سناریوهای از تغییرات جمعیتی خاموش

ایران دوباره در معرض تغییرات جمعیتی خاموش قرار گرفته است. جدید‌ترین بررسی‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد ایران تا سال ۱۴۳۰ با محتمل‌ترین فرضیه به جمیعتی حدود ۱۰۱ میلیون نفر می‌رسد! 
پیش‌بینی که منتج از سیر تغییر و تحولات جمعیتی ایران است و حالا می‌توان آن را سیل جمعیتی ایران خواند. سیلی که راه مواجهه با آن برنامه‌ریزی‌های اجتماعی و اقتصادی از همین حالاست.چرا که جمعیت‌شناسان و جامعه‌شناسان معتقدند برنامه‌ریزی‌های نسلی باید در بازه‌های زمانی نیم قرن ممکن است به نتیجه برسد، اما شواهد نشان می‌دهد هنوز برنامه یا آمادگی خاصی برای افزایش جمعیت ۲۰ تا ۳۰ میلیونی ایران طی ۳۳ سال آینده وجود ندارد.


سناریوهای مرکز آمار ایران اما به شرح زیر است:
-جمعیت كشور در سال 1430 در كمترین سطح به 95،3 میلیون نفر و در بیشترین سطح به حدود 112،5 میلیون نفر برسد.
- با توجه به روند موجود و اجماع كارشناسی اعضای كمیته آمارهای بخشی جمعیت، محتملترین سناریو، كاهش تدریجی نرخ باروری و رقم 101،3 میلیون نفر جمعیت در سال 1430 است.
-جمعیت كشور به روند افزایشی خود حداقل تا 35 سال آینده ادامه داده و انتظار میرود در سال 1430 شمسی جمعیت ایران به حدود 1،3 برابر جمعیت سرشماری شده در سال 1395 برسد.

آماری که براساس بررسی‌های دقیق کارشناسان مرکز آمار ایران استخراج شده و در این بررسی‌ها مرکز آمار ایران تغییرات جمعیتی كشوررا از نظر تعداد و ساختار جمعیت در سطوح مختلف جغرافیایی، بررسی کرده است. در این بررسی آخرین نتایج سرشماری نفوس و مسكن 1395 و نیز مطالعات و پژوهش‌های صورت گرفته پیرامون نتایج مذكور ملاک قرار گرفته شده و این گزارش پس از ارایٔه در بیست و یكمین جلسه كمیته آمارهای بخشی جمعیت مرکز آمار ایران، با حضور متخصصان، مدیران و كارشناسان دستگاههای اجرایی نهایی شده است.اما از نظر فنی، برای انجام این پیشبینی از روش «تركیبی پیشبینی جمعیت» بهره گرفته شده است. در این روش كه متداول‌ترین روش پیش بینی جمعیت است بر اساس عملكرد مجموعه عوامل موثر بر تغییر و تحولات جمعیت یعنی باروری، مرگ و میر، مهاجرت و تركیب سنی و جنسی جمعیت استفاده شده است.در نمودار زیر ۴ سناریو اصلی افزایش جمعیت در ایران را مشاهده کنید

همچنین در جدول زیر، پیش بینی رشد جمعیت در تمامی استان‌های ایران را مشاهده کنید.

چالش تامین آب برای جمعیت صد میلیونی!
اما اصلی‌ترین نگرانی درباره افزایش جمعیت در ایران مربوط به ظرفیت اقلیم ایران برای این حجم از جمعیت است. ایران در حال حاضر به سمت شرایط نیمه خشک حرکت می‌کند و همه آمارهای رسمی تایید می‌کند منابع آبی کشور رو به کاهش است و خطر خشکسالی ایران را تهدید می‌کند. 
یکی دیگر از دلایلی که نشان می دهد در شرایط کنونی افزایش جمعیت بدون برنامه ریزی ممکن است کشور را وارد بحران کم آبی و بی آبی کند شاخص «فالکن مارک» اندیشمند سوئدی است. بنا بر این شاخص؛ اگر در کشوری مقدار سرانه آب تجدید پذیر سالانه بیش از ۱۷۰۰ مترمکعب باشد در آن صورت از نظر آب هیچ گونه مشکلی نخواهد داشت. برپایه شاخص فالکن مارک، ایران در مرحله تنش آبی قرار دارد، زیرا میزان آب تجدید پذیر کشور از پنج هزار و ۵۰۰ مترمکعب در سال ۱۳۴۲ به ۱۷۰۰ مترمکعب در سال ۱۳۹۰ کاهش پیدا کرده و پیشبینی می شود این رقم در سال ۱۴۰۰ به کمتر از ۱۲۰۰ مترمکعب به ازای هرنفر برسد. این موضوع حکایت از آن دارد که در کمتر از یک دهه دیگر کشور با روند کنونی وارد مرحله ای سخت از تنش آبی می‌شود.