جنگ با خشکسالی بسیار شدید!

سرانجام، پس از هشدارها، گزارش‌ها و مقالات مختلف؛ روند تصمیم‌گیری‌ها در زمینه ورشکستگی آبی استان خوزستان تغییر نکرد و حالا می‌توان گفت خوزستان دیگر نه هوا دارد و نه آب.خشکسالی، منجر به ایجاد کانون‌های گرد و خاک زیادی در اطراف استان خوزستان شده و این موضوع اهالی این استان در چند سال اخیر با مشکلات مختلفی مواجه کرده، اما به نظر می‌رسد که این بار استان جنوبی کشورمان با پیامد اصلی خشکسالی مواجه شده؛ بی‌آبی و آلودگی آب.در چند روز گذشته شهروندان دو شهر خرمشهر و آبادان عکس‌هایی در فضای مجازی منتشر کردند که نشان می‌داد آب خارج شده از لوله‌کشی شهری این شهرها آلوده بوده، برای مدتی برخی از مناطق این شهرها با مسئله قطعی آب هم مواجه بودند.حتی در تصاویری نشان داده شده بود که اهالی آبادان برای دریافت آب شرب صف بسته بودند.همه این اتفاقات باعث شده تا شهروندان این شهرها به وضع به وجود آمده خوزستان اعتراض کنند، یکی از کاربران خوزستانی فضای مجازی در این رابطه در توییتی نوشته است: «خوزستان رو اینجوری نبینین یه زمانی آسمان صبحش آبی بود و آسمون شبش پرستاره، هر موقعی می‌خاستیم تن به آب می‌زدیم، شبای تابستون روی پشت بوم میخوابیدیم و توی زمستون با بارونش کیف میکردیم...»این اعتراضات اما تنها مربوط به امسال نمی‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد مساله‌ شوری آب در خوزستان، از سال ۱۳۷۷ مطرح شده و تا امروز راه‌حلی برای آن در نظر گرفته نشده است. اما ایجاد این بحران در استان خوزستان اتفاق جدید و ناگهانی نیست، اشتباه‌های مدیریتی و عوامل طبیعی چنین وضعیتی را در پرآب‌ترین استان ایران به وجود آورده‌اند.

کاهش شدید بارندگی و افزایش شدید دما در استان خوزستان
یکی از عوامل اصلی کم‌آبی در استان خوزستان کاهش شدید میزان بارندگی این استان نسبت به سالیان گذشته است، اطلاعات مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران در این رابطه ازاین‌قرار است:

ردیف	بازه زمانی	میزان بارندگی (میلی‌متر)
۱	سال آبی جاری	۲۱۲.۳
۲	سال آبی گذشته	۲۰۹.۶
۳	بلندمدت	۳۱۹.۳
۴	یک سال آبی کامل	۳۲۰

بر این اساس میزان بارندگی امسال  و پارسال استان خوزستان نسبت به بلندمدت بیش از ۱۰۰ میلی‌متر کمتر است و در این دو سال میزان بارندگی استان نسبت به بلندمدت ۳۳.۵ و ۳۴.۴ درصد کاهش پیدا کرده. اما این وضعیت تقریباً در اکثر مناطق کشور وجود دارد و حتی می‌توان گفت نسبت به دیگر استان‌ها خوزستان در این رابطه