گوشی سرقتی شما را در هرات خریداریم!

گروه جامعه: ترس از به سرقت رفتن تلفن همراه در چند سال اخیر به شدت افزایش یافته است. عابران خیابان به خوبی می‌دانند بازار گوشی‌قاپی آن قدر داغ شده که با شنیدن صدای هر موتوری باید نگران به سرقت رفتن تلفن همراه خود باشند. به نظر می‌رسد باندهای بزرگی در پشت‌پرده این سرقت‌های خرد حضور دارند که گوشی‌های سرقتی را از خیابان‌های ایران به بازارهای افغانستان می‌رسانند.

خبرگزاری رکنا اخیرا ویدئویی از دستگیری ۸ متهم پرونده گوشی‌قاپی‌های خیابانی منتشر کرده است. گفته می‌شود در این عملیات دستگیری، ۲۵۰ دستگاه گوشی تلفن همراه کشف شده است. هرچند در این ویدئو از هویت متهمان صحبتی به میان نمی‌آید، خود آن‌ها در اعترافاتشان از ارتباط با قاچاقچی‌ها و مالخرهای افغان می‌گویند.

به نظر می‌رسد متهمان که از اعضای یک باند سرقت بوده‌اند، هرکدام بخشی از فرایند سرقت تا انتقال گوشی به مالخرهای افغان‌ را برعهده داشتند. یکی از متهمان می‌گوید: «من پس از گرفتن گوشی، آن را به راننده تحویل می‌دادم تا به افغانستان بفرستد.» البته با توجه به اعترافات یکی دیگر از اعضای این باند سرقت، گویا مالخرهایی که خود در افغانستان هستند با واسطه‌ای داخل ایران، تلفن‌های سرقت‌شده را از سارقان خریداری و در همین جا بسته‌بندی می‌کردند. متهمی که نقش واسطه مالخر افغان را داشته، می‌گوید: «مالخر که از افغانستان بود، مشتری‌های خود را هماهنگ می‌کرد و به من پیام می‌داد تا در فلان موقعیت گوشی‌ها را تحویل بگیرم و بسته‌بندی کنم.»
....
البته این اولین بار نیست که سارقان گوشی تلفن‌همراه از ارتباط خود با مالخرهای افغانی و قاچاق تلفن‌های سرقتی به افغانستان پرده برمی‌دارند.
 
افزایش سرقت گوشی در سال‌های اخیر
پلیس تا به حال آمار دقیقی از میزان سرقت گوشی‌های هوشمند در کشور یا خود پایتخت اعلام نکرده است. خرداد ۱۴۰۱ قائم‌مقام معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه‌قضائیه گفته بود که آمار سرقت‌ها از ۲۰۰ هزار مورد در سال ۱۳۸۸ به یک‌میلیون و ۴۰۰هزار مورد در سال ۱۴۰۰ رسیده است، چیزی حدود ۷ برابر!

سال ۱۴۰۰ پلیس اعلام کرد که در ۹ ماهه اول آن سال ۲۳ هزار و ۳۱۳ گوشی سرقتی از موبایل قاپان و زورگیران در تهران کشف شده است. مرداد سال ۱۴۰۲ نیز، خبرگزاری مهر به نقل از رئیس پلیس آگاهی فراجا اعلام کرد که کل باندهای منهدم شده در ۴ ماهه اول سال حدود ۱۹۹ باند ایرانی و اتباع خارجی بودند. رئیس پلیس فراجا در این مورد گفته بود: «طی این بازه زمانی تعداد ۱۹۰۷ دستگاه تلفن همراه سرقتی کشف شده است.»

سال ۱۳۹۸ ایرنا در گزارشی از گردش مالی ۶۸ میلیارد تومانی گوشی‌های دزدی نوشت: «با رشد سه برابری قیمت گوشی‌های موبایل، آمار سرقت هم افزایش پیدا كرده است. حتی اگر طرح رجیستری نیز بتواند گوشی‌های سرقتی را ردیابی كند، باز هم كارساز نخواهد بود، زیرا برخی سارقان با هدف اوراق كردن تلفن همراه ردیابی آن‌ها را بسیار سخت كرده‌اند یا برخی گمانه‌زنی‌ها بر آن است كه این تلفن‌ها از كشور خارج و در كشورهای همسایه به فروش می‌رسد.» 
 
