واکنش وزارت نیرو به ادعای محیط زیست

 معاون مدیـرکل دفتر بـرنـامه‌ریزی کلان آب و آبـفای وزارت نیـرو در واکنش به سخنان مسئولان سازمان محیط زیست و ستاد احیای دریاچه ارومیه مبنی بر اینکه وزارت نیرو حق دریاچه ارومیه را نمی‌دهد به خبرنگار مهر گفت: غیرمنصفانه است اگر گفته شود که وزارت نیرو به محیط زیست بی توجه بوده و کشاورزی را در اولویت قرار داده است. قطعا چنین نیست.هدایت فهمی افزود: ستاد احیای دریاچه ارومیه یک برنامه‌ای برای رهاسازی آب دارد که بخشی مربوط به کل سال است و بخشی هم ماهانه است و ما در ماه‌های گذشته بیش از برنامه ستاد رهاسازی آب داشته‌ایم.وی تشریح کرد: بر اساس برنامه ای که برای سال آبی ۹۶-۹۷ دیده شده ما باید ۲۸۹ میلیون متر مکعب رهاسازی می‌کردیم در حالی که بر اساس جداول تفکیکی ما تا این لحظه حدود ۴۸۶ میلیون متر مکعب رهاسازی کردیم یعنی بالای ۶۷ درصد اضافه‌تر از برنامه ای که برنامه رهاسازی بوده است از سدهایمان آب را رها کرده ایم.معاون مدیـرکل دفتر بـرنـامه‌ریزی کلان آب و آبـفای وزارت نیـرو در پاسخ به اینکه چرا در فصل زمستان که فصل کشاورزی هم نیست آب رهاسازی نشده تأکید کرد: می‌دانید که در زمستان و پاییز گذشته خشک ترین شرایط در کل زمانی که اطلاعاتش را داریم تجربه می‌کردیم و در همان پایان اسفند هم که بحث برنامه‌ریزی برای بهار انجام می شود سازمان هواشناسی اعلام کرده بود که وضعیت بارش در غرب و بخش‌هایی از کشور کمتر از نرمال است و افزایش دمای یک و نیم درجه هم در پیش است.

او گفت: بنابراین با توجه به کاهش حدود ۴۵ درصد بارش در آن دوران و پیش بینی کم بارشی در فصل بهار تصورمان این بود که یک وضعیت بحرانی هم خواهیم داشت. علاوه بر این تصاویر ماهواره ای در سه مقطع زمانی اواخر بهمن، بهمن و اسفند روند کاهشی شدیدی را در پوشش وسیعی از حوزه نشان می‌داد. علیرغم مجموعه این شرایط و پیش‌بینی سازمان هواشناسی که در آن زمان وضعیت خوبی را پیش بینی نمی‌کرد مقداری در آن فصل رهاسازی انجام شد و در خود اسفند و فروردین هم بیشترین میزان رهاسازی انجام شد و حتی اردیبهشت ماه هم رهاسازی را داشتیم.وی ادامه داد: خوشبختانه در اردیبهشت و خرداد بارش های خیلی خوبی در کشور اتفاق افتاد و وضعیت دریاچه ارومیه وضعیت مناسبی شد به طوری که الان ما ذخایرمان در حد خیلی خوبی است و ۸۳ درصد پرشدگی مخازن را داریم و همین الان هم برنامه رهاسازی داریم.فهمی درباره عدم رهاسازی آب در فصل زراعی توضیح داد: دوستان معتقدندکه ما در فصل غیرزراعی باید آب را رهاسازی کنیم. این حرف درستی است زیرا در فصل غیرکشاورزی آب به دریاچه می رسد. الان ما برای سال بعد هم ذخایر خوبی داریم و در فصل غیرزراعی بیش از برنامه رهاسازی خواهیم کرد. حتی الان هم امکانش هست و در پاییز و زمستان وضعیت قطعا بهتر می شود و این رهاسازی به صورت مضاعف انجام خواهد شد.

معاون مدیـر کل دفتر بـرنـامه‌ریزی کلان آب و آبـفای وزارت نیـرو در پاسخ به ادعای مسعود تجریشی و عیسی کلانتری که گفته بودند برای وزارت نیرو اولویت اول آب شرب و بعد کشاورزی است و دریاچه ارومیه در اولویت آخر هم نیست و آب سدها را به دریاچه نمی‌دهند گفت: در اسفند و فروردین و اردیبهشت بیش از برنامه رهاسازی کردیم اما حتی تا آن زمان هم از برنامه کمتر نشد. مثلا در مرحله اول اسفند و فروردین طبق برنامه ستاد ما باید از سد بوکان ۱۷۰ میلیون مترمکعب رهاسازی می‌کردیم اما رهاسازی ما ۱۷۷ میلیون مترمکعب بوده است. در بسیاری از سدها بیش از برنامه رهاسازی کردیم. ولی این که ما در بهمن و دی ماه رهاسازی نکردیم واقعا این ریسک بالایی داشت که در آن ماه ها رهاسازی انجام بدهیم چون وضعیت نامشخص بود و نمی دانستیم آیا بارندگی خواهیم داشت یا نه.فهمی تصریح کرد: به هر حال برای ما اولویت اول شرب است و اولویت دوم محیط زیست یعنی مطابق مصوبه شورای عالی آب. بحثی که در بدنه وزارت نیرو، هم در کارشناسی و هم در مدیریت وجود دارد، آن است که واقعا حق آبه های اعلام شده از طرف وزارت نیرو که حدود ۱۱ میلیارد متر مکعب برای کلیه تالاب‌هاست، حتماً اگر آبی در رودخانه‌ها باشد این‌ها را باید تامین بکنیم.

