ماجرای یک «ارشاد» جنجالی

به گزارش ایسنا، چند روز پیش فیلمی حدودا دو دقیقه ای از درگیری پیش آمده میان ماموران گشت امنیت اخلاقی با چند دختر جوان دریک پارک در فضای مجازی از جمله تلگرام، توئیتر، اینستاگرام و ... منتشر شد. فیلمی که در آن مامور زن پلیس با دختری جوان درگیر شده و در این میان جملات نامناسبی هم میان طرفین رد و بدل می شود و در پایان فیلم منتشر شده نیز مشخص نمی شود که آیا ماموران این دختر را که ظاهرا به دلیل حجاب نامناسب وارد مشاجره با پلیس شده بود به مقرپلیس منتقل کردند یا خیر.این فیلم به سرعت در فضای مجازی منتشر شده و واکنش بسیاری کاربران این فضاها اعم از چهره های سیاسی، هنری و ... را در پی داشت و هر یک از این افراد از منظری متفاوت اقدام این ماموران را به نقد کشیدند. بسیاری از کاربران فضای مجازی هم واکنش خود به این اقدام را با هشتگ #گشت_ارشاد با دیگر کاربران توئیتر و اینستاگرام به اشتراک گذاشتند.
دستور وزیرکشور برای بررسی جامع حادثه
اما نخستین واکنش رسمی به این اقدام از سوی وزیر کشور مطرح شد و عبدالرضا رحمانی فضلی در خبری که پورتال وزارت کشور منتشر کرد دستور بررسی جامع و ارائه گزارش آن تا روز شنبه را صادر کرد.
ابراز تأسف سخنگوی ناجا
پس از رحمانی فضلی، سردار سعید منتظرالمهدی، سخنگوی ناجا نیز به این ماجرا واکنش نشان داد و با ابراز تاسف از وقوع این اقدام اعلام کرد که این فیلم مربوط به یکی از پارک های پایتخت است، منتظرالمهدی اینطور به این ماجرا واکنش نشان داد:« ضمن ابراز تاسف از اتفاق صورت گرفته در فیلم پخش شده در یکی از پارک های پایتخت که موجب آزردگی خاطر بینندگان فیلم شد اعلام می کنم که به هیچ وجه چنین رفتاری از سوی ماموران پلیس مورد تایید ناجا نیست.»سخنگوی ناجا با بیان اینکه « فیلم پخش شده بخشی از کل فیلم است» گفت:« برای انجام و فرجام بهینه مأموریت‌های پلیسی همواره ماموران مورد آموزش واقع می‌شوند و در خصوص کنترل هیجانات و سعه صدرشان در مواجهه با بی اعتنایی و قانون گریزی برخی افراد در مناسبت های اجتماعی تذکرات لازم به آنان داده می شود، از سوی دیگر رفتار ماموران همواره مورد نظارت دستگاه ها و سیستم های نظارتی پلیس قرار می گیرد و در خصوص این ماجرا نیز بازرسی پلیس تهران بزرگ در حال بررسی موضوع است.»سخنگوی ناجا در پایان نیز به انتظار پلیس از زنان و دختران اشاره کرده و گفته است:« انتظار می رود همه بانوان و دختران جامعه هم شئونات اجتماعی را رعایت کنند.»
ابتکار: رفتارهای خشن و غیردینی در شأن هیچ انسانی نیست
معصومه ابتکار، معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری نیز از دیگر افرادی بود که این اقدام را محکوم کرد و در صفحه توئیتر «منتسب» به خود نوشت: «فیلمی در فضای مجازی از برخورد در موضوع حجاب منتشر شده که به گشت ارشاد منتسب می‌شود. این رفتار چه توجیهی دارد؟ ‏دایره عمل یک مأمور حتی در صورت اهانت به وی، تا کجاست؟ ‏به شدت این برخورد را محکوم و پیگیری می‌کنم. ‏این رفتارهای خشن و غیردینی در شأن هیچ انسانی نیست.»
مولاوردی: باید طرحی نو درانداخت
شهیندخت مولاوردی، دستیار ویژه رییس جمهور در حقوق شهروندی نیز به ویدیوی برخورد گشت ارشاد با دختران جوان واکنش نشان داد و در صفحه توئیتر خود نوشت: « انتشار کلیپ نحوه برخورد ماموران پلیس زن با مقوله بدپوششی و شیوه ارشاد آنها!، بیش از پیش ضرورت تغییر رویکرد نهادهای فرهنگی و انتظامی از «باید» به «باور»، از «تبلیغ» به «تعمیق»، از «ظاهر» به «معنا» و از «فعالیت‌های محوری» به «اثربخشی» که از برنامه‌های فرهنگی دولت یازدهم بود را به ما یادآوری کرد. از ورود و واکنش فوری وزیر کشور تشکر می‌کنم و عمیقا بر این باورم که در عصر ارتباطات باید طرحی نو درانداخت.»
