امشب ماه می‌گیرد

به گزارش ایرنا، موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران اعلام کرد که شروع ماه گرفتگی در ایران قابل رویت نیست اما به هنگام طلوع ماه در تمام پهنه ایران، ماه در حالی که گرفته است طلوع می کند که با توجه به متفاوت بودن لحظه طلوع ماه در تمام نقاط مختلف کشور، به طور کلی می توان گفت که بعد از اذان مغرب در تمام ایران ماه طلوع کرده است.بر اساس این گزارش، ساعت 17:38 دقیقه ماه گرفتگی کلی تمام شده و ماه شروع به خروج از سایه (باز شدن) می کند و پایان ماه گرفتگی در ساعت 18:41 دقیقه اتفاق می افتد.این گرفتگی در مناطق شرقی و مرکزی ایران به صورت کلی قابل رویت است ولی در مناطق غربی فقط به صورت جزئی دیده می شود.
همچنین در آسیا، استرالیا، شرق و بخشی از شمال اروپا ، آمریکای شمالی و بخش کوچکی از شرق آفریقا مشاهده خواهد شد.

**ابرماه، ماه آبی و ماه سرخ
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران نیز در خصوص این رخداد گفت: شامگاه چهارشنبه 11 بهمن 96 ماه کامل در شرایطی طلوع می کند که نه تنها یک ابر ماه، بلکه ماه آبی و نیز یک ماه سرخ یا خونین نیز خواهد بود.
مهندس مسعود عتیقی در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا اظهار کرد: ماه ساعت 12:28دقیقه روز سه شنبه 10 بهمن 96 به حضیض زمینی (کمترین فاصله با زمین) رسید و در فاصله 358 هزار و 994 کیلومتری زمین واقع شد.
وی افزود: در شامگاه چهارشنبه 11 بهمن 96 ماه کامل در شرایطی طلوع خواهد کرد که در کمترین فاصله با زمین قرار می گیرد و در نتیجه با یک ابر ماه مواجه می شویم؛ این ابر ماه سومین و آخرین ابر ماه سال 1396 شمسی و دومین ابرماه سال 2018 میلادی است.وی با اشاره به این که بومیان آمریکا در صورت بروز دو ماه کامل در یک ماه میلادی، به دومین ماه کامل، 'ماه آبی' (یا بلومون) می گفتند، گفت: با توجه به شرایط فازهای ماه و تقویم میلادی، ماه آبی هر 2.7 سال یکبار می تواند ایجاد شود.عتیقی ادامه داد: از آنجا که در روز اول و 31 ژانویه دو ماه کامل داریم به ابر ماه کامل 11 بهمن 96 که مصادف با 31 ژانویه 2018 می شود، ماه آبی می گویند.

***ماه کامل بهمن 96 یک ماه سرخ یا خونین است
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران همچنین اظهار کرد که ماه کامل 11 دی ماه در سایه زمین نیز قرار می گیرد که یک ماه گرفتگی کامل خواهد بود.وی با اشاره به اینکه این گرفت چهل و نهمین گرفت از 74 گرفت این دوره محسوب می شود ، گفت: گرفت کامل در این ماه گرفتگی یک ساعت و 16 دقیقه طول می کشد و با توجه به این که خورشید منبع نقطه ای نور نبوده و یک منبع نوری پراکنده به حساب می آید، با تابش نور آن به زمین در پشت کره زمین دو مخروط یکی مخروط باز با عنوان نیم سایه و دیگری مخروط بسته تحت عنوان مخروط سایه ایجاد می گردد که در گرفت کامل، ماه ناگزیر از عبور از درون هر دو مخروط است؛ در ضمن با توجه به شکست نور در جو زمین و عبور طول موج قرمز نور خورشید، رنگ قرمز در مخروط سایه حضور داشته و با عبور ماه از درون سایه رنگ ماه در هنگام گرفت کامل متمایل به قرمز خواهد بود که به همین دلیل به آن ماه سرخ یا خونین نیز می گویند.
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران با اشاره به اینکه در شامگاه چهارشنبه 11 بهمن به واقع با سه واقعه همزمان ماه کامل، ابرماه و خسوف کلی روبرو می شویم، گفت: این سه پدیده را بسیاری از رصدگران نقاط جهان که در وضعیت شب قرار دارند از جمله مردم ایران می توانند مشاهده کنند.عتیقی گفت: غربی ها به این رخداد 'ماه گرفتگی ابر ماه آبی' (super blue moon eclips) می گویند؛ جالب است بدانیم که برای ساکنان برخی از نقاط زمین بعد از گذشت یک و نیم قرن (150 سال ) این اولین ماه آبی است که در وضعیت خسوف قرار می گیرد؛ این در حالی است که در روز 9 دی 1361 شمسی نیز ابر ماه دیگری در وضعیت خسوف قرار گرفت اما تنها برخی از ساکنان زمین قادر به مشاهده آن بودند؛ این پدیده در ایران نیز مشاهده نشد.وی ادامه داد: همچنین با توجه به اختلاف ساعت میان کشورهای جهان، از آنجا که برخی شهرها در بامداد اول فوریه (12 بهمن) ماه کامل را مشاهده خواهند کرد بنابراین برای آنها این ماه کامل دومین ماه کامل در یک ماه میلادی محسوب نمی شود و نمی توان به ان ماه آبی گفت؛ بطور مثال در ملبورن استرالیا این شرایط وجود خواهد داشت اما برای شرق استرالیا و آسیا، ابر ماه 11 بهمن دومین ماه کامل در ژانویه خواهد بود.مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران با یادآوری اینکه در وضعیت ابرماه، کره ماه حداکثر 14 درصد بزرگتر و 30 درصد درخشانتر از شرایط دیگر ماه های بدر خواهد بود، گفت: در سال 1396 شمسی در سه ماه متوالی آذر ، دی و بهمن شاهد ابر ماه بودیم.

***ماه گرفتگی 11 بهمن
عتیقی گفت: پس از ماه گرفتگی کامل ششم مهر 1394 شمسی همه گرفت های بعدی ماه تا 16 مرداد 1396 شمسی از نوع نیم سایه و یا همان خسوف غیر مرئی بوده و گرفت 16 مرداد امسال نیز از نوع جزئی بود؛ اما شبانگاه 11 بهمن 96 درحالی که ماه تقریبا در کمترین فاصله با زمین قرار دارد، ماه کامل این تاریخ که با عنوان ابر ماه شناخته می شود با بروز رخداد ماه گرفتگی جلوه خاصی می یابد و در حقیقت با یک ابرماه گرفته مواجه می شویم.وی ادامه داد: ماه گرفتگی ابتدا به صورت نیم سایه در ساعت 14:21 دقیقه و 13 ثانیه با قرار گرفتن ماه در نیم سایه زمین آغاز می شود که تشخیص تغییر نورانیت ماه در این شرایط برای چشم انسان سخت است. در ادامه ساعت 15:18 دقیقه 27 ثانیه ماه گرفتگی جزئی آغاز می شود و ساعت 16:21 دقیقه و 47 ثانیه این ماه گرفتگی کامل خواهد شد و تا این زمان گرفت در بخش مرکزی و غربی کشور به علت قرار داشتن ماه در زیر افق قابل مشاهده نخواهد بود.به گفته عتیقی، ماه گرفتگی کامل، ساعت 17:37 دقیقه 51 ثانیه پایان می یابد و از دقایقی قبل از آن که ماه از زیر افق بیرون می آید (17:29 دقیقه طلوع ماه در تهران)، این پدیده در تهران و برخی شهرهای کشور در لحظات پایانی گرفت کامل قابل مشاهده خواهد بود.

وی ادامه داد: ماه گرفتگی جزئی مرحله دوم، ساعت 18:41 دقیقه و 11 ثانیه پایان می یابد و در ساعت 19:38 دقیقه و 29 ثانیه، ماه از نیم سایه زمین نیز خارج و گرفت ساروس (دوره) 124 پایان می یابد.
عتیقی گفت: شمال غرب قاره آمریکا، شرق آسیا و استرالیا، شاهد مراحل کامل این گرفت خواهند بود؛ در خاورمیانه و از جمله ایران، بخش هایی از خسوف 11 بهمن مشاهده خواهد شد. آمریکای جنوبی، قاره آفریقا و بخش های زیادی از اروپا شاهد ماه گرفتگی 31 ژانویه نخواهند بود.
وی ادامه داد: اهالی سیستان و بلوچستان و اساسا شرق ایران این شانس را دارند که از میانه گرفت کامل، شاهد ماه گرفتگی 11 بهمن باشند و از ساعت 17:00 که ماه از سمت 70 درجه در زاهدان طلوع می کند، گرفت کامل قابل مشاهده است. همچنین ساعت 16:53 دقیقه لحظه طلوع ماه از سمت 69 درجه در مشهد است و رصدگران آن خطه نیز از میانه گرفت کامل به بعد را مشاهده خواهند کرد.عتیقی گفت که ساکنان غرب کشور قادر به مشاهده گرفت کامل نبوده بطوریکه برای مثال اهالی کرمانشاه از ساعت 17:49 دقیقه که ماه در آن منطقه طلوع می کند، بخش هایی از گرفت جزئی مرحله دوم به بعد را شاهد خواهند بود.مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران گفت: گروه آموزش کاربردی این انجمن برای فراهم شدن امکان مشاهده ابرماه و ماه گرفتگی مذکور در شامگاه روز چهارشنبه 11 بهمن در خانه ستاره شناسی تهران واقع در انتهای بلور استاد معین برنامه ویژه ای را برگزار و امکان رصد و عکس برداری از این پدیده را با تلسکوپ برای عموم علاقمندان فراهم خواهد کرد.