مرجان یگانه پرست- روزنامه بهار
اقدام اعتراضی احمد نجفی در روایت بسیاری از رسانهها و منتقدان با عنوان «عجیب» یاد شد و در شبکههاي اجتماعی به طور گستردهاي منتشر شد. این اقدام با عبارت «احمد نجفی به نشانه اعتراض، درب ساختمان شورای صنفی نمایش را گل گرفت» تیتر رسانهها شد و واکنشها و بازخوردهای فراوانی را به دنبال داشت. این تیتر و عمل اعتراضی احمد نجفی در واکنش به زمان نامناسب اکران فیلمش بود که کمی قبل تر هم معترض آن شده بود. این نوع اقدامات معترضانه در طی چند سال اخیر در سینما و فضای رسانهاي ما رو به افزایش گذاشته است که به سوی تندتر و عجیب تر شدن هم سوق پیدا ميکنند. حال اینکه چقدر این نوع اقدامات در حل مسئله راه برنده اند، یک سوی قضیه است اما سوی دیگر آن این است که چقدر این نوع عملکردهای تند اعتراضی، منصفانه و حتی استحقاقی هستند. چندی است که حواشی بر طی مسیر غالب شده است و اقدام اخیر اجمد نجفی سرشار بود از بازخوردهای منتقدانه از سوی بسیاری و همدلانه از سوی بعضی دیگر.
***
حاشیه جدید در سینما با اقدام عجیب احمد نجفی
یکشنبه شب (6 اسفند)، ویدیویی از احمد نجفی در فضای مجازی منتشر شد که در آن در اقدامی نامتعارف درب ساختمان شورای صنفی نمایش را با گچ و سیمان پوشاند. این اقدام او تیتر رسانهها شد و آن هم تیتری با این عنوان: «احمد نجفی، درب شورای صنفی نمایش را گل گرفت». او ماه گذشته نسبت به زمان نامناسب اکران فیلم «من ایرانیام» و عملکرد شورای صنفی نمایش اعتراض کرده و در وزارت ارشاد تحصن کرده بود. نجفی معتقد است که «شورای صنفی نمایش اکران نامناسبی را در زمان جشنواره به او داده است»، در مقابل رئیس شورای صنفی تاکید داشت که «این فیلم قرارداد اکران داشته و باید بعد از «خانه کاغذی» اکران میشده است.»
ماجرا از زاویه دید تهیه کننده و پخش کننده فیلم: احمد نجفی، تهیهکننده فیلم سینمایی «من یک ایرانیام» با انتقاد از شرایط موجود در شورای صنفی نمایش ادعا کرده بود: این شورای صنفی جز ظلم و تقلب هیچ چیزی ندارد، من توقعم از خبرگزاریها این است که یک نفر را بفرستند، ببینند چه فیلمهایی از اول عید تاکنون اکران شده است و معلوم شود آنها با ما چه کردهاند.او معتقد است: این شورا غیرقانونی است، یک تفاهمنامه بوده بدون آنکه که ما در جریان باشیم. تهیهکنندههایی که فیلم ساختند و میلیاردها پول خرج کردند. این شورا باید باطل شود وگرنه این اعتصاب غذا و تحصن ادامه پیدا خواهد کرد تا روزی که تکلیف اینها، کارهایی که کردهاند رو شود. این شورا ما را عاصی کرده است، خودشان هم خوب میدانند. من خیلی چیزها میدانم مثلا اینکه چگونه سینماها را از شهرداریها گرفتند، من همه اینها را به بازرسی کل انتقال میدهم.