ورود فراکسیون زنان مجلس به ماجرای ضرب و شتم دختران
سیده فاطمه ذوالقدر، نایب رییس فراکسیون بانوان مجلس نیز با انتشار یادداشتی به این موضوع واکنش نشان داد و نوشت: « هنوز بیانات رهبری معظم انقلاب درخصوص توصیه رفتار توأم با لسان معرفت و استدلالِ همراه با روی خوش و با سماحت و مدارا را که سنّة من نبیّه صلی الله علیه و آله می باشد، در روح و روان جامعه طنین انداز است. آیا رفتاری که در این چندسال و بویژه در این چند روز شاهد بودیم «مداراة النّاس» است؟ آیا چنین رفتار های خشن سنخیتی با امر به معروف و نهی از منکر دارد؟ باری تعالی رسالت پیامبر(ص) را رساندن پیام دعوتِ به حق دانسته، نه استفاده از هر زور و تزویری. حال امروز چه شده بر ما، که کلام حق را تفسیر به رأی کرده و آن می‌کنیم که نباید.»
دربخش دیگری از یادداشت ذوالقدر آمده است:« مگر نه آنکه یکی از وعده های دولت تدبیر و امید برقراری امنیت زن در اجتماع وارتقاء جایگاه زنان و دخترانمان در جامعه بود؟مگر نه آنکه لایحه امنیت زن را با ظرافت و دقت به پیش می بریم که مبادا خدشه‌ای به آن وارد شود و حقی از حقوق زن بر زمین نماند. این رفتارهایی که هراز گاه در جامعه با آن روبرو می شویم ، نه تنها اسلامی نیست؛ بلکه انسانی هم نیست. با زنان و دختران سرزمینمان که مادران آینده و آینده سازان کشورند آنگونه رفتار کنید که با اهل خویش می‌خواهید رفتار شود. به حکم انسانیت و در جایگاه نمایندگی نیمی از جامعه و به عنوان نایب رئیس فراکسیون زنان ، ضمن محکوم کردن چنین رفتار غیرانسانی و اسلامی ، یقینا فراکسیون زنان به موضوع ورود خواهد کرد و ضمن ارج نهادن به تلاش های مجدانه نیروی خدوم انتظامی، وزیر کشور و زیر مجموعه وی باید پاسخگوی رفتار خودسرانه برخی از نیروهای تحت امر خود باشند.»

عارف: حرمت و ارزش دختران سرزمین من نباید با اعمال سلیقه برخی افراد شکسته شود
انتشار این ویدئو اما سکوت محمدرضا عارف، رییس فراکسیون امید مجلس را نیز شکاند و او در کانال تلگرامی خود نوشت: «کلیپی از نحوه برخورد زننده مأموران نیروی انتظامی با یک خانم به بهانه بدپوششی نشان از این دارد که نهادهایی که خود را متولی ارشاد مردم می دانند هنوز به تغییر در رویکردهای فرهنگی باور ندارند و به حاکمیت چوب و چماق در ارشاد مردم اعتقاد دارند. اینگونه برخوردها بعضا توسط افرادی صورت می گیرد که آموزش های لازم را در این خصوص طی نکرده‌اند و چه بسا خود بیش از دیگران به ارشاد نیازمند باشند. ضمن تشکر از وزیر محترم کشور به جهت واکنش به موقع به این موضوع، ضروری است نهادهای ذی ربط یعنی وزارت کشور و نیروی انتظامی در برخورد قاطع با خاطیان درنگ نکنند و نتیجه بررسی های خود را به اطلاع افکار عمومی برسانند.مطمئنا فراکسیون امید هم در پیگیری این موضوع اقدامات لازم را انجام خواهد داد. حرمت و ارزش دختران سرزمین من نباید با اعمال سلیقه برخی افراد شکسته شود. مطمئنا بانوان فرهیخته کشورمان هم در حفظ این حرمت ها بیش از دیگران و مدعیان تلاش می کنند.»سیده فاطمه حسینی، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و احمدمازنی دیگر عضو کمیسیون فرهنگی مجلس نیز از دیگر افرادی بودند که در توئیتر به این موضوع واکنش نشان دادند، حسینی نوشت: « برخورد نامناسب ناجا با یکی از دختران این سرزمین با هیچ قائده و قانونی توجیه پذیر نیست، جامعه ای که یکی از مهم ترین مطالباتش منع خشونت علیه زنان است چطور می تواند در برابر اعمال خشونت از سوی حافظان جامعه تاب آورد؟ به وزیرکشور در مجلس تذکر می دهم و باید پاسخگو باشد» . احمدمازنی هم نوشت: «به جای اجرای حکم سعید مرتضوی ناموس مردم را به باد ضرب و شتم می گیرند و...»