سرقت در ایران، قاچاق به افغانستان
عده‌ای از کسانی که تلفنشان به سرقت رفته، می‌گویند شکایتشان راه به جایی نبرده و پلیس نتوانسته تلفنشان را پیدا کند. طبق آمار حدود نیمی از گوشی‌های سرقتی کشف نمی‌شوند. با توجه به محدودیت‌های موجود در بازار فروش تلفن‌های آیفون، عده دیگری از افراد اصلا نمی‌توانند سرقت گوشی خود را به پلیس گزارش کنند. با توجه به این که مدل‌های جدید تلفن همراه آیفون در ایران رجیستر نمی‌شود، اگر این مدل گوشی‌ها به سرقت برود و مالک آن بخواهد شکایت خود را ثبت کند، خودش هم به دردسر میفتد.

گویا نبود سازوکاری مطمئن برای مقابله با سرقت تلفن‌های همراه سبب شده که باندهای سرقت به راحتی در این بازار فعالیت کنند و البته با همدستی سارقان و مالخرهای افغان دیگر نگران فروش خود نباشند. رئیس پلیس آگاهی فراجا در سال ۱۴۰۲ اعلام کرده بود که تعداد ۵۰۵ دستگاه تلفن همراه حین خروج از کشور کشف شده‌اند. او همچنین درمورد زنجیره‌ این سرقت‌ها گفت: «از ابتدای سال ۷۲ نفر مالخر گوشی تلفن همراه دستگیر و به مقامات قضائی معرفی و اعزام شده‌اند. از این تعداد ۴۱ درصد جزو اتباع هستند.»

اخیرا نیز فرمانده مرزبانی خراسان رضوی خبر داد که فرماندهی مستقر در هنگ مرزی تایباد، ۳۴ دستگاه موبایل سرقتی از وسائل همراه اتباع افغانستان کشف و ضبط کرده‌اند. آذرماه ۱۴۰۲ نیز هنگ مرزی خراسان رضوی خبر داد که یک محموله شامل ۳۵۹ گوشی سرقتی هوشمند را کشف کرده است. گوشی‌هایی که قرار بود از مرز راهی افغانستان شوند تا در آنجا به فروش برسند.
 
گوشی‌های سرقتی ایرانی‌ها در دست ساکنان افغانستان
تقاطع جمهوری-پل حافظ سال‌هاست که به خاطر پاساژهای موبایل‌فروشی آن جا به بازار اصلی خرید و فروش تلفن همراه در تهران تبدیل شده است. جلوی پاساژها البته همیشه دستفروشانی هستند که در بساطشان موبایل ارزان‌قیمت پیدا می‌شود؛ می‌گویند عمده آن‌ها دزدی است.

با این حال، فروشندگان می‌گویند رجستری گوشی همراه در ایران خریدوفروش این گوشی‌های سرقتی را سخت کرده است. چون بر اساس قانون رجیستری، موبایلی که به‌صورت رسمی خریداری می‌شود، باید انتقال مالکیت داشته باشد و در سامانه مربوطه ثبت شود. به همین خاطر اگر سیم کارت دیگری در گوشی ثبت‌شده در داخل ایران قرار بگیرد، پیامی برای فرد ارسال و دستگاه رهگیری می‌شود. علاوه بر این، اوراق کردن گوشی‌های سرقتی برای فروش قطعات آن به صورت مجزا، چندان به صرفه نیست و به اندازه فروش خود گوشی، سود ندارد.

به همین خاطر، سارقان گوشی‌های همراه مشتری ثابت مالخرهای افغان هستند. این مالخرها با کمک واسطه‌های خود در داخل ایران می‌توانند گوشی‌های سرقتی را به داخل افغانستان قاچاق کنند. معاون مبارزه با سرقت پلیس فراجا در آذرماه ۱۴۰۲ اعلام کرده بود که عمده گوشی‌های مسروقه در افغانستان به فروش می‌رسد و پاکستان و عراق مقصد دیگر گوشی‌های سرقتی است.
خبرگزاری صدا و سیما تیرماه ۱۴۰۲ با انتشار یک گزارش ویدئویی از بازار موبایل دست‌دوم در کابل، به نقل از فروشندگان گزارش داد که گوشی‌های سرقت شده از ایران، ابتدا به استان‌های هم‌مرز با ایران شامل هرات و نیمروز منتقل شده و سپس در سراسر افغانستان پخش می‌شود.
....