ولی وقتی در کشور مسئله خشکسالی است این میسر نمی‌شود. ما پیش بینی کردیم و به همه جا هم اعلام کردیم و این تصمیم در شورای عالی آب گرفته شد که وزارت نیرو حق آبه های زیستی را تعیین و به همه دستگاه ها ابلاغ کند اما یک زمانی هست که شما خشکسالی خیلی شدیدی می بینید و آبی نیست که این حق آبه را تامین کنید. ولی الان در دریاچه ارومیه به نظر من هم وضعیت مخازن خوب است هم آب بیشتر از برنامه تعیین شده رهاسازی شده است. قطعا در آینده هم ما این کار را ادامه می‌دهیم و برای سال بعد هم بیشتر خواهد شد.وی درباره این سخن کلانتری که گفته بود وزارت نیرو به ما جواب نمی‌دهد و این رفتار وزارت نیرو تخلف از مصوبات و تخلف حرفه‌ای از بهره‌برداری از منابع آب است نیز گفت: واقعا مسائل این طور نیست. اما به صراحت اعلام می‌کنم که ما در وزارت نیرو ضمن پذیرفتن مسئولیت و سهیم دانستن خودمان در بهبود شرایط زیست محیطی، اعتقاد کامل داریم که احیای دریاچه ارومیه منحصر به رهاسازی آب نیست و حتما ضرورت دارد که در خصوص جلوگیری از تغییر الگوی کشت به ویژه در اراضی شیب دار اقدامات جدی به عمل بیاید.

فهمی یادآوری کرد: همین الان که ما صحبت می کنیم با این سطح زیرکشتی که از ۱۵۰ هزار هکتار به ۴۵۰ هزار تا ۵۰۰ هزار هکتار افزایش داشته است، در برنامه ششم توسعه، توسعه اراضی شیب دار در کشور به میزان نیم میلیون هکتار پیش بینی شده است. این خیلی برای کشور خطرناک است. الان واقعا به نظر من وقت انگشت اتهام به سوی همدیگر دراز کردن نیست و این کار در گروی این است که همکاری همه وزارت خانه ها و سازمان های ملی و منطقه ای و به ویژه مردم و جامعه بومی که آنجا حضور دارند فراهم شود. این کار باید با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی و مسائلی که در منطقه است باشد و این واقعا خارج از اراده یک وزارتخانه است. ما نمی توانیم به یک باره با یک بخشنامه و دستور سهم کشاورزی را به طور کامل قطع کنیم کما اینکه با هماهنگی که با وزارت جهاد کشاورزی داشتیم ما در سدهایمان به میزان ۴۰ درصد این کاهش در سهم کشاورزی را اعمال کردیم بنابراین این غیرمنصفانه است اگر گفته شود که وزارت نیرو به محیط زیست بی توجه بوده و کشاورزی را در اولویت قرار بدهد. قطعا چنین نیست.وی در پایان تصریح کرد: ما در سه سال متوالی آبی منتهی به ۱۳۹۶ نسبت به اجرای مصوبه کاهش چهل درصدی مصارف بخش کشاورزی یعنی سالانه هشت درصد در پنج سال از محل سدهای در حال بهره‌برداری اقدام کردیم و در مجموع ۲۱ درصد از سهم بهره‌برداری مصارف کشاورزی از سدها را کاهش دادیم. این به منظور تامین بخشی از حقابه زیست محیطی دریاچه ارومیه بالغ بر یک میلیارد و هفتصد میلیون متر مکعب بوده که در این مدت رهاسازی شده است.

وی گفت: این سهمی بوده که از کشاورزی کاسته شده و به حقابه محیط زیستی علاوه بر سهمی که خودش دارد افزوده شده است.مسعود تجریشی، مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه، ضمن انتقاد شدید از وزارت نیرو به دلیل خودداری این وزارتخانه از رهاسازی آب سدها به دریاچه ارومیه گفته بود: جدول وضعیت سدهای حوضه آبریز دریاچه ارومیه نشان می‌دهد که آب سدها سرریز شده، با این وجود وزارت نیرو از رهاسازی آب به دریاچه ارومیه خودداری کرده است.عیسی کلانتری، دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، هم در پانزدهمین جلسه کمیتهراهبردی ستاد احیای دریاچه ارومیه گفته بود مشکل اصلی دریاچه ارومیه این است که زیرمجموعه دستگاه‌های اجرایی در استان‌ها تصمیمی را که دولت اتخاذ می‌کند؛ قبول ندارند. اگر قرار باشد دولت تصمیم بگیرد و دستگاه‌های اجرایی استانی به شیوه خود اجرا کنند بی‌شک ما یک نظام ناکارآمد خواهیم بود.وی در همان جلسه در مورد رهاسازی مازاد آب سدها به دریاچه ارومیه مدعی شده بود: موضوع «رهاسازی مازاد آب سدها» در دولت یازدهم تصویب و قرار شد اگر آب سدها در حوضه آبریز از یک میزان بیشتر شد در اختیار دریاچه ارومیه قرار گیرد و همه آن سهم دریاچه باشد. برای همین هم از ابتدای سال تاکنون سه بار با وزیر نیرو مکاتبه کردم، علی‌رغم اینکه هر ماه هم جلسه داریم اما زیر مجموعه وزیر نیرو به ما جواب نمی‌دهند.