نماینده مجلس به نقل از معاون پارلمانی ناجا: برخورد ماموران ما اشتباه بود
طبیه سیاووشی، نماینده دیگر مجلس نیز در توئیترش به صحبتش با معاون پارلمانی ناجا اشاره کرد و نوشت: « ‏فیلم برخورد اخیر گشت ارشاد واقعا تأسف آور بود. با سردار اشراق، معاون امور حقوقی و مجلس ناجا تماس گرفتم، ایشان گفتند برخورد مأموران ما اشتباه بود و ما دستور داده بودیم اگر مقاومتی صورت گرفت، مأموران رها کنند. نیروی انتظامی به سرعت مساله را بررسی خواهد کرد.» و فاطمه سعیدی دیگر نماینده مجلس هم خواستار برخورد وزارت کشور و نیروی انتظامی با ماموران خاطی شد.ناهید خداکرمی، عضو شورای شهر تهران هم در صفحه توئیتر خود به این موضوع واکنش نشان داد و نوشت: «‏سال‌ها با گشت ارشاد به حریم شهروندان وارد شده‌ایم و آسیب روانی و جسمی زده‌ایم و هیچ دستاورد مثبتی هم نداشته‌ایم. نقطه‌ پذیرش شکست یک طرح و تغییر رویه کجاست؟ ‏هربار فیلمی از ضرب و شتم شهروندی منتشر می‌شود و عده‌ای اظهار نگرانی می‌کنند و مدتی بعد دوباره موضوع تکرار می‌شود. این یعنی ریشه موضوع را بررسی نکرده‌ایم.»

عضو شورای شهر: قانون حجاب و عفاف اصلاح شود
خداکرمی همچنین در توئیتی دیگر نیز خواستار اصلاح قانون حجاب و عفاف شد و نوشت: «‏به عنوان رئیس کمیته سلامت شورای شهر از کمیسیون‌های بهداشت، فرهنگی و اجتماعی مجلس تقاضا دارم تا به فوریت، نسبت به اصلاح قانون حجاب و عفاف اقدام شود تا بیش از این سلامت روانی، فرهنگی و اجتماعی شهروندان به خطر نیفتد.»
نیروی انتظامی برای امنیت، کم شهید و جانباز نداده است
گروهی از هنرمندان نیز به این اقدام واکنش نشان دادند که از جمله آنان می توان به ترانه علیدوستی، مهناز افشار، بهاره رهنما، مهراب قاسمخانی، مصطفی کیایی و ... اشاره کرد. میلاد کی مرام نیز در اینستاگرامش به شهادت دو مامور مرزبانی ناجا اشاره کرد و خواستار توجه بیشتر به آنان شد، شهدا و جانبازان ناجا موضوعی بود که مورد توجه کاربران توئیتر هم قرار داشت و از جمله آن کاربری بود که در توئیتی نوشته بود:« نیروی انتظامی کم مأمور باشرف نداره، کم شهید و جانباز نداده واسه امنیت تو مرزها و وسط شهرها، اما گاهی یک مامور گشت ارشاد کاری می‌کنه که تمام زحمات این افراد به باد می‌ره.»
علم الهدی: خطا را جبران کنید
آیت الله علم الهدی، امام جمعه مشهد نیز به این موضوع واکش نشان داد و گفت:« پلیسی در اجرای برنامه پلیسی خود خطا کرده و باید به آن رسیدگی شود، حال یک‌باره همه دستگاه‌های کشور راه می‌افتند تا بعد از این کسی با بی‌حجاب برخورد نکند. یعنی چه؟ ندا بر ضد قرآن و ندا بر ضد فریضه بر امر به معروف و نهی از منکر آن هم در مجلس؟ وزیر و وکیل راه می‌افتند و دستگاه‌ها و مسئولان هم همین‌طور که به خانم بی‌حجاب اهانت شده و پلیسی در برخورد اشتباه کرده است. خب خطا را جبران کنید. نیروی انتظامی با خطای یک مامور و یک پلیس در یک مسئله منکر شرعی باید زیر سوال برود؟»
امیرمحمود حریرچی
جامعه شناس: آن دختر قانون را رعایت نکرد
دکتر امیرمحمود حریرچی، جامعه شناس و استاد دانشگاه در این باره می گوید: « اگر بخواهیم موضوع را کامل بررسی کنیم اقدام آن دختری که حجابش را رعایت نکرده و مورد تذکر گشت ارشاد قرار گرفته بود با توجه به شرایط قانونی کشور یک اقدام ناهنجار بود، اما متاسفانه با اقدامات بعضا غلط برخی از دستگاه های مسئول نظیر همین برخورد ماموران گشت ارشاد با دختر جوان در پارک، عدم رعایت حجاب در میان گروه هایی از جامعه، دیگر به عنوان یک هنجار شناخته نمی شود، بطوریکه اگر فردی چند سال قبل حجاب نامناسبی داشت حتما از سوی مردم مورد تذکر قرار می گرفت اما دیگر حساسیتی از سوی برخی از گروهای اجتماعی نسبت به این قانون شکنی دیده نمی شود که همانطور که گفتم دلیل بخشی از آن رفتارهای نادرستی بود که با این هنجار شکنی انجام شده است.»حریرچی با طرح این پرسش که آیا ارشاد افراد با اقداماتی نظیر آنچه که در این فیلم دیده شد، ممکن است؟ گفت: نیروی انتظامی با گشت ارشاد می خواهد افراد را ارشاد و راهنمایی کند، اما چطور می شود با چنین رفتار خصمانه ای کسی را ارشاد کرد؟ این اقدام دیگر نامش ارشاد نیست.»