او با اشاره به اینکه هفته پیش اعلام شد که اکران فیلم به درخواست پخشکننده آن به تعویق افتاده است، بیان کرد: آنها سه هفته است که همه چیز را نادیده گرفتند. عمدا هم این کار را میکنند. میخواهند این فیلم با هویت ملی را نابود کنند. آقایان تصمیم میگیرند چه فیلمی ساخته و اکران شود. این چه سینمایی است؟
داریوش بابائیان مسئول پخش فیلم سینمایی «من ایرانیام» هم درباره شرایط اکران این فیلم توضیح داد: در ابتدا قرار بود که این فیلم بعد از جشنواره فیلم فجر اکران شود ولی هفته پیش شورای صنفی نمایش، تصمیم گرفت که این فیلم در دل جشنواره به نمایش در بیاید و به نوعی این فیلم از بین برود و سینما نداشته باشد و تا اینکه بشود بعد از آن، فیلم مجیدی را اکران کنند.ماجرا از زاویه دید رئیس شورای صنفی نمایش: در همان زمان یعنی نزدیک به یک ماه پیش، همایون اسعدیان رئیس شورای صنفی نمایش در پی اعتراض تهیهکننده فیلم «من ایرانیام » در پاسخ که آیا قانون شورای صنفی نمایش مبنی بر اینکه فیلمها بعد از جشنواره اکران شوند و اکران آنها تا عیدنوروز ادامه پیدا کند، تغییر کرده است؟ گفت: اصلا ما چنین قانونی نداشتیم و این قانون یعنی اینکه؛ عملا بهمن و اسفند ماه را از چرخه اکران خارج کنیم که برای ما روش منطقی نیست. هر فیلمی حق دارد طبق قانون شورای صنفی نمایش 7 هفته در بهار و تابستان و 10 هفته در پاییز و زمستان اکران شود و اگر کف فروشش حفظ شود، اکرانش ادامه پیدا خواهد کرد.
رئیس شورای صنفی نمایش با اشاره به اعتراضات اخیر احمد نجفی، تهیهکننده فیلم «من ایرانی ام» گفت: این قدر دوستان مطالب نادرست مطرح میکنند و سوءتفاهم ایجاد میکنند که لازم است ما برخی قوانین را دوباره یادآور بشویم. ما طبق آییننامه شورای صنفی نمایش، عنوانی مثلا تحت عنوان «اکران عید فطر» نداریم. فیلمها وقتی میآیند قرارداد اکرانشان را میبندند، در قرارداد تاریخ اکران مشخص نیست بلکه در قراردادشان درج میشود بعد از اکران فلان فیلم. با توجه به اینکه تعویض اکران هر فیلم با توجه به کف فروش آن است، ما نمیتوانیم پیش بینی کنیم که فیلم بعدی دقیقا چه تاریخی اکران میشود بنابراین در مرحله ثبت قرارداد هیچ تاریخی درج نمیشود و وقتی کف فروش فیلمی بیافتد، اکران فیلم بعدی آغاز میشود.اسعدیان با اشاره به حواشی اکران فیلم «من ایرانیام» یادآور شد: براساس همین روال که اعلام کردم، قرارداد اکران این فیلم بعد از فیلم «خانه کاغذی» بود که هفته گذشته این فیلم از کف فروش افتاد و باید فیلم «من ایرانی ام» طبق قراردادش برای دو هفته اکران میشد اما پخشکننده و تهیهکننده فیلم، هفته گذشته فیلم را بدون هیچ دلیلی اکران نکردند و حالا این هفته نیز بدون هیچ نامه کتبی اعلام میکنند که ترجیحشان این است که اکران به تاخیر بیافتد و بعد از جشنواره اکران بکنند.
او یادآور شده بود: این درحالی است که قرارداد اکران این فیلم برای بعد از فیلم «خانه کاغذی» ثبت شده و طبق قانون شورا اگر طبق قراردادشان فیلم را اکران نکنند، قرارداد اکران فیلمشان به سال بعد موکول میشود و ما هم اگر این هفته چهارشنبه فیلم را اکران نکنند، قطعا جایگزین آن فیلمی خواهیم گذاشت. او اظهار کرده بود: با توجه به ادعاهای نجفی، خواهان این هستیم که ایشان اثبات بکنند که ما برخلاف آیین نامه شورا رفتار کردیم.
