روزنامه بهار: نشست «شفافیت و رسانه» با رویکرد بررسی چالش آزادی رسانهها در مبارزه با فساد، روز گذشته با حضور مهدی محسنیان راد، استاد ارتباطات، احمد توکلی، عضو مجمع تشخیص مصلحت و رئیس دیده بان شفافیت و عدالت و محمود صادقی، نماینده تهران و رئیس فراکسیون شفاف سازی در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد.
احساس عدم امنیت برای افشای فساد
رئیس فراکسیون شفافیت مجلس در نشست «شفافیت و رسانه» گفت: در کشور ما افراد که میخواهند فساد را افشا کنند، احساس امنیت نميکنند و برای همین ترجیحشان سکوت است.محمود صادقی تصریح کرد: سازمان شفافیت بینالمللی سال ۲۰۰۰ درباره مبارزه با فساد گزارشی را منتشر کرد و قوه قانونگذاری انتخابی، قوه مجریه مستقل، قوه قضاییه مستقل، نهادهای نظارتی، رسانهها، جامعه مدنی، جامعه جهانی و... را از عناصر مبارزه با فساد دانسته است. نماینده اصلاحطلب مردم تهران با بیان اینکه رسانه برای مبارزه با فساد باید مستقل و آزاد باشد، اظهار داشت: براساس آن گزارش، این سوالات مطرح میشود آیینها و قوانین مربوط به آزادی اطلاعات وجود دارد که رسانهها اطلاعات لازم را به دست آورند؟ آیا قانون حفظ اسرار وجود دارد و چگونه آنها اجرا میشوند؟ آیا این قوانین به عنوان ابزار سانسور هستند یا محدود به مسائل خاصی هستند؟ آیا آزادی بیان تضمین شده و میتوان اطلاعات مربوط به فساد را در کشور سانسور کرد؟ رئیس فراکسیون شفافیت مجلس با اشاره به مالکیت رسانهها تصریح کرد: ممکن است خود رسانه به ابزار فساد تبدیل شود و با مفسدان دستشان باهم در یک کاسه باشد. از طرفی رسانهها باید در مبارزه با فساد، روزنامهنگاری تحقیقی را دنبال کنند. از طرفی لازم است که قانون امنیت روزنامهنگاران را تضمین کند. آیا قانونی وجود دارد که روزنامهنگاران بتوانند منابع خود را افشا نکنند؟ در کشور ما افراد که میخواهند فساد را افشا کنند، احساس امنیت نميکنند و برای همین ترجیحشان سکوت است. صادقی ادامه داد: براساس آن گزارش، این مسئله مطرح میشود که آیا قوانین اخلاقی وجود دارد که رسانهها ارزشها و هنجارها را در مبارزه با فساد رعایت کنند. وی با بیان اینکه دموکراسی بدون شرایطی برای بیان اطلاعات عمومی و دسترسی به اطلاعات مربوط حکومت کارایی ندارد، خاطرنشان کرد: رسانهها در جوامع دموکراتیک باید به اطلاعات دسترسی داشته باشند و حق انتشار آن را بدهند. عضو فراکسیون امید مجلس با اشاره به قوانین موجود در کشور ابراز داشت: قانون اساسی نگاه حمایتگر به مطبوعات را دارد و در مقدمه میگوید رسانههای جمعی باید از اطلاعات برخودار باشند و در اشاعه فرهنگهای اسلامی فعال باشند. قانون اساسی، نظام جمهوری اسلامی را یک فرایند تکاملی میداند و رسانهها از نقش موثری در این حرکت دینامیکی برخودار هستند و تکیهاش بر برخورد اندیشههای سالم متفاوت است و این مخالف با تک صدایی است.
رسانهها چندان آزاد نیستند
عضو مجمع نشخیص مصلحت نظام که دیگر سخنران این نشست بود نیز گفت: برای اسلامی ماندن نظام ناچار هستیم به رسانهها میدان دهیم.
