپ در ارتباط با برجام چیست؟
تصور می‌کنم ترامپ مانند گذشته تعلیق تحریم‌هاي ایران را امضا کند. ترامپ نمی‌خواهد رفتاری انجام دهد که حمایت هم‌پیمانان اروپایی خود را نداشته باشد و از طرفی باید تلاش کند تا لابی‌هاي صهیونیستی و مخالفین ایران را راضی نگه دارد. به این دلایل سعی در انتخاب راه میانه خواهد کرد. راهی که در حوزه‌ی بحث‌هاي شعاری تند و محکم و در عمل مثل گذشته خواهد بود. بنابراین اگر برخی منتقدین داخلی که پاس گل به ترامپ می‌دهند کمی به فکر منافع ملی باشند، بهانه‌ای به آمریکا برای خروج از برجام ندهند و بعد از هر رفتار تند ترامپ فضای داخلی ایران را متشنج نکنند وضعیت برجام بهبود خواهد یافت. هرچه زمان بگذرد برخورد ترامپ با ایران معقول تر خواهد شد چون او نیاز دارد تا اروپا را تمام و کمال در کنار خود داشته باشد. شما می‌فرمایید ترامپ چون نیاز دارد تا اروپا را در کنار خود داشته باشد برخورد معقول‌تری را در قبال ایران خواهد داشت، اما شاهد بوده ایم در قضیه ای مانند خروج آمریکا از عهدنامه پاریس او رعایت هیچ کدام از قدرت‌هاي اروپایی را نکرد.
به هرحال ترامپ با هدف تحت فشار قرار دادن ایران از هیچ تلاشی فرو گذار نخواهد کرد. مناسبات قدرت مانند چندسال گذشته نیست. وقتی آمریکا بیانیه‌ای را بر علیه ایران به شورای امنیت مي‌برد و هیچ کدام از هم پیمانان اروپایی‌اش از او حمایت نمی کنند یعنی دیگر به این راحتی‌ها نمی تواند تحریم‌هاي همه جانبه علیه ایران وضع کند. دیگر نمی تواند با سنگ اندازی هایش مانع به فروش رفتن نفت ایران شود. این‌ها قطعا برای آمریکا درس به همراه دارد. مواضع تند و رفتارهای رادیکال باعث انزوای آمریکا و نه ایران خواهد شد. البته ایم تحلیل‌ها بر اساس تصمیم گیری‌هاي درست احتمالی است و ممکن است دوباره رفتارهایی از ترامپ شاهد باشیم که در چهارچوب عقل نگنجد. بدون شک اما برخورد ایشان در موضوع برجام محافظه کارانه تر و با سنجش شرایط خواهد بود.
تا چه میزان احتمال می‌دهید که همزمان با تعلیق تحریم ها، ضرب العجلی از سوی ترامپ برای تغییر برجام داده شود؟
فکر نمی‌کنم این اتفاق بیفتد. احتمال دارد در برخی از مسائلی که به برجام مربوط نیست از جمله قابلیت‌هاي نظامی ایران تصمیماتی گرفته و تحریم‌هايي وضع شود اما در حوزه برجام شاهد تغییراتی نخواهیم بود.
استراتژی ایران در مقابل ترامپ را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا این استراتژی نیازمند تغییر است؟
تا امروز دستگاه سیاست خارجی ایران رفتار مناسبی داشته و تلاش کرده تا یک جداسازی میان رفتارهای نامعقول آمریکا و رفتار بقیه کشورهای دخیل در برجام انجام دهد. مسیر ما مسیر درستی است و باید همچنان به جداسازی و تفکیک قائل شدن میان اروپا و آمریکا بپردازیم. شاید برای اولین بار شاهد هستیم که منتقدین برجام رفتارهایی را انجام می‌دهند که با معیارهای منافع ملی به هیچ وجه قابل پذیرش نیست. ظاهرا برخی در داخل مایل هستند تا فشار اقتصادی و سیاسی بر دولت و مردم افزایش یابد و هربار که با رفتاری نامناسب از ترامپ و آمریکا روبرو مي‌شویم این منتقدان خوشحال‌تر مي‌شوند و از ابراز این خوشحالی نیز بیمی ندارند. این چراغ سبز نشان دادن‌ها از داخل کشور بر علیه برجام مطمئنا آسیب زا است و مي‌تواند مانع از به ثمر رسیدن برخی منافع برجام گردد. ما در داخل کشور نیازمندیم تا یک هم صدایی در راستای استیفای حقوق ایران ایجاد کنیم.
