یک آسفالت است، زمین که به آسمان نرفته!

طرح پیاده‌راه کردن شش خیابان تاریخی همدان با مرکزیت میدان امام (ره) از روزی که مطرح شد اعتراض‌هایی را به دنبال داشت، هرچند که «محمودرضا عراقی» آن را یکی از ارزشمندترین پروژه‌های همدان برای توسعه گردشگری و حفظ میراث فرهنگی می‌داند که اجرای آن را به رخ معترضان می‌کشاند. طرحی که درحال قربانی گرفتن از آثار تاریخی همدان است و تا به حال واکنش‌های فعالان میراث فرهنگی، هنرمندان و حتی مقامات سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری را برانگیخته، بی‌آنکه در اصل ماجرا و اصرارهای استان برای آنچه فکر می‌کند درست است و باید انجام دهد، تغییری ایجاد کرده باشد.اینک معاون عمرانی استاندار که با افتخار از نهضت پیاده‌راه سازی در همدان سخن می‌گوید و خیلی تمایلی ندارد به جنجال‌هایی وارد شود که این روزها با آسفالت کردن بخشی از عرصه تپه هگمتانه ـ تنها اثر تاریخی استان همدان در فهرست موقت میراث جهانی یونسکو ـ راه افتاده، توجه‌ها را به سمت پیاده‌راه تاریخی این شهر که در سال ۲۰۱۸ پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی شده است، جلب می‌کند و حتی در جلسه ستاد هماهنگی خدمات سفر از همه استانداران و مسافران دعوت می‌کنند که این مسیر که پروژه‌ای ارزشمند می‌داند، را ببینند.

او در پاسخ که چرا با وجود مخالفت‌های سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، چنین طرحی اجرا شده که در جریان آن بازمانده یک تمدن و تاریخ قربانی شود، گفت: آن محوطه که آسفالت شده قبلا پارکینگ بوده که ماشین‌های زیادی در آن تجمع و شلوغ می‌کردند و ما حالا آن را ماشین‌رو کرده‌ایم تا دیگر شاهد آن وضعیت قبلی نباشیم و برای این‌که آن پیاده‌راه را جا بیاندازیم و و تا زمانی که طرح تفصیلی را اجرا کنیم، فعلا و به طور موقت راهی از کنار خیابان (اکباتان) ایجاد کرده‌ایم.معاون عمرانی استاندار همدان، ‌ انگیزه‌ی آسفالت مسیری از عرصه‌ی ۴۰ هکتاری هگمتانه برای عبور ماشین‌های کسبه‌ی این بازار قدیمی را راهکاری برای کم کردن بار تردد ماشین‌ها و تعداد آهن فروش‌ها دانست و توضیح داد: در طرح تفصیلی شهر آمده که باید آهن‌فروشی‌ها تملک شوند تا عرصه هگمتانه آزاد شود، اما به دلیل کمبود اعتبار در سازمان میراث فرهنگی و استانداری فعلا این امکان وجود ندارد و از آنجا که راه کسبه بسته شده بود، تصمیم گرفته شد، راه موقتی برای آهن فروش‌ها ایجاد شود تا در اولین فرصت اعتبار لازم را برای تملک بازار تامین شود. وقتی این اتفاق افتد، این مسیر موقت هم جمع خواهد شد.

عراقی درباره میزان اعتبار لازم برای تملک بازار آهن فروش‌ها و بازه زمانی مورد نیاز برای اجرای این طرح، عدد دقیقی را اعلام نکرد، اما گفت: هزینه زیادی می‌خواهد که باید به مرور زمان تامین شود، ولی این کار باید انجام شود که در سال ۹۷ سعی می‌شود بازار آهن‌فروشان را از آنجا منتقل و یا راه دیگری که در حریم هگمتانه نباشد، برای آن‌ها ایجاد شود.وی درباره‌ی علت بی‌توجهی به نامه وزارت راه و شهرسازی برای تغییر مسیر حرکت ماشین‌های بازار آهن‌فروش‌ها، اظهار کرد: طرح تفصلی ما چیزی نیست که الان اجرا کرده‌ایم، اگر بخواهیم طرح تفصلی را اجرا کنیم باید کلی مغازه تملک کنیم که شهرداری باید این کار را انجام دهد. بر اساس آن طرح باید اتوبانی خارج از حریم و عرصه هگمتانه که از وسط خیابان اکباتان می‌گذرد، احداث کنیم. یا یک راه دسترسی دیگر ایجاد کنیم، اما برای اجرای هر کدام از این طرح‌ها باید اعتبار داشته باشیم.او تاکید کرد: قسمت ماشین‌رو که در عرصه هگمتانه ایجاد شده موقت است، اما پیاده‌راه باقی می‌ماند و پس از اجرای طرح تفصلی هم آن جاده‌ی ماشین‌رو که کشیده شده و آسفالت‌های ریخته شده، جمع می‌شود.

معاون عمرانی استاندار همدان در پاسخ به این پرسش که خیابان آسفالت شده چطور قرار است جمع شود و آن منطقه چگونه به حالت اولیه خود برمی‌گردد، گفت: حالا یک آسفالت شده، مگر چه شده، زمین به آسمان رفته است. آنجا قبلا پارکینگ بود.وی سپس بیان کرد: توجه داشته باشید کاری که در همدان انجام شده (طرح پیاده‌راه کردن شش خیابان تاریخی) بی‌نظیر است، چون آرامگاه بوعلی به میدان اکباتان و در ادامه به هگمتانه متصل می‌کند و مسیر گردشگری را شکل می‌دهد که مردم می‌توانند در یک خیابان پهن با مبلمانی خیلی قشنگ بدون شنیدن سر و صدای ماشین، مسیری را پیاده طی کنند.

