عکسهای کیارستمی از نمایشگاه تا پرفورمنس

مسیر بازدید نمایشگاه آثار منتخب لوور در تهران از قسمت شرقی موزه ملی ایران با نمایش اشیای تاریخی که گاه بخشی کاربردی از زندگی و فرهنگ روزمره گذشتگان بوده است و گاه اثری از هنر مغرب زمین، آغاز می‌شود و بازدیدکنندگان پس از کنجکاوی در آثار فرهنگ های باستانی یونان، روم، مصر، بین النهرین، فرانسه، ایتالیا و آلمان با تصویر پیکانی به سمت نمایشگاه عکسهای عباس کیارستمی هدایت می شوند.دیوار ورودی نمایشگاه با عکسی از بازدیدکنندگان موزه لوور پاریس پوشیده شده است. عکسها بازنمایی لحظاتی هستند که دقایقی پیش بازدیدکنندگان موزه لوور در تهران هم آن را تجربه کرده اند.این نمایشگاه هیچ فاصله‌ای میان بازدیدکنندگان لوور در پاریس و تهران باقی نمی‌گذارد؛ نمایشگاه پرفورمنسی از همنشینی ذهنی بازدیدکنندگانی است که فارغ از زمان و مکان برای تماشای آثار تاریخی در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند.18 قطعه عکس از لحظه بازدید مردم از تالارهای نقاشی و مجسمه‌های موزه لوور پاریس که در سال‌های ١٣٧٤ تا ١٣٩٠ با دوربین عباس کیارستمی ثبت شده در این نمایشگاه با عنوان «به من نگاه کن»، به نمایش درآمده است.حالت بازدیدکنندگان غالبا پشت به دوربین کیارستمی، دستمایه خلق این مجموعه منحصر به فرد شده است.

بازدیدکنندگان عکسهای کیارستمی آنچنان با شخصیت های درون آثار گره خورده اند که برای تفکیک میان حال و گذشته باید در عکسها خیره ماند. با چند قدم فاصله گرفتن از عکسها، پرفورمنس کیارستمی تازه آغاز می‌شود؛ بازدیدکنندگان موزه لوور تهران در حال تماشای بازدیدکنندگان موزه لوور پاریس هستند. عکسهای کیارستمی ثبت واقعیت لحظه‌ تماشای یک اثر تاریخی است.این همزمانی لوور پاریس در کنار لووری که کیارستمی به نمایش گذاشته است در پیوندی معنایی و در همنشینی فرا تاریخی، بازدیدکنندگان را در جایگاه سوم شخص قرار می‌دهد و آنان را به کشف رابطه خود با افرادی که در عکسهای قاب شده بر دیوار موزه ملی آویخته شده اند، وا می دارد.عکسهای کیارستمی نگاه تحلیلی به بازدیدکنندگان آثار لوور است که بنا به سنت سینمای او در عین سادگی، مفاهیم عمیقی را در خود دارند. کیارستمی در این مجموعه با استفاده از نشانه ها و عناصر بصری تلاش کرده، ارتباطی بین بازدیدکنندگان و آثار را به نمایش بگذارد؛ گاه این ارتباط نشانه شناسانه است و گاه فرمالیستی. عکسهای کیارستمی با وام گرفتن از یک واقعیت تاریخی، اثری تازه را خلق می‌کند.

واقعیت یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های کیارستمی در فیلم سازی است، او که همواره مخاطب را به نوعی دیگر از دیدن دعوت می‎‌کند با برهم زدن نظم موجود، واقعیت را به رخ کشیده و از میان خرابی ها آهنگ زندگی را با حال و احوال خود می‌نوازد.کیارستمی در پیش زمینه عکسهایش از موزه لوور، انسان های امروز و گذشته را آشتی داده است. در ایست فرمالیستی او انسانها راویانی هستند که از گذشته و آینده برای یکدیگر از آنچه بود و آنچه شد شهادت می‌دهند.«به من نگاه کن» نامی است که کیارستمی در زمان حیات خود برای این مجموعه برگزیده است؛ نمایشگاهی که بدونحضور صاحب اثر، امکانی برای شناخت بیشتر او فراهم کرده است. کیارستمی برای خلق تصاویر بدیع درعکس، فیلم و یا حتی در شعر لحظه‌ای از تجربه کردن دست نمی‏کشید و در جستجوی مدرنیته در حرفه‏اش، کار را به فعالیتی لذتبخش تبدیل می کرد.کیارستمی را بیشتر با نام کارگردان می شناسند. برخی منتقدان در حالی تلاش می‌کردند تا از طریق فیلمهایش جهان و درونیات او را دریابند که خودش همیشه از نزدیکانش می خواست برای شناختن او به عکسهایش رجوع کنند: «من آنچه که می دانم و یا حس می کنم را خودم در عکس هایم پیدا می کنم، پس مرا در عکس هایم جستجو کنید».

نشریه فرانسوی «اومانیته» به نقل از کیارستمی درباره این مجموعه عکسهای این هنرمند فقید از بازدیدکنندگان موزه لوور نوشته است: بیننده و خلق از یکدیگر جدا نیستند، خالق اثر دیدگاهی خلق می‌کند که بیننده آن را تکثر می‌بخشد. گویی بازدیدکننده در موزه به زیارت می‏رود و در سکوت در حالتی روحانی و معنوی غوطه‌ور می‌شود.56 اثر موزه لوور از 14 اسفند 96 برای اولین بار شامل بیش از 50 پیکره، نقش برجسته، ظرف، تابلو نقاشی، چاپ سنگی و دو شئ شامل یک تبر مفرغی با کتیبه شاه ایلامی «اونتاش ناپیریشا» و دیگری شئ مفرغی از لرستان مربوط به و سایر آثار مربوط به فرانسه، ایتالیا، اتریش، آلمان، هلند، مصر، ترکیه، سوریه، عراق و هند در نمایشگاهی با عنوان «شکوه تمدن های جهان» در موزه ملی ایران به نمایش درآمده است.هر چند ابتدا قرار بود آثار این نمایشگاه پس از حدود چهار ماه ( 18 خردادماه 97) به فرانسه بازگردانده شود اما به دلیل استقبال قابل توجه بازدیدکنندگان، این مهلت تا 8 مردادماه تمدید شد. موزه لوور ( du Louvre) در مرکز شهر پاریس در کشور فرانسه واقع شده و بیش از 35هزار اثر هنری در هشت بخش مختلف این موزه نگهداری می‌شود. لوور که از سال 1793 میلادی تا امروز به عنوان موزه عمومی فعال بوده، با بیش از 9٫5 میلیون بازدیدکننده در سال، پربازدیدترین موزه جهان است.