و ماجرا از زاویه دید کارگردان فیلم «من ایرانی ام»: محمد رضا آهنج، کارگردان فیلم کمی پیش در گفتوگو با رسانهها مطالب دیگری را عنوان کرد که چندان با روایت و اعتراض اخیر احمد نجفی همسو نیست. او در این گفتوگو در پاسخ به این سؤال که این روزها بعد از سه سال و با حواشی نسبتا زیادی به اکران عمومی درآمده است. این وقفه در اکران کمی تعجببرانگیز است. نظر خود شما در این باره چیست؟، گفته است: فکر میکنم شفافیت و صداقت آدمها در سرنوشت حتی یک فیلم هم تاثیرگذار است. من گلهمندم از این جهت که من کارگردان را در اکران خصوصی فیلمم دعوت نمیکنند! دقیقا مثل این میماند که در جشن تولد بچهای، پدرش حضور نداشته باشد! من پدر این فیلم هستم، اما برخورد خوبی با من نشد! میگویند مافیای پخش در این میان تاثیرگذار بوده که من خیلی در جریان این مسائل نیستم. حتی متقاضی اکران فیلم در جشنواره فجر هم بودم که هر بار به دلایلی منتفیاش کردند! شاید در اکران جشنوارهای، فیلم موردپسند واقع نمی شد اما به هر حال جشنواره یک تریبون است که به دلایل مختلف آن را منتفی کردند!او در ادامه اضافه کرده بود: هیچ اطلاعی از اکران «من یک ایرانیام» ندارم و به قدری از برخوردهایی که با من شده ناراحت هستم که خودم هنوز فیلمم را روی پرده ندیدم و تمایلی هم به دیدنش ندارم. حتی به روشنی هم به مردم توصیه میکنم این فیلم را نبینند!
واکنشهاي سینماگران مختلف به اعتراض عجیب احمد نجفی
بازخورد 1: سید رضا صائمی، منتقد سینما در واکنش به اقدام اخیر احمد نجفی در اینستاگرام خود نوشت: تشت رسوایی همهشان در حال افتادن است. روزهای ذلت و خواری آنهایی فرا رسیده که دیروز در دامن آلوده قدرت، همراه و همدست مردی بودند که دروغ مطلق بود. فریب مطلق. آن که حقیقت را به سخره گرفته بود حالا خود به خش و خاشاک بدل شده و مجیزگویانش به سیم آخر زده اند. وی در ادامه آورده است: آقای نجفی این گل گرفتن در نیست، به گل نشستن شما در وجدان تاریخ است. گل گرفتن در البته مسدود کردن آن است و نه گل مالی. فیلم شما نمیفروشد و این هیچ ربطی به شورای صنفی نمایش با همه نقدهایی که بر آن وارد است، ندارد. رمز فروش در درون فیلم است، در قابلیتهاي آن به زور نمی توان آن را بفروش کرد. درست مثل خودتان که به زور نمیتوانید محبوب باشید. احمدی نژاد درون تان را گل بگیرید!
بازخورد 2: تهیه کننده «لاتاری» به اقدام غیر متعارف احمد نجفی واکنش نشان داد. سیدمحمود رضوی، تهیه کننده سینما در واکنش به اقدام غیرمتعارف یک شنبه شب، احمد نجفی و گل گرفتن در شورای صنفی نمایش در توییتی نوشت: پیشکسوت محترم آقای نجفی بزرگوار، کاش وقتی در عصبانیت و به تحریک دیگران به عنوان یک هم صنف حرمت نگاه نداشتید و درب بخشی از صنف را گِل گرفتید، به تبعات آن هم فکر ميکردید که شاید روزی همان دیگران دهان همه ما را گِل بگیرند.
بازخورد 3: غلامرضا موسوی، یکی از اعضای شورای صنفی اکران نسبت به اقدام احمد نجفی هم به مانند او واکنش تندی از خود نشان داد. او در واکنش به این اقدام به گفته برخی نمادین اظهار داشت: همکار عزیزمان ظاهرا مثل مرشدش دچار مشکل فراموشی شده است. وی در ادامه یادآور شده است: فیلم حضرتش در یک روز در بهترین سینمای پایتخت طی شش سانس فقط دو بلیت فروخته است. یعنی پنج سانس حتی یک نفر تماشاچی نداشته است. رفیق کجایت را گل بگیرند؟!
