ادبیات 20 سال اخیر ایران شناخته‌شده نیست

به گزارش ایرنا اورهان پاموک در نشست خبری اظهار کرد: با وجود ترجمه کتابهایم به بیش از 60 زبان زنده دنیا زمانی که به ایران سفر می کنم همانند حضورم در ترکیه است و ایران در مقایسه با کشورهای دیگر جایگاه متفاوتی برایم دارد.وی افزود: بسیاری از دوستداران، رمان «نام من قرمز» را بیشتر از اینکه ترکی بدانند، ایرانی می دانند چون درباره ایران، مینیاتور و هنرهای ایرانی در این رمان زیاد گفته شده است.این نویسنده ترک زبان گفت: با وجود خوشحالی و مسرت از انتشار کتابهایم یک نارضایتی کوچک دارم و دوست دارم کتابهایم به شکل منظم و دقیق در یک مجموعه با ترجمه خوب چاپ شود.

**زنی با موهای قرمز، رمانی فلسفی و واقع‌گرا
وی گفت: آخرین کتابم «زنی با موهای قرمز» که به تازگی هم چاپ شده، رمانی فلسفی و واقع‌گراست و قسمت واقع‌گرای رمان برمی گردد به سال 1988 که در استانبول مشغول نوشتن کتاب «سیاه» بودم و در همسایگی ما یک مقنی و شاگردش مشغول چاه کندن بودند.برنده نوبل ادبیات گفت: نگاه های من به مقنی و شاگردش باعث رفاقت بین ما شد و داستان آنها که در روز، استاد و شاگرد و در شب، پدر مهربان و پسر بودند و آنچه برایم تعریف می کردند سالها در ذهنم ماند.
وی افزود: چون پدرم چنین رابطه مهربانانه و با شفقتی با من نداشت، این رابطه برایم تاثیرگذار بود و قسمت فلسفی رمان نیز برمی گردد به خواندن کتاب های کلاسیک همچون شاهنامه و داستان رستم و سهراب که این داستانها بسیار با «ادیپ» سوفوکل شباهت دارد که در یکی پدرکشی و دیگری پسرکشی هست.پاموک افزود: در هر دو رمان نگرانی و ترس بزرگی از انجام چنین کاری هست و در نهایت هم چنین می شود و امروز ما در دنیای مدرن، این جریانات را یا تجربه می کنیم یا در کتاب ها می خوانیم.این نویسنده ترک گفت: امروز اگر در ترکیه از یک شهروند عادی بپرسید رستم کیست، پاسخ می دهد یک قهرمان اما اگر از داستانش بپرسید هیچ نمی داند و زمانی که داستان را برایش تعریف کنی پاسخ می دهد فیلمش را دیده ام زیرا ما انسان های مدرن این داستان های قدیمی را با زمانه مان سازگار می کنیم.وی خاطرنشان کرد: سالها به این می اندیشیدم یک کتاب در مقایسه داستان رستم و سهراب و ادیپ بنویسم و به این ترتیب سه سال پیش همه این نکات در ذهنم جمع و تبدیل به رمان شد.پاموک افزود: زمانی که تصمیم به نوشتن گرفتم به این نتیجه رسیدم که داستان مقنی و شاگردش کافی نیست چون با مدرن شدن زمانه طرز کار آنها الان کارایی ندارد.وی گفت: خوانندگان من می دانند پایان یافتن دوره کار با دست و تغییر و تحولات برای من ناراحت کننده است اما برای عینیت بخشیدن و واقع گرایی، مقنی های دهه 1980 را پیدا کردم و از آنها اصول کارشان را یاد گرفتم و در وجه فلسفی رمان همچنین به داستان هایی که وارد فرهنگمان شده توجه کرده ام.رمان نویس ترک ادامه داد: شاهنامه فردوسی در شرق به اندازه ادیپ در غرب اهمیت دارد چون بیشترین تصاویر و مینیاتورها در موردش کشیده شده است و این رمان هم به گونه ای نوشته شده است که به دلیل قرار گرفتن بین شرق و غرب به سمت هر دو طرف باشد.نویسنده ترک زبان خاطرنشان کرد: کتاب «سیاه» نیز تحت تاثیر منطق الطیر عطار نیشابوری نوشته شده است.

**نوبل مرا به یک دیپلمات سیاسی تبدیل کرد
برنده جایزه نوبل ادبیات گفت: نوبل در زندگی من تغییر ایجاد کرد و باعث افزایش خوانندگانم شد اما در عین حال وضعیت جدید ناخوشایندی به لحاظ تبدیل من به یک دیپلمات سیاسی ترکیه به وجود آورد.
وی با بیان اینکه بعد از گرفتن جایزه نوبل، نوشتن برایش سخت نشد، افزود: قبل از دریافت نوبل کتابهایم به 46 زبان زنده و بعد از گرفتن نوبل به 63 زبان زنده دنیا ترجمه شد و تاکنون 15 میلیون نسخه از کتابهایم در دنیا فروش رفته است.پاموک افزود: رمانی که هم اکنون در دست نگارش دارم «شب های طاعون» است که از 30 سال پیش موضوعش در ذهنم است.وی با بیان اینکه نویسندگی را شغل نمی بیند چون به آن علاقه دارد، گفت: از آثار ادبیات ایران، تاثیر گرفتم و همین موضوع یکی از دلایل علاقه ام به ایران و ادبیات فارسی است.رمان نویس ترک از چاپ «نام من قرمز» در ایران در آینده نزدیک خبر داد و خاطرنشان کرد: در ترکی، فرق بین زبان ادبی و محاوره کم شده ولی من سعی کردم بیشتر به زبان محاوره بنویسم چون این نوع نوشتن را دوست دارم.

**ادبیات ایران در ترکیه شناخته شده نیست
نویسنده ترک زبان ادامه داد: متاسفانه ادبیات ایران در ترکیه شناخته شده نیست و «بوف کور» را می شناسند اما نویسندگان 20 سال اخیر در ترکیه شناخته شده نیستند که دلیل این امر گرایش ترکیه به سمت غرب و پشت کردن به شرق است.وی افزود: متفکرانی چون دکتر داریوش شایگان با دیدگاه مدرن، حسین نصر با دیدگاه محافظه کارانه و علی شریعتی با دیدگاه اسلام انقلابی، هر یک مخاطبان خاص خود را دارند و من نیز موقع نوشتن رمان «برف» آثار شریعتی را خواندم.

**استانبول،خاطرات و شهر اتوبیوگرافی نویسنده
پاموک با اشاره به زندگی شخصی خود افزود: از 7 سالگی تا 22 سالگی خانواده ام مرا برای نقاش شدن تربیت کردند و زمانی که تصمیم گرفتم رمان نویس شوم نقاشی را درون خودم کشتم و رمان «استانبول، خاطرات و شهر» را برای توضیح این قضیه و نقاش نشدنم نوشتم.این نویسنده ترک در مورد شباهت تهران و استانبول افزود: تهران بسیار شبیه استانبول است، معماری جدید در تهران و استانبول نتوانسته، با شرایط این شهرها تطبیق پیدا کند.وی گفت: کتاب «استانبول، خاطرات و شهر» اتوبیوگرافی زندگی خودم تا 1973 است و نیز دیدگاه های زیبایی شناختی و فلسفی در آن مطرح شده است.پاموک افزود: ماجرای پیشرفت استانبول و مدرن شدنش مربوط به سه دهه قبل است و رشد اقتصادی ترکیه از 1988 آغاز شده است، این کتاب از 1952 تا 1973 است و بیشتر به دوره عثمانی و فقر آن زمان می پردازد.وی گفت: خوانندگان جوان، استانبول کنونی را آنقدر سیاه و کدر نمی بینند به همین دلیل در جلدهای دوم و سوم این رمان به ماجرای استانبول بعد از دهه های پیشرفت می پردازم.

**سانسور کتاب و افزایش خوانندگان، یک دوراهی بدون راه حل
پاموک در مورد سانسور کتابهایش در ایران افزود: هیچ نویسنده ای دوست ندارد حتی یک کلمه از کتابش حذف شود اما علاقه به بیشتر شدن خوانندگان ایرانی و از سوی دیگر سانسور، یک دو راهی است که هنوز برای آن راه حلی وجود ندارد.نویسنده ترک زبان گفت: یک نویسنده در قبال آنچه در کشور اتفاق می افتد مسئول است، به عنوان یک نویسنده معتقدم آینده ترکیه در بودنش با غرب و عضویتش در اتحادیه اروپاست و دولت ترکیه به ویژه در سه سال اخیر بعد از کودتاهای صورت گرفته، آزادی ها را بسیار محدود کرده اما اگر آزادی اندیشه نباشد دموکراسی نمی تواند تحقق یابد.
وی گفت: پذیرفتن تاثیر فرهنگی از غرب چیز بدی نیست اما نباید هویت و شخصیت خودمان را از دست بدهیم و این هم کار مشکلی است چون شبیه یک دوراهی است.

**ایران هویت خود را حفظ کرده است
پاموک گفت: در زمینه هویتی در مورد ایران، احترام فوق العاده ای قائلم چون هویت خود را حفظ کرده است.وی گفت: تداوم فرهنگی میان ایرانیان با خواندن شعر در به هم رسیدن های آنان در آن سوی دنیا مشخص است و ای کاش ما ترک ها چنین قابلیتی داشتیم.این نویسنده ترک افزود: تداوم فرهنگی و احترام قائل شدن به فرهنگ قدیم به هیچ وجه در تضاد با مدرنیسم نیست.اورهان پاموک نویسنده ترکیه برنده جایزه نوبل ادبیات ٢٠٠٦ در دنیا نویسنده‌ای نام‌آشناست و آثارش به زبان‌های متعدد ترجمه شده و در ایران نیز پرمخاطب و محبوب است.«قلعه سفید» و « زندگی نو» از جمله آثار برجسته و موفق او هستند که با ترجمه ارسلان فصیحی به چاپ رسیده‌اند.پاموک که سال ١٣٨٢ به ایران آمده بود، برای دومین بار به ایران سفر کرده است و بازدید از سی و یکمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در برنامه سفر دو روزه او پیش بینی شده است و قرار است مراسم بزرگداشتی با عنوان «شب اورهان پاموک» برای او برگزار شود.سی و یکمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران با شعار «نه به کتاب نخواندن» از ۱۲ تا ۲۲ اردیبهشت ماه امسال در مصلای امام خمینی (ره) در حال برگزاری است.