ماموران تحت آموزش قرار بگیرند
این جامعه شناس با تاکید بر اینکه ماموران پلیس باید تحت آموزش نحوه برخورد نتیجه بخش با متخلفان قرار بگیرند، خاطرنشان کرد: پلیس باید به ماموران آموزش دهد که چطور با متخلفان برخورد کنند تا رفتارشان نتیجه بخش باشد؛ نه اینکه رفتار و عملکرد دیگر همکاران فداکار و ایثارگرشان را نیز زیر سوال ببرند. »وی با بیان اینکه پلیس باید بررسی کند که آیا رفتارهایی که تاکنون انجام داده درست بوده یا خیر؟ گفت: « اگر قرار است اقدام اثربخش انجام شود باید رفتارهای قبلی و میزان اثربخشی آن بررسی شود و با آسیب شناسی آن، اقدامات جدید انجام شود.»
مأموران پلیس از مردم هستند
حریرچی با اشاره به حکم کلی که با استناد به رفتار جزئی این مامور زن درباره تمام ماموران پلیس صادر می شود نیز گفت: « ماموران پلیس از خود مردم هستند و نباید رفتار غلط یک مامور را به کل مجموعه این نیرو تعمیم داد، نباید فراموش کنیم که همین چند روز پیش ماموران پلیس در دفاع از مرزها و امنیت کشور به شهادت رسیدند و تا کنون ده ها شهید و صدها جانباز از سوی همین نیرو در راه امنیت کشور و شهروندانش تقدیم جامعه شده است.»این جامعه شناس درباره برخورد با مامور متخلف نیز به ایسنا گفت: « قطعا باید با آن مامور مختلف برخورد شود، البته گفته اند که فیلم تقطیع شده اما بهرحال آن مامور تخلف کرده که با شهروندی درگیر شده است، اما پیشنهاد من این است که حتما از آن مأمور زن بپرسند که اصلا برای چه پلیس شده است؟ چرا نتوانسته خود را کنترل کند و برای چه دست به آن کار زده است؟»حریرچی ادامه داد: « باید بررسی شود که چه عواملی در این مامور سبب شده تا آن اتفاق بیفتند، ما انسان ها که معصوم نیستیم و همه ما ممکن است اشتباه کنیم، بنابراین لازم است که ریشه های این موضوع شناسایی شود تا به دیگر ماموران در مورد آن آموزش داده شود و آنها مهارت کنترل خشم و اعصاب خود را ارتقاء دهند. »
با مأمور خاطی برخورد شود
وی با بیان اینکه آن مامور قطعا امروز از کرده خود پشیمان است، تصریح کرد: «اما باید با این فرد برخورد مطابق قانون انجام شود و اتفاقا جزئیات و نحوه آن هم به مردم اطلاع داده شود تا مردم بدانند که پلیس در برخورد با تخلفات حتی با نیروی خودش هم تعارف نداشته و برخورد می کند. به هرحال آن مامور برخلاف مسئولیت خود عمل کرده و مامور پلیس تحت هر شرایطی هم که قرار بگیرد اجازه ندارد با لباس این نیرو و در حال ماموریت برای این نیرو چنین برخوردی با مردم کرده و آن الفاظ را به کار ببرد.» روز شنبه مهلت وزیر کشور برای بررسی این اتفاق به پایان خواهد رسید و باید دید حادثه ای که حتی نیروی انتظامی نیز از وقوع آن ابراز تاسف کرده به چه سرانجامی ختم خواهد شد، سرانجامی که قطعا در جایگاه اجتماعی پلیس میان مردم تاثیرگذار خواهد بود.