چرا تورم تک رقمی را حس نمی‌کنیم؟

کارشناسان نرخ تورم را سیاسی ترین نرخ اقتصادی مطرح می کنند، چون مردم به راحتی می توانند این نرخ را لمس کنند و بالا یا پایین رفتن این نرخ بسیار می تواند بر زندگی مردم و در نتیجه رضایتمندی یا عدم رضایتمندی آن ها از دولت ها تأثیرگذار باشد؛ بنابراین، بیشتر دولت ها برای آن که در نزد مردم محبوب باشند، تلاش می کنند این نرخ را تا حد امکان کاهش دهند و پایین نگه دارند.دولت یازدهم نیز که از تابستان سال 1392 سکان هدایت قوه مجریه را در دست گرفت، سعی کرد تا نرخ تورم را از نزدیک به 35 درصد به بازه تک رقمی کاهش دهد. آمارهای بانک مرکزی نشان می دهد، دولت در این امر موفق ظاهر شد و روند کاهشی نرخ تورم از مهر ماه 1392 (نرخ تورم در این ماه 40 درصد بود) آغاز شد و پس از گذشت سی ماه در خرداد ماه 1395 برای اولین بار نرخ تورم در دولت یازدهم به زیر 10 درصد رسید. این روند کاهشی تا دی ماه سال 95 ادامه داشت؛ اما از این ماه روند صعودی نرخ تورم دوباره آغاز شد و درست یک سال بعد از تک رقمی شدن نرخ تورم، در خرداد ماه 1396 دوباره این نرخ به بالای 10 درصد رسید. بعد از خرداد ماه 96، نرخ تورم بین کانال های تک رقمی و دو رقمی در حال رفت و آمد بوده است.
آخرین آمار ارائه شده بانک مرکزی نشان می دهد که نرخ تورم در آخرین ماه از سال 96 نیز در بازه تک رقمی باقی مانده است. طبق گزارشی که در هشتم فروردین ماه 1397 توسط بانک مرکزی منتشر شد، نشان می دهد، نرخ تورم در دوازده ماه منتهی به اسفند‌ماه ۱۳۹۶ نسبت به دوازده ماه منتهی به اسفند‌ماه ۱۳۹۵ معادل ۹.۶ درصد بوده است. نمودار زیر روند نرخ تورم در سال 96 را نشان می دهد.

اما پرسشی که در این بین مطرح است این که چرا مردم این تورم تک رقمی را آن گونه که باید حس نمی کنند و معتقدند نرخ تورم بالاتر از نرخ اعلامی است؟شاید عمده ترین دلیل این موضوع، سنجیدن نرخ اعلامی تورم با رشد قیمت خوراکی ها و آشامیدنی هاست که مردم روزانه با این گروه از کالاها بسیار سر وکار دارند. این مقایسه توسط مردم در حالی صورت می گیرد که برای سنجش و محاسبه نرخ تورم، گروه خوراکی ها و آشامیدنی ها یکی از گروه های یازده گانه در محاسبه و سنجش نرخ تورم است و اتفاقاً در بیشتر مواقع نیز این گروه دارای بالاترین نرخ تورم است؛ برای نمونه، اگر به گزارش بانک مرکزی پیرامون نرخ تورم اسفند ماه 96 رجوع شود می بینیم، در حالی که نرخ تورم 9.6 درصد اعلام شده، نرخ تورم گروه خوراکی ها و آشامیدنی ها طبق نمودار زیر 13.9 درصد بوده که در بین یازده گروه، بالاترین نرخ تورم می باشد.

بنابراین، برای آنکه ارقام اعلامی نرخ تورم از سوی بانک مرکزی و مرکز آمار ایران بهتر درک شود، باید نرخ تورم اعلامی در تمام گروه ها را مد نظر قرار دهیم و سپس با رقم اعلامی نرخ تورم مقایسه کنیم.