در عین حال باید از هرگونه تنش داخلی در موضوع برجام بپرهیزیم. ما کسانی را داریم در حالی که به ترامپ فحش مي‌دهند در راه دلخواه آمریکا حرکت می‌کنند و به قولی به آمریکا پاس گل می‌دهند تا بتواند برجام را نقض کند.
چه دلایلی برای حمایت همه جانبه اروپاییان از برجام وجود دارد؟
آن‌ها خواهان روابط اقتصادی و تجاری بیشتر با ایران هستند. از طرفی آرامش و امنیتی که وجود برجام باعث شده آن‌ها را ترغیب می‌کند تا از تنش دوباره بپرهیزند و بر حفظ برجام تاکید کنند. این حمایت به میزانی است که آن‌ها حتی در مقابل آمریکا ایستاده‌اند و این امر موید سیاست خارجی اصولی جمهوری اسلامی ایران است.
پس از کش و قوس‌هاي فراوان در موضوع برجام میان ایران و آمریکا، دوباره به موعد امضای تمدید تعلیق تحریم‌هاي ایران توسط رئیس جمهور آمریکا نزدیک شده‌ایم. ترامپ که نشان داده است هیچ اقدامی حتی غیرمنطقی و ناهنجار از او بعید نیست، همواره مواضع تندی را علیه ایران اتخاذ کرده و صحبت‌هاي را نیز مبنی بر لزوم ایجاد تغییرات در برجام به میان آورده است. باید دید پس از حمایت‌هاي فردی و گروهی اروپاییان از جمله آلمان، انگلستان و فرانسه از برجام، ترامپ چه رفتاری را در قبال این قرارداد جهانی در پیش خواهد گرفت. در این راستا، بهار گفت‌وگویی با علی تاجرنیا، کارشناس سیاسی و فعال اصلاح طلب داشته است. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
***
پیش‌بینی شما از حرکت بعدی ترامپ در ارتباط با برجام چیست؟
تصور می‌کنم ترامپ مانند گذشته تعلیق تحریم‌هاي ایران را امضا کند. ترامپ نمی‌خواهد رفتاری انجام دهد که حمایت هم‌پیمانان اروپایی خود را نداشته باشد و از طرفی باید تلاش کند تا لابی‌هاي صهیونیستی و مخالفین ایران را راضی نگه دارد. به این دلایل سعی در انتخاب راه میانه خواهد کرد. راهی که در حوزه‌ی بحث‌هاي شعاری تند و محکم و در عمل مثل گذشته خواهد بود. بنابراین اگر برخی منتقدین داخلی که پاس گل به ترامپ می‌دهند کمی به فکر منافع ملی باشند، بهانه‌ای به آمریکا برای خروج از برجام ندهند و بعد از هر رفتار تند ترامپ فضای داخلی ایران را متشنج نکنند وضعیت برجام بهبود خواهد یافت. هرچه زمان بگذرد برخورد ترامپ با ایران معقول تر خواهد شد چون او نیاز دارد تا اروپا را تمام و کمال در کنار خود داشته باشد. شما می‌فرمایید ترامپ چون نیاز دارد تا اروپا را در کنار خود داشته باشد برخورد معقول‌تری را در قبال ایران خواهد داشت، اما شاهد بوده ایم در قضیه ای مانند خروج آمریکا از عهدنامه پاریس او رعایت هیچ کدام از قدرت‌هاي اروپایی را نکرد.
