عوامل ژنتیک و دارویی در بروز اختلال اتیسم

دکتر فایق یوسفیدرباره تاثیرات بروز  اختلال اتیسم در کودکان اظهارکرد: اختلال طیف اتیسم ، اختلالی عصبی- رشدی است که در دوران کودکی و قبل از سه سالگی بروز می‌کند. این اختلال با تاثیر روی مغز کودکان، باعث می‌شود آن‌ها در سه حوزه تعاملات اجتماعی، ارتباط با دیگران و نداشتن ابزارهایی برای تعاملات از جمله تماس چشمی مشکل داشته باشند.وی با اشاره به چهار مشخصه شناسایی این اختلال گفت: کودکانی که در سن ۱۲ماهگی «هجا» را به کار نمی‌برند، در ۱۹ماهگی کلمه نمی‌گویند، قبل از ۲۴ماهگی ترکیب دو کلمه را نمی‌گویند و کودکانی که قادر به برقراری تماس چشمی نیستند دارای اختلال اتیسم هستند. از عوامل احتمالی این بیماری علت شناخته شده و مشخصی برای اتیسم کشف نشده اما تحقیقات نشان داده است که احتمال تاثیر عوامل ژنتیک و دارویی در بروز این بیماری وجود دارد. در خانواده هایی که این بیماری نسل به نسل انتقال پیدا می‌کند احتمال تولد کودکان داخل طیف اتیسم  بیشتر است.یوسفی تصریح کرد: مصرف قرص‌های دیابت و مسکن در زمان بارداری و سن بالای پدر و مادر از عوامل تولد نوزاد مبتلا به بیماری اتیسم است. علائم شایع اتیسم شامل عدم برقراری ارتباط چشمی، ناتوانی کلامی، انواع رفتارها و علاقه به بازی‌های تکراری، تاخیر در یادگیری و حرف زدن، بی‌توجهی به احساس درد، وابستگی شدید به پدر و مادر و عدم ارتباط با دیگران در روابط اجتماعی می‌شود. از هر ۱۰۰ نفر یک نفر به این اختلال مبتلا می‌شود و در پسران چهار برابر شایع‌تر از کودکان دختر است.

وی با بیان اینکه طبق آمار  ۸۰ درصد مبتلایان به اتیسم هوش کمتری دارند و در سطح نرمال نیستند،اظهارکرد: افراد داخل طیف اتیسم که دارای ضریب هوشی بالای ۸۵ درصد هستند بدون هیچگونه تاخیر زبانی می‌توانند صحبت کنند و  ضریب هوشی نرمالی دارند. کودکان داخل طیف شدید اتیسم نیز ضریب هوشی کمتر از ۷۰ درصد دارند که ممکن است همراه با عقب ماندگی باشد. همچنین کودکان دارای ضریب هوشی ۷۰ تا ۸۹ درصد نیز در مرز قرار دارند و در رده کودکان دارای اختلال اتیسم متوسط قرار می‌گیرند؛ آنها نه عادی هستند و نه عقب مانده.یوسفی به معیارهای تشخیص اتیسم نیز اشاره کرد و گفت: نارسایی‌های پایدار در ارتباط اجتماعی، نقص در ادراک کاربرد مهارت‌های ارتباطی برای اهداف اجتماعی، کمبود در رفتارهای غیرکلامی و ناتوانی در درک معانی پنهان و مبهم زبان از معیارهای تشخیص اتیسم است.وی ادامه داد: افراد دارای اتیسم علائم مختلف و گوناگونی از خود نشان می‌دهند. طبقه‌بندی اتیسم شامل اتیسم کلاسیک یا همان اختلال اوتیسم، اختلالات نافذ رشد و تشخیص نیافته است. این نوع از اختلال مجموعه‌ای از ویژگی‌ها را شامل می‌شود که شبیه به اتیسم است اما به شدت آن نیست. علاوه بر آن سندروم «رت» نیز اختلالی ارثی است که  دختران را تحت تاثیر خود قرار می دهد، علائم شناختی دارد و با حمله‌های صرعی همراه است که با افزایش سن اضافه می‌شود.  اختلال اسپرگر نیز نوعی از اتیسم است که ویژگی‌های آن را دارد اما توانمندی زبانی فرد بدون آسیب باقی می‌ماند. 

این دانشیار گروه روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی استان کردستان افزود: اختلال اتیسم ممکن است همزمان با چند بیماری همراه باشد. گاهی فرد مبتلا به اتیسم بیش فعال است و رفتارهای خطرناکی انجام می‌دهد. بی نظم و همیشه در حال جنب و جوش یا حواس پرت است که با تشخیص درست باید درمان همزمان برای او انجام شود. برنامه‌های آموزشی، رفتاری و سایر تکنیک‌های آموزشی که معطوف به ایجاد تغییر در رفتار کودک داخل طیف اتیسم  است همچنین در اختیار قرار دادن فرصتی برای رشد و بهبود رفتاری از جمله مداخلات روانی موثر در درمان این اختلال  است.وی افزود: خانواده‌ها باید با این کودکان طوری رفتار کنند که رفتارهای خوب و درست کودک را تشویق و رفتارهای بد او را نادیده بگیرند. موسیقی نیز در بهبود اتیسم نقش مهمی دارد. در واقع گنجاندن موسیقی بدون کلام یا سنتی در برنامه هر روز می‌تواند موثر باشد.  بازی درمانی نیز یکی از موارد مداخلات رفتاری است که در بهبود بیماری کودک کمک می‌کند و باعث بهبود برقراری ارتباط و تماس چشمی در کودک می‌شود.یوسفی در پایان گفت: اگر این کودکان اتیسم خفیف داشته باشند می‌توانند در مدارس عادی ادامه تحصیل بدهند ولی اگر داخل طیف اتیسم شدید باشند، توانایی ادامه تحصیل در مدارس عادی را ندارند. کلاس‌های آموزشی برای این کودکان باعث می‌شود حرفه‌ای  را یاد بگیرند و بتوانند در آینده به بازار کار وارد شوند و درآمدی داشته باشند. کودکانی که داخل طیف متوسط اتیسم هستند و ضریب هوشی نرمال دارند، بیشتر به حمایت خانواده و دیگران نیازمند هستند تا بتوانند با جامعه ارتباط برقرار کنند.