گرچه دونالد ترامپ در توییت اخیر خود به استفاده از «موشکهای هوشمند» اشاره کرده بود اما برخی کارشناسان میگویند از آنجا که فرماندهان نظامی ایالات متحده مایل نیستند از پیش بگویند چه عملیاتی در دست دارند و آن را چگونه اجرا خواهند کرد ممکن است از سلاحها و شیوه هجومی دیگری بهره ببرند.
همچنین گفته میشود ایالات متحده تلاش میکند ناوها و هواپیماهای جنگیاش را از نیروهای روسیه دور نگه دارد.
درباره پاسخ احتمالی روسیه، کارشناسان میگویند اگر ایالات متحده مستقیما به نیروهای روسی حمله نکند، به احتمال زیاد روسیه به محکوم کردن علنی حمله آمریکا بسنده خواهد کرد. اما با توجه به هشدار تلافیجویانه روسیه ممکن است این کشور از سامانه «دفاع موشکی اس ۳۰۰» خود که در سوریه مستقر است استفاده کند. گرچه احتمال استفاده از موشکهای پیشرفته اس ۴۰۰ نیز وجود دارد؛ روسیه تاکنون این موشکها را که میتوانند چالشی جدی برای هر جت جنگی مدرن باشند به سوریه نیاورده است.
موافقان و مخالفان حمله به سوریه
در پی انتشار اخباری مبنی بر وقوع حملۀ شیمیایی در شهر دومای سوریه که گفته میشود دستکم ۶۰ کشته برجا گذاشته است، دونالد ترامپ روز دوشنبه اعلام کرد که حداکثر ظرف ۴۸ ساعت دربارۀ واکنش آمریکا به این حمله تصمیم گیری خواهد کرد. او گفت: «عامل این حمله را شناسایی خواهیم کرد؛ چه روسیه باشد و چه سوریه، ایران یا همۀ آنها با همدیگر.» پس از آن دولت او رایزنیها را برای جلب حمایت های بینالمللی از آمریکا در صورت عملی شدن یک حملۀ نظامی آغاز کردند.
در اولین واکنش به سخنان رئیس جمهوری آمریکا، ترزا می نخستوزیر بریتانیا و امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه نیز اعلام کردند که قصد دارند به منظور حمایت از ممنوعیت جهانیِ استفاده از سلاحهای شیمیایی، به حملهای که در شهر دوما روی داده پاسخ دهند. آنها بر این موضوع تاکید دارند که باید برای جامعه بینالملل این اطمینان بوجود آید که دیگر حوادثی مشابه دوما تکرار نخواهد شد. در ادامه نگاهی خواهیم داشت به کشورهایی که در پی افزایش تنشهای بینالمللی پس از حملۀ شیمیایی دوما، در حمایت یا رد سخنان
ترامپ: روسیه و ایران به خاطر حمایت از «اسد حیوان» مسئولند
ترامپ اظهارنظر کردهاند.
فرانسه: هم اکنون ایالات متحده آمریکا و فرانسه ناوشکنهای مجهز به موشکهای هدایت شوندۀ خود را در محدوده تیررس در آبهای مجاور سوریه مستقر کردهاند. در صورت آغاز عملیات نظامی، انتظار میرود که واشنگتن و متحدانش مجموعهای از حملات هوایی، گستردهتر از آنچه سال گذشتۀ میلادی توسط آمریکا علیه یک پایگاه هوایی سوری انجام شد را با هدف تضعیف «تواناییهای شیمیایی» رژیم بشار اسد به اجرا بگذارند. امانوئل ماکرون اعلام کرده است که بشار اسد از خط قرمز عبور کرده و فرانسه آماده برای مشارکت در اقدامات تنبیهی است. با این وجود به نظر میرسد که او مایل است این اقدامات تنبیهی، به حملۀ هوایی به تاسیسات شیمیایی دولت بشار اسد محدود شود.
رئیس جمهوری فرانسه اعلام کرده است: «در صورتی که تصمیم به انجام حملات هوایی گرفته شود این حملات تنها زیرساختها و ظرفیتهای شیمیایی ارتش سوریه را هدف قرار خواهد داد و به هیچ وجه بر ضد متحدان روسی و ایرانی این رژیم نخواهد بود.»