عراقی افزود: تمام اقدامات ما در راستای گردشگری است، چون همدان جلوتر از سایر استان‌ها تعریف کرده که از طریق گردشگری به توسعه برسد.او در پاسخ به این پرسش که با چنین بهانه و توجیهی میراث فرهنگی قربانی می‌شود، گفت: ما به میراث فرهنگی احترام می‌گذاریم، هویت ما از میراث فرهنگی است. همدان ۵۰۰ سال پایتخت مادها بوده، مگر می‌توانیم میراث فرهنگی را از دست بدهیم، ولی برای توسعه گاهی تصمیم ‌ای کوتاه مدتی باید گرفته شود. مردم هم هزاران سال در کنار این تپه زندگی و ارتزاق کرده‌اند، مگر می‌توانیم ارتزاق ۳۰۰ خانواده را بگیریم و درها را روی آن‌ها ببندیم که می‌خواهیم کار تاریخی انجام دهیم. در واقع ما با تدبیر هر دو مساله را حل می‌کنیم، چون می خواهیم این جریان برد ـ برد باشد، هم میراث فرهنگی را حفظ کنیم، هم چرخ بازار بچرخد.

معاون عمرانی استاندار اضافه کرد: درنظر بگیرید حرکت بزرگ گردشگری در همدان انجام شده که در جریان اجرای آن چند قبر تاریخی هم پیدا شد و میراث فرهنگی طرح قشنگی برای آن داد و می‌خواهد وسط میدان ویترین شیشه‌ای برای این قبرها بسازد که موزه قشنگی هم ایجاد خواهد شد تا علاوه بر قبرهای تاریخی یکسری آثار تاریخی پیدا شده از هگمتانه در آن موزه به نمایش گذاشته شود.عراقی درباره سرانجام قبرهای تاریخی پیدا شده در زمان اجرای طرح پیاده‌راه‌سازی همدان، گفت: این طرح را شهرداری همدان پیگیری می‌کند و اداره میراث فرهنگی هم کمک خواهد کرد.وی درباره‌ی نحوه حفاظت از قبرهای پیدا شده توضیح داد: آنجا نگهبان دارد، روی آن پوشیده شده، شهرداری و نیروی انتظامی از آن محافظت می‌کنند. اما حسین زندی ـ فعال میراث فرهنگی همدان ـ پاره‌ای از این اظهارات معاون عمرانی استاندار درباره‌ی احداث مسیر پیاده‌راه و ماشین‌رو را متناقض دانست و  گفت: در محلی که گفته شده ۳۰۰ خانوار ارتزاق می‌کنند، تنها ۵۰ کسبه آهن فروش حضور دارند. ضمن آن‌که در سه طرح جامع شهری گذشته (قبل از تدوین طرح تفصیلی) قرار بود ۴۰ هکتار مساحتی که برای محوطه باستانی هگمتانه اختصاص داده شده آزادسازی شود، اما اکنون روی آن طرح تخلف شده است. اگر قرار آزادسازی شود، چرا آسفالت شده است!؟وی اضافه کرد: هگمتانه پارکینگ نبود، بلکه یک محوطه تاریخی است که گوشه‌ای از آن را اداره میراث فرهنگی موقت برای مسافران و نه آهن‌فروشان به پارکینگ تبدیل کرده بود که امروز آن را آسفالت کرده‌اند.

او با اعتقاد بر این‌که تامین نبودن پول برای تملک بازار آهن فروش‌ها در عرصه هگمتانه، بهانه است، افزود: شهرداری زمین‌های بلاتکلیف زیادی دارد که مناطق صنعتی خوبی در اختیار دارد، از جمله اطراف چهارراه «بابک» که می‌تواند با مالکان مغازه‌های آهن‌فروش تهاتر کند. قطعا باید منافع کسبه تامین شود، وقتی شهرداری زمین خوب در اختیار دارد، به نظر مشکلی هم وجود ندارد، ولی ظاهرا نمی‌خواهند مساله را حل کنند، چون این کار زمان می‌برد و اراده‌ای برای حل مشکل در مدیران شهری وجود ندارد.زندی در عین حال بیان کرد: پیاده‌راه طرح بسیارخوبی است، اما قرار نیست در سایه‌ی یک کار مثبت، کل آثار تاریخی تخریب شود.این فعال میراث فرهنگی افزود: تخریب‌های آثار تاریخی زیر سایه‌ی ایجاد این پیاده‌راه صورت می‌گیرد و هر بار که ما به این تخریب‌ها اعتراض می‌کنیم، مدیران می‌گویند «ما یک پیاده‌راه در مسیر تاریخی ساخته‌ایم»، ولی آیا پیاده‌راه زیرساخت نمی‌خواهد؟ چرا آن زمان که طرح را اجرا می‌کردند، به پارکینگ فکر نکردند؟ اصلا مشکل طرح‌های گردشگری این است که معمولا به زیرساخت‌ها توجه نمی‌شود. همین بی‌توجهی‌ها بین کسبه‌ی آهن‌فروش و میراث فرهنگی هم چالش ایجاد کرد.زندی معتقد است؛ حرف‌های استاندار و مدیران ارشد شهری درباره گردشگری در حد شعار است، چون عملکرد آن‌ها نشان می‌دهد به گردشگری اعتقادی ندارند، چون یکی از مظاهر گردشگری، میراث فرهنگی است که وقتی آن را تخریب می‌کنیم، گردشگری را هم از بین می‌بریم، مگر همدان جز تاریخ و طبعیت که درحال تخریب است چه چیز دیگری برای گردشگر دارد.