به هرحال ترامپ با هدف تحت فشار قرار دادن ایران از هیچ تلاشی فرو گذار نخواهد کرد. مناسبات قدرت مانند چندسال گذشته نیست. وقتی آمریکا بیانیه‌ای را بر علیه ایران به شورای امنیت مي‌برد و هیچ کدام از هم پیمانان اروپایی‌اش از او حمایت نمی کنند یعنی دیگر به این راحتی‌ها نمی تواند تحریم‌هاي همه جانبه علیه ایران وضع کند. دیگر نمی تواند با سنگ اندازی هایش مانع به فروش رفتن نفت ایران شود. این‌ها قطعا برای آمریکا درس به همراه دارد. مواضع تند و رفتارهای رادیکال باعث انزوای آمریکا و نه ایران خواهد شد. البته ایم تحلیل‌ها بر اساس تصمیم گیری‌هاي درست احتمالی است و ممکن است دوباره رفتارهایی از ترامپ شاهد باشیم که در چهارچوب عقل نگنجد. بدون شک اما برخورد ایشان در موضوع برجام محافظه کارانه تر و با سنجش شرایط خواهد بود.
تا چه میزان احتمال می‌دهید که همزمان با تعلیق تحریم ها، ضرب العجلی از سوی ترامپ برای تغییر برجام داده شود؟
فکر نمی‌کنم این اتفاق بیفتد. احتمال دارد در برخی از مسائلی که به برجام مربوط نیست از جمله قابلیت‌هاي نظامی ایران تصمیماتی گرفته و تحریم‌هايي وضع شود اما در حوزه برجام شاهد تغییراتی نخواهیم بود.
استراتژی ایران در مقابل ترامپ را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا این استراتژی نیازمند تغییر است؟
تا امروز دستگاه سیاست خارجی ایران رفتار مناسبی داشته و تلاش کرده تا یک جداسازی میان رفتارهای نامعقول آمریکا و رفتار بقیه کشورهای دخیل در برجام انجام دهد. مسیر ما مسیر درستی است و باید همچنان به جداسازی و تفکیک قائل شدن میان اروپا و آمریکا بپردازیم. شاید برای اولین بار شاهد هستیم که منتقدین برجام رفتارهایی را انجام می‌دهند که با معیارهای منافع ملی به هیچ وجه قابل پذیرش نیست. ظاهرا برخی در داخل مایل هستند تا فشار اقتصادی و سیاسی بر دولت و مردم افزایش یابد و هربار که با رفتاری نامناسب از ترامپ و آمریکا روبرو مي‌شویم این منتقدان خوشحال‌تر مي‌شوند و از ابراز این خوشحالی نیز بیمی ندارند. این چراغ سبز نشان دادن‌ها از داخل کشور بر علیه برجام مطمئنا آسیب زا است و مي‌تواند مانع از به ثمر رسیدن برخی منافع برجام گردد. ما در داخل کشور نیازمندیم تا یک هم صدایی در راستای استیفای حقوق ایران ایجاد کنیم.
در عین حال باید از هرگونه تنش داخلی در موضوع برجام بپرهیزیم. ما کسانی را داریم در حالی که به ترامپ فحش مي‌دهند در راه دلخواه آمریکا حرکت می‌کنند و به قولی به آمریکا پاس گل می‌دهند تا بتواند برجام را نقض کند.
چه دلایلی برای حمایت همه جانبه اروپاییان از برجام وجود دارد؟
آن‌ها خواهان روابط اقتصادی و تجاری بیشتر با ایران هستند. از طرفی آرامش و امنیتی که وجود برجام باعث شده آن‌ها را ترغیب می‌کند تا از تنش دوباره بپرهیزند و بر حفظ برجام تاکید کنند. این حمایت به میزانی است که آن‌ها حتی در مقابل آمریکا ایستاده‌اند و این امر موید سیاست خارجی اصولی جمهوری اسلامی ایران است.
