«قاسم محبعلی»، تحلیلگر مسایل خاورمیانه و مدیرکل اسبق وزارت امور خارجه، دربارهی واکنش رییس جمهور به خروج آمریکا از برجام گفت: واکنش آقای روحانی، واکنشی مناسب و منطقی بود. در شرایط فعلی برجام بیش ازآنکه برای ما ارزش اقتصادی داشته باشد، ارزش حقوقی-امنیتی دارد که ما دوباره به فصل هفت منشور سازمان ملل متحد بازنگردیم. بنابراین اگرچه ممکن است با خروج آمریکاییها فشار اقتصادی ایجاد شود اما با باقی ماندن اروپاییها و همچنین روسیه و چین میشود که دوباره به شورای امنیت نرفت و اوضاع به گونهای پیش رود که برجام باقی بماند؛ این بیشتر به نفع ایران است و منافع ملی ایران را بیشتر تامین میکند.محبعلی دربارهی واکنش تندروهابه این موضوع و همچنین آتش زدن برجام و پرچم آمریکا توسط چند نمایندهی مجلس گفت: برجام هم دشمنان داخلی داشت ،هم دشمنان منطقهای و هم دشمنانی در داخل آمریکا داشت.
وی ادامه داد: بعضیها به قول آقای روحانی کاسبان تحریم بودند از تحریم نفع میبردند. من فکر نمیکنم این دوستانی که این کارها را میکنند خیلی متوجه منافع ملی و امنیت ملی باشند. امنیت ملی و منافع ملی ایران از طریق خشونت و درگیری و جنگ تامین نمیشود.موضوع برجام، موضوع صلح و جنگ است. اگر ما به سمت لغو برجام و بازگشت دوباره به فصل هفت منشور برویم و اوضاع بحرانی شود، بخصوص باتوجه به شرایطی که در منطقه خاورمیانه وجود دارد، یک اتفاق ناخواسته میتواند تبدیل به یک جنگ شود. جنگ هزینههای بسیار جدی و خطرناکی برای ایران در پی خواهد داشت. بخصوص اگر جنگ در مناطق جنوبی و خلیج فارس اتفاق بیفتد میتواند علاوه بر اینکه منابع و حوزههای نفتی ایران را از بین ببرد خطر بزرگی برای تمامیت ارضی ایران باشد و کاملا به ضرر ایران خواهد بود. ممکن است طرفهای مقابل خسارت ببینند اما باید دید چه کسی بیشترین خسارت را خواهد دید.
این کارشناس روابط بین الملل درباره ی آیندهی برجام و باقی ماندن یا از بین رفتن آن اظهار داشت: برجام در شرایط فعلی همانطور که گفتم جنبهی حقوقیاش بیشتر اهمیت دارد، که به عنوان یک توافق لغو نشود.چون اگر به شورای امنیت برود، با توجه به حق وتوی آمریکا، این توافق لغو خواهد شد. اما واضح است که ما و منطقه و اروپا باید حول مسایل دیگر گفتوگو کنیم. چون مسالهی برجام، مسالهی حفظ صلح و امنیت بود. علت اینکه برنامهی هستهای ایران به شورای امنیت رفت ادعای طرفهای مقابل بود که برنامهی هستهای ایران صلح و امنیت منطقه و جهان را به خطر میاندازد.برای حفظ صلح و امنیت منطقه موضوعات دیگری هم وجود دارد که ما باید بر آنها توافق کنیم.
وی گفت: همانطور که ما نگرانیهایی از دیگران داریم، آنها هم احتمالا نگرانیهایی از ما دارند؛ بنابراین باید برای حفظ برجام آن نگرانیها مورد توجه قرار گیرد و یک تفاهم امنیت دسته جمعی با همکاری اروپاییها و با حضور روسیه و چین و کشورهای منطقه و سرپرستی سازمان ملل یک توافق دسته جمعی در منطقه حاصل شود. طبیعتا آمریکا هم در یک طرف قضیه خواهد بود.وی در پاسخ به اینکه آیا باید مذاکرات دوبارهای داشته باشیم، گفت: حتما مذاکرات دیگری خواهیم داشت. در هفتههای گذشته هم دوستان در وزارت خارجه با طرفهای اروپایی راجع به موضوعات مذاکره کردهاند. هر اختلافی دو راه دارد؛ یا از طریق درگیری باید حل و فصل شود و یا مذاکره؛ طبیعتا راه کم هزینهتر آن این است که از طریق مذاکره و مستقیما حل و فصل شود.