احمد توکلی در نشست «شفافیت و رسانه»، گفت، در دین مقدس اسلام، تمام عبادات شان خود را دارند ولی امام علی (ع) ميفرمایند اگر امر به معروف و نهی از منکر را یک طرف و طرف دیگر همه عبادات را بگذارید، همانند یک اقیانوس در برابر رطوبت است. وی با بیان اینکه امر به معروف و نهی از منکر بیشتر متوجه حکومت است تا افراد، اظهار داشت: امر به معروف و نهی از منکر یک مسئولیت عمومی است. البته برای انجام این واجب، باید مقدمات آن را فراهم کرد. امر به معروف و نهی از منکر نیازمند اطلاعات است. اگر مردم بدانند دولت چه میکند، میتوانند امر به معروف و نهی از منکر کنند. این فعال سیاسی اصولگرا شفافیت را لازمه امر به معروف و نهی از منکر دانست و تصریح کرد: اطلاعات و شفافیت توسط رسانهها صورت میگیرد و نباید مواخذه شوند. اگر اطلاعات را از فعالیت آزاد منع کنیم مانند دریغ کردن آب از وضو گرفتن است. توکلی افزود: برای اسلامی ماندن ناچار هستیم به رسانهها میدان دهیم و آزاد باشند. البته رسانه ذاتش خطاپذیر است ولی این فرصت برای ذینفع وجود دارد که به مسائل پاسخ دهد و اگر جواب ذینفع منتشر نشود، جرم اتفاق افتاده است. وی با بیان اینکه رسانهها در کشور ما چندان آزاد نیستند، خاطرنشان کرد: از طرفی محافظهکاری و فساد در رسانهها وجود دارد. به برخی رسانهها نميگویند که این کار را نکن یا آزاد نباش بلکه برخی رسانهها ملزم به چهچه زدن برای ذات قدرت هستند. توکلی با بیان اینکه اگر رسانهها میخواهند آزاد باشند و حرف بزنند، اشتباه اجتنابناپذیر است، ابراز داشت: فرض باید این باشد که رسانه به دنبال رعایت قانون هستند و فرض اینکه رسانهها به دنبال جرم و اشتباه هستند، غلط است. وی یادآور شد: برای مبارزه با شفافیت به آزادی رسانهها نیازمند هستیم زیرا مانند نور است که بر مسائل میافتد و وضعیت را روشن میکند. یادمان باشد که بیشتر گناهان در شب رخ میدهد. توکلی با بیان اینکه حفظ کشور و از دست ندادن یک وجب از خاک کشور توسط جمهوری اسلامی یک استثنا است و قبل از آن چنین چیزی وجود نداشت، گفت: بنی صدر با چهار نفر برای وزارت مخالف بود؛ من، میرحسین موسوی، بهزاد نبودی و مرحوم نوربخش. دلیل مخالفتش با من و مهندس موسوی هم این بود که من اولین نماینده مخالف ایشان و مهندس موسوی اولین روزنامهنگار مخالف او بود. این نماینده ادوار مجلس با بیان اینکه ما در انقلاب دنده عقب گرفتیم ولی این دنده عقب، بازگشت به اسلام بود، اظهار داشت: وقتی من گفتم باید به مسائل دینی رجوع کنیم به خاطر این است که اگر به مسائل دینی رجوع کنیم و به آن عمل کنیم آن وقت این همه فساد نخواهیم داشت.
صداوسیما کار خود را میکند، مردم در تلگرام دنبال خبر هستند
محسنیان راد نیز در این نشست اظهار کرد: فضای مجازی آماده است که ما را مستعمره کند. اینکه صداوسیما کار خود را انجام میدهد و مردم در تلگرام دنبال اخبار هستند، اصلا درست نیست.
این استاد ارتباطات با تاکید بر اینکه کشور ایران همچنان در گذر از سنت به مدرنیته است، خاطرنشان کرد: بایدهای بدون استراتژیک مشکل اصلی جامعه امروز ماست. مجموعه بایدها در این ۴۰ سال طی شده بدون اینکه بگویند از چه مسیری و چگونه و این از جمله همین اختلالات است. وی با اشاره به قانون اساسی کشورمان اظهار کرد: قانون اساسی ما چند مشکل اساسی دارد. در یکی از مفاد آن گفته میشود آزادی عقیده وجود دارد؛ در حالی که این عبارت در جامعه امروزی معنای چندانی ندارد و باید گفته شود بیان عقیده آزاد است یا در بخش دیگری که انحصار تلویزیون و رادیو در اختیار حکومت داده شده است، اصل چندان قابل قبولی نیست. امروز رادیو و تلویزیون ما در انحصار حکومت است.عملا مطبوعات پرتیراژ ما هیچکدام مستقل نیستند و شرایط بهگونهای شده است که همه به روزنامهنگاران میگویند که چه کارهایی را باید و چه کارهایی را نباید انجام بدهند. در نتیجه همین موارد است که امروز در کشور ما روزنامهنگاری تحقیقی وجود ندارد. وی با بیان اینکه به طور کلی ساختار رسانهای ما به بازسازی نیاز دارد، یادآور شد: صداوسیمای ما در انحصار حکومت است موضوعی است که ممکن است در دنیا فقط سه کشور اینگونه باشند.محسنیان راد یادآور شد: منظور من از بیان این موضوعات ناامید کردن مردم نیست. وقتی که میدانم تمام بدن یکی از عزیزانم را تومور گرفته است، نميتوانم این موضوع را با خانواده او درمیان نگذارم؛ به خاطر اینکه ممکن است ناامید شوند.