بریتانیا: ترزا می، نخستوزیر بریتانیا عصر پنجشنبه نشست ویژۀ کابینۀ این کشور را با هدف اقدام نظامی بریتانیا در سوریه تشکیل داد. در این نشست که بیشتر به شورای جنگ شبیه بود این موضوع به بحث گذاشته شد که بریتانیا باید در حملۀ احتمالی آمریکا به مواضع رژیم بشار اسد چه نقشی را ایفا کند.
بریتانیا در پایگاه قبرس دارای دستکم ۶ جت جنگنده تایفون و هشت فروند جنگنده تورنادو GR4s است. زیردریاییهای نیروی دریایی سلطنتی این کشور مسلح به موشکهای کروز نیز به دریای مدیترانه فرستاده شدهاند تا درصورت آغاز حمله، وارد عمل شوند.
با این وجود بنا بر اعلام مقامات بریتانیایی، خانم می در گفتگوی تلفنی که روز پنجشنبه با دونالد ترامپ داشته، تاکید کرده است که بریتانیا نیاز به مدارک بیشتری در این باره دارد که چه کسی در پشت حملۀ شیمیایی دوما بوده است.
استرالیا: جولی بیشاپ، وزیر خارجه استرالیا روز چهارشنبه اعلام کرد که کشورش از حملۀ احتمالی آمریکا به سوریه حمایت خواهد کرد. خانم بیشاپ گفت: «قصد ندارم دربارۀ فعالیتهای نظامی آمریکا اظهارنظر کنم اما اگر ایالات متحده یک حملۀ هوایی را در واکنش به استفاده از سلاحهای شیمیایی علیه غیرنظامیان به اجرا بگذارد، آنگاه استرالیا از هر اقدام دقیق و مناسبی در این راستا حمایت خواهد کرد.»
عربستان سعودی: محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی نیز در جریان سفر خود به پاریس اعلام کرد که چنانچه عملیاتی نظامی علیه دولت سوریه به اجرا گذاشته شود، ریاض از آن حمایت خواهد کرد. او اعلام کرد: «اگر شرکای ما خواهان این همراهی باشند پاسخ ما مثبت است.»
آلمان: برلین اعلام کرد در حملۀ احتمالی آمریکا به سوریه شرکت نخواهد کرد. آنگلا مرکل، صدراعظم این کشور روز پنجشنبه گفت: «آلمان در اقدام نظامی احتمالی شرکت نخواهد کرد...اما ما شاهد تمام کارهایی هستیم که در حال انجام است تا این پیام فرستاده شود که استفاده از سلاحهای شیمیایی قابل پذیرش نیست؛ ما از این تلاشها حمایت میکنیم.»
ایتالیا: رم اعلام کرد که ترجیح میدهد به جای آغاز یک عملیات نظامی در سوریه، برای صلح تلاش شود. بنا بر اعلام خبرگزاری آناتولی به نقل از پائولو جنتیلونی، نخستوزیر این کشور نوشت که «ایتالیا همواره از تلاشهای کشورهای متحد خود برای تضمین امنیت این کشورها حمایت کرده اما در حال حاضر در هر نوع اقدام پیشرو شراکت نخواهد کرد.»
روسیه: مسکو خبر وقوع حملۀ شیمیایی در سوریه را ساختگی میداند و اعلام کرده است که کارشناسان نظامی این کشور در بازدید از محلی که ادعا میشود حمله روی داده است، هیچ نشانی از این واقعه یا قربانیان آن ندیدهاند. روسیه همچنین به ایالات متحده آمریکا هشدار داده است که هرگونه حملۀ نظامی به سوریه جنایت جنگی محسوب میشود و ممکن است منجر به درگیری نظامیِ مستقیم میان دو ابرقدرت دوران جنگ سرد منتهی شود.
ایران: علی اکبر ولایتی، مشاور امور بینالملل رهبر جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که ایران از دمشق در رویارویی با هرگونه تجاوز حمایت خواهد کرد. بنا بر اعلام خبرگزاری مهر، آقای ولایتی با تعیین کننده خواندن روابط راهبردی تهران-دمشق برای حفظ آرامش منطقه، تاکید کرد: «هماهنگیهای ایران و سوریه برای مقابله با تهدیدها و جنگ افروزی رژیم صهیونیستی، آمریکا، همپیمانانشان و ابزارهای منطقهای آنها ضروری است.»