چرا در عصر ما شهید مطهری و علامه طباطبایی نیست؟ مگر آنها با پول و سفارش درس خواندند؟
به جای پول و سفارش و مهندسی، فضای آزاد را در اختیار اندیشمندان ما قرار دهید، فضای نقد را باز بگذارید. در آن فضا علامه طباطبایی به وجود میآید، مطهریها به وجود میآیند.
فکر میکنید علم بدون تضارب آرا پیشرفت میکند؟ بدون نقد و بحث، بدون رویارویی دقیق اخلاقی و علمی میتوان رشد کرد؟ کجاست شیخ انصاری؟ کجاست آخوندی خراسانی؟ پیدا کنید.
فضای مناسب، نقد، اختلاف فکری و نظری را به رسمیت شناختن، احترام گذاشتن به تنوع، احترام گذاشتن به اختلاف نظر موجب رشد میشود.
فشار برای وحدت ماشینی برای انسجام جامعه ما خطرناک است.
امروز بحث ما با دنیا در بسیاری از مسائل بحث احترام به علوم انسانی است.
در همین یکی دو هفته اخیر آمریکاییها در دو بخش شکست بزرگی خوردند. یک بخش آنجا که خواستند برابر افکار عمومی جهان بایستند و تعهدات بینالمللی را زیر پا بگذارند.
دنیا در برابر آمریکا ایستاد. آمریکاییها میخواستند چند روز پیش تعهد خود را در برجام زیر پا بگذارند. صف مقابل او را دیدید.
تمام کشورهای جهان به استثنای یکی دو کشور و یک رژیم منفور، همه یکپارچه بودند. اگر ما به تعهد احترام نگذاریم، باید فاتحه تمدن در جامعه خوانده شود.
اگر ارزشها در جامعه زیر پا رفت، اگر تعهد یک دولت در پیوستگی تعهد دولت قبلی زیر پا گذاشته شد دیگر هیچ تعهدی باقی نمیماند.
اعتماد وقتی باقی میماند که دولتها به تعهد دولت قبل متعهد بمانند.
خوشحالم که حاکمیت کاخ سفید در بههم ریختن تعهدات بینالمللی و زیر پا گذاشتن وفای به عهد و ایستادگی مقابل مصوبه شورای امنیت سازمان ملل و توافق هفت کشور، ناموفق بود. این پیروزی برای بشریت، اخلاق و حقوق است.
ما در برجام موفقیتهایی به دست آوردیم که هرگز از بین نخواهد رفت. در برجام به دنیا گفتیم که معضل پیچیده منطقهای و بینالمللی با میز مذاکره قابل حل و فصل است. حتی اگر کسی برجام را نقض کند، این پیروزی باقی است.
ما ثابت کردیم ایران راستگوست و دشمنان ما دروغ میگویند. ما ثابت کردیم به دنبال سلاح هستهای نبودیم. این را آژانس به اجماع آرا حتی آمریکا، PMD را خاتمهیافته اعلام کرد. این یعنی ایران راست گفته و معاندان آن دروغ گفتهاند. این پیروزی از بین نمیرود.
ما در برجام کاری کردیم که دنیا بپذیرد ایران حق دارد تحقیق و توسعه هستهای خود را ادامه دهد. این پیروزی قابل خدشه نیست.
برخی هنوز ابعاد برجام را لمس نکردهاند. برجام آثاری دائمی الی یومالقیامت دارد. برخی آثار آن هم ممکن است بماند، یا خیر.
در طول این دو سال، درآمد نفتی و میعاناتمان دو برابر شده است. صدها مورد سرمایهگذاری خارجی آوردیم.
اینجا تبدیل به کارخانه و بنگاه اقتصادی و نیروگاه و بندر و لوکوموتیو و هواپیما شده است. اینها از بین نمیرود.
چه کسی توانست در یک مذاکرات سخت بینالمللی برای ملت ایران موفقیت به دست آورد؟ علم حقوق، علم سیاست.
این علوم انسانی است که میتواند سرنوشت جامعه را تعیین کند. سرمایه علوم، علوم انسانی است. با استعدادها را تشویق کنیم.
علوم انسانی باید جامعه را هدایت کند. ما میخواهیم چند نفری در یک اتاق، علوم انسانی را هدایت کنیم. علوم انسانی در یک جامعه آزاد رشد میکند.
دیپلماتهای ما، قراردادی را نوشتند و منعقد کردند - نمیخواهم بگویم نقص ندارد - ولی قراردادی است که ترامپ یک سال است خود را به در و دیوار میزند و بالا و پایین میرود که آن را به هم بزند. تاکنون نتوانسته است.
این به معنی استحکام قرار داد و پیروزی حقوق بر دیکتاتوری است.
آمریکا نتوانست با استبداد و دیکتاتوری، افکار عمومی جهان را زیر پا بگذارند. این موفقیت علوم انسانی ایران بود.
در خیابان عدهای اعتراض میکنند. خواهش میکنم به همه مردم ما احترام بگذارید.
اجازه دهید موضوع در یک دادگاه صالح ثابت شود. یا خس و خاشاک است، یا گاو، یا گوساله، یا آشغال است. چرا توهین میکنید و بیادبانه با جامعه برخورد میکنید؟
در لندن و نیویورک هم اعتراض شود، چهار نفر میآیند شیشه میشکنند.
دقیق حرف بزنیم، مخصوصا در تریبونهای مقدس. ملت ما ملت بزرگی است.
اعتراض بود، تمام شد. برخی سوءاستفاده کردند، نیروهای امنیتی به خوبی اداره کردند. الان شمای جامعهشناس، روانشناس اجتماعی و ... باید تحلیل و واکاوی کنید علت اعتراضات را.
اگر خدای ناکرده روزی ارزشهای دینی یا ملی ما نزد جوانهای ما کمرنگ شود، ما مقصریم.
واقعیتها را نادیده نگیرید. شما قطبنما را نگاه نکنی، در قطبنما تاثیری حاصل نمیشود و شمال و جنوب عوض نمیشود در دنیا. شما قطبنما را دستکاری کنید، باز هم شمال و جنوب دنیا عوض نمیشود.
علوم انسانی، قطبنمای مسائل اجتماعی ماست. اجازه دهیم درست کار کند. با شعار، شمال و جنوب عوض نمیشود.
ما خوشبختانه امروز در مقطعی قرار داریم که جامعه ما ارزش علوم انسانی را به خوبی میداند.
حتی در بسیاری از مسائل به ظاهر غیرمرتبط با علوم انسانی، فرهنگ به عنوان یک زیربنای مهم است. مثلا ارتباط پزشک با بیمار و اعتماد بیمار به پزشک است که بیش از جراحی، شفابخش است. نحوه حرف زدن پزشک با مریض میتواند منجی بیمار باشد.
فضای مجازی با فیلتر درست نمیشود.
یک روزی خواستیم کسی رادیو گوش نکند. رژیم گذشته در پارازیت موفق بود؟ گفتیم ماهواره ممنوع، واقعا ممنوع شد؟ مردم نگاه نمیکنند؟ گفتیم فضای مجازی بد، درست شد؟
مردم حق انتخاب دارند. خود را بالاتر از مردم نبینیم. مردم ما میفهمند. البته باید تعامل کنیم و حرف بزنیم.
باید بگوییم چگونه باید از این ابزار استفاده شود. از هر چیزی درست استفاده نشود خطرناک است.
علوم انسانی باید به میدان بیاید و بگوید چگونه جامعه به نقطهای برسد که مورد نظر مردم ما، مطلوب شرع و عقل باشد. شرع و عقل از مردم و جامعه جدا نیست.
آمریکا هم در مساله داخلی ما شکست خورد، هم در برجام. ملت ما در هر دو جا پیروز شد. این را قدر بدانیم تا در کنار هم ایرانی آبادتر و سرافرازتر داشته باشیم.