بازخورد 4: منوچهر شهسواری، مدیر عامل خانه سینما در کنار محمد رضا فرجی، نماینده وزارت ارشاد با حضور در جلسه شورای صنفی نمایش از اعضای این شورا تقدیر کردند.
بازخورد 5: غلامرضا فرجی، سخنگوی شورای صنفی نمایش در گفتوگو با ایلنا، با اشاره به مصوبات جلسه روز گذشته (7 اسفند ماه) این شورا گفت: امروز آخرین جلسه شورای صنفی نمایش در سال ۹۶ برگزار و مصوب شد اکران همه فیلمها تا پایان سال ادامه پیدا کند. سخنگوی شورای صنفی نمایش با اشاره به رفتار احمد نجفی در روزهای گذشته گفت: قاعده بر این است که باید مسائل و شکایتها بهصورت قانونی و رسمی در شورای صنفی نمایش طرح شود و تهیهکننده یا پخشکننده یک فیلم شکایت خود را در شورا مطرح کند و ما به آن رسیدگی میکنیم.
فرجی ادامه داد: هیچ تخلفی درباره فیلم «من یک ایرانیام» به تهیهکنندگی احمد نجفی به شورا نرسیده است و ما از برخی رفتارها متعجب هستیم. اینگونه رفتارها پسندیده نیست و اگر کسی شکایتی دارد، میتواند آن را مکتوب به شورا ارائه کند.
وی ادامه داد: شورای صنفی، سالن سینمایی دراختیار ندارد که آن را به فیلمساز یا تهیهکنندهای بدهد بلکه فقط توافقاتی که بین فیلمسازان، تهیهکنندگان و پخشکنندگان با سینماداران منعقد میشود، در شورا ثبت میشود و ما میتوانیم به شکایتهایی که مطرح میشود، رسیدگی کنیم.
نابلدی ما در اعتراض و مطالبهگری آرام
سینمای ما که نه، فرهنگ عمومی کشور ما پر شده از واکنشها و اقدامات تند به مثابه اعتراض است. هرباره وقتی واقعهاي در این سرزمین رخ ميدهد، بیش از گذشته متوجه ميشویم که ما چقدر در اعتراض و مطالبه گری درست و محقانه نابلدیم. ما در اعتراض کردن یا فرار روبه جلو و نمایشی کردن و چه بسا جوزدگی و با اعتراف ناخواسته باید گفت لومپن وار غش ميکنیم. مطالبه گری آرام را نمی دانیم و مثل بسیاری از زمانهاي دیگر درست همان طور که پلاسکو فرو ریخت، زلزله کرمانشاه را ویران کرد و بعدتر کشتی سانچی و هواپیمای در مسیر کرمان از بین رفتند. ما نه در سینما و فرهنگ مان که در سراسر موضوعات ملی و کشوری مان، نیازمند مطالبهگری آرام هستیم. شاید روشی که بهمن کیارستمی بعد از مرگ پدرش در اعتراض به برخورد غیرمسئولانه وزارت بهداشت را بتوان به عنوان یک مطالبه گری آرام و در مسیر تمرین دموکراسی از آن یاد کرد و حتی به نوعی عملکرد رضا درمیشیان در اعتراض به لغو متناوب اکران فیلم «عصبانی نیستم» در پیش گرفته است، جای تامل دارد. حتی با کمی اغماض اعتراض رضا کاهانی که نشست رسانهاي تشکیل ميدهد و اعتراضاش را از طریق رسانهها منتقل ميکند. آیا احمد نجفی نمی توانست اعتراض آرام را پیش بگیرد و بتواند ما را از جوزدگی و لومپن گرایی دور کند؟ ما چه نابلدیم و چه قدر نمی دانیم مطالبهگری آرام را!