پدیده گرد و غبار، چالشی جهانی است

محمدرحیمیان روز یکشنبه در نشست علمی گردوغبار، چالش‌ها و راهکارها که به مناسبت روز جهانی بیابان‌زدایی در سالن شورای پردیس دانشگاه تهران در کرج، برگزار شد، افزود: گردوغبار به‌شدت کشورهای واقع در کمربند شمالی بیابان ازجمله ایران، عراق، سوریه، لبنان، افغانستان و... را تحت تأثیر اثرات زیان‌بار خود قرار داده و به شکل یک معضل با تبعات فراوان در ابعاد انسانی و محیط زیستی رخ نموده است.وی دلایل بروز این پدیده را به 2 صورت مستقیم و غیرمستقیم انسانی دانست که بهره‌برداری‌های نامناسب از سرزمین و منابع حیاتی آب‌وخاک، کاهش سطح حکمرانی ناشی از وقوع اختلافات و جنگ‌های داخلی، تخریب جنگل‌ها و بهره‌برداری بیش‌ازحد از مراتع را از دلایل بروز این پدیده به شمار می‌رود.رحیمیان گفت: تغییرات وسیع کاربری اراضی، کنترل بی‌برنامه و بدون رعایت حداقل نیازهای محیط زیستی در رهاسازی منابع آب کنترل‌شده توسط کشورهای بالادست و همسایه و حتی در یک سرزمین واحد سیاسی، به همراهی عوامل متأثر از پدیده بزرگ مقیاس تغییر اقلیم ازجمله مهم‌ترین عواملی است که در بسط پدیده گردوغبار نقش‌آفرینی می‌کند.

وی ادامه داد: این پدیده و هم‌زمانی آن با سایر بحران‌های اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی در غرب آسیا، دامنه اثرات نامطلوب آن را دوچندان کرده است.معاون پژوهشی دانشگاه تهران تصریح کرد: پدیده گردوغبار یکی از مصادیق معضلاتی است که ذاتی چند رشته‌ای دارد که مواجهه با آن نیاز به هم‌افزایی در عرصه‌های مختلف علوم و مهندسی دارد.وی اضافه کرد: از منظری دیگر عرصه‌ای مناسب به‌منظور به محک گذاشتن اقدامات هم آهنگ و محوری است و ذات چند رشته‌ای حاکم بر موضوع گردوغبار می‌تواند در درون خود فرصتی به‌منظور افزایش توانمندی‌های حل مشکلات چند رشته‌ای را فراهم آورد.وی بیان داشت: امروزه 18 استان کشور ازجمله خوزستان، کردستان، لرستان، ایلام، بوشهر، کهکیلویه و بویر احمد، فارس، تهران، آذربایجان‌های غربی و شرقی تحت تأثیر دامنه گردوغبار قرار داشته و با توجه به درگیر شدن سایر کشورها این دامنه اثرپذیری و اثرگذاری افزون خواهد شد.وی گفت: با توجه به گستردگی منشأ و ابعاد ملی و بین‌المللی این پدیده، عدم توفیق در مهار، ایجاد زیرساخت‌ها و ترویج فرهنگ‌سازی، تخریب هرچه بیشتر و زنجیره‌ای منابع، سرمایه و ثروت انسانی و طبیعی با الگوی تصاعد هندسی شکل خواهد گرفت.رحیمیان افزود: از دیگر اثرات این پدیده تاثیرنامطلوب و مخرب آن بر سلامت انسان است که محدود به دامنه‌های جغرافیایی و سیاسی نبوده و فراگیری قابل‌توجهی دارد.