این روزها "حجاب اجباری" در ایران، و واکنشها نسبت به آن، بحث روز است. رسانه اصولگرای مشرق با بازانتشار یادداشت و مصاحبهاي از زهرا رهنورد، فعال سیاسی و همسر میرحسین موسوی، نسبت به این بحث واکنش نشان داده و نوشته است: قصه حجاب و اختیاری و اجباری بودن آن سالهاست که به موضوعی جنجالی تبدیل شده است. دو سال پیش از انقلاب، زهرا رهنورد کتابی کمحجمی به نام «پیامِ حجابِ زنِ مسلمان» در آمریکا منتشر شد. این کتاب که در یکی دوسال بعد منتهی به پیروزی انقلاب در ایران هم منتشر شده بیش از آنکه محتوای استدلالی و چارچوبفکری داشته باشد، اعلامیهای شعاری و برداشتی شخصی از اسلام و حجاب است. مشرق در ادامه مینویسد: فارغ از نگاه التقاطی رهنورد نسبت به حجاب و اسلام که در جای دیگری قابل بحث است، او در این کتاب حجابی را حجاب کامل میداند که نه فقط ناشی از نگاههای دینی؛ بلکه ناشی از ایدئولوژی اسلامِ سیاسی و مبارز باشد.
از نظر او زن مسلمان با حجاب خود در حال نفی ارزشهای غلطِ تحمیلشده بر خود و جامعه و مبارزه با آنها است. به تعبیر او حجابِ برخاسته از ایدئولوژی است که «پایگاه انقلابی بر ضد ستم و ستمگر ونظامها و ارزشهای منحط» و «پیامی رهاییآور و نویدبخش برای مردم سرزمینت» خواهد بود. او مینویسد: «حجاب من که اینک خود یک اسلامِ مجسم است شما را میکوبد و میگوید که دشمن قسمخوردهی شما قدرتهای حاکم است. شما سیاستمداران فاسد، شما برگزیدگان قدرتمند، شما فرعونها، قارونها، امپریالیستها و دستنشاندگان.» در جای دیگری از این کتاب رهنورد مینویسد «آری هموطن! خواهرم! برادرم! ای همه مستضعفین سرزمینم! حجاب مرا ببین و در کنارش عصیان بر ضدنطامهای باطل، بر ضد تمام ارزشهای کثیف قدرت، ثروت، زیبایی؛ بر ضد تلقیهای غیرانسانی و سودپرستانه و شیءوار از زن و از انسان؛ بر ضد ذلت، استثمار، قرض، تبلیغات منحط و خوابآور، عصیان بر ضد طبقات ستمگر، بر ضد قدرتهای حاکمه خونخوار، بر ضد فرعونها....»
متن دیگری که از رهنورد در اسناد باقیمانده است مصاحبه وی با روزنامه انقلاب اسلامی بنیصدر است. این مصاحبه در تاریخ ۲۸ تیر ۱۳۵۹ و با تیتر حجاب، مکتب و روش منتشر شده است. در این مصاحبه، رهنورد در مجموع از حجاب اجباری دفاع میکند(!)
در اولین سؤال مصاحبه درباره نقش زن در اجتماع، رهنورد میگوید: ما انقلابی کردهایم و این انقلاب محتوای مکتبی داشته و حق اینه که ما بخواهیم که تمام آرمانهای مکتبی خودمان را در جامعه پیاده بکنیم. یعنی وقتی شهیدان ما در خون غلطیدند شک نیست که آرمانهای اسلامی داشتند. از طرف دیگر وقتی برمیگردیم به مسئله حجاب دقیقا چیزی را کشف میکنیم آن ریشههای استعماری کشف حجاب است؛ یعنی دسیسه استعمار بوده برای اینکه بتواند به کشور ما حمله بکند از طریق زور نتوانسته آمده از طریق خویشتنزدایی اینکار را بکند. ما اگر بخواهیم به این استعمار پیروز بشویم باید برگردیم به همان خویشتن مکتبی خودمان. پس پوشش اسلامی باید دارای یک محتوای مکتبی باشد نه اینکه تنها ظاهری باشد یعنی چادری یا روسری باشد که در زیر آن همهجور فساد اخلاقی مرتکب شویم، حجاب به اینصورت مطرح نیست. ما اگر به پوشش اسلامی و با همان محتوای مکتبی برگردیم در حقیقت یک پایگاه ضدامپریالیستی بدست آوردهایم. یعنی زن میتواند خودش را تبدیل کند به یک چنین پایگاهی و پوشش برایش بشود یک وسیله مبارزه با غرب استعمارگر.
وی میگوید: در همین زمینه من یک طرح پیشنهاد کردم که در آن برنامه پاکسازی، سالمسازی هم مطرح شد که شما بیایید مسئله عفت عمومی را از مردم بخواهید؛ این حق طبیعی ماست یعنی هر کشوری که انقلاب میکند و انقلابش حقطلبانه آزادیبخش است دنبال مسئله عفت عمومی هست یعنی یک حدی را برای پوشش تعیین میکند. مثلا ما در الجزایر میبینیم با اینکه زیاد مبادی آداب نبودند به اصول مکتبی اسلامی بعد از انقلاب پوشش برایشان مطرح بود. در کوبا و ویتنام هم همینطور است. ما عفت عمومی را باید میخواستیم آنهم در سطح کشور نه در سطح ادارات بدین ترتیب که زنان پوشیده باشند. لباس بلند با آستین بلند بدون آرایش، ما این را میخواستیم و برای عدم رعایت آن مجازات قائل میشدیم نه مجازات شلاقی، بلکه مجازات تربیتی، اما از سویی انقلاب ما یک انقلاب مکتبی است و به همین علت حجاب برایمان یک اصل و یک هدف است و برای اینکار باید راهنمایی و ارشادی ترتیب میدادیم و بعد از اینکه ارشاد انجام گرفت یک روز را بهنام روز خودآیی اعلام بکنند و در این روز زنان کاملا به پوشش اسلامی ملبس بشوند بعد بتدریج این روز را افزایش بدهند؛ یعنی زنان ما را آماده کنند، زن خودش را در این پوشش تجربه کند، چون زنان ما زنان شریفی هستند ولی نمیتوانند این را قبول کنند چون اینجوری تربیت شدهاند. ما که نمیتوانیم مسئله تربیتی را دوروزه حل کنیم. بعد بتدریج میتوانیم این روزهای خودآیی را افزایش بدیهم تا سراسر هفته بشود روزهای خودآیی.
البته در بخش دیگری از مصاحبه، رهنورد از اجبار حجاب توسط مسئولین انتقاد کرده و میگوید: «کاری که با اجبار انجام شود عمر زیادی نخواهد داشت و زور هیچوقت پیروز نخواهد شد. به همین دلیل هم شاه پیروز نشد و زورگرایی هم پیروز نخواهد شد. اين كار را اگر بكنند ممكن است زنان ما يك روسري سرشان بكنند ولي هرگز حامل اخلاق و رفتار اسلامي نخواهند شد چرا كه آن اخلاق و آن تقواي ويژه را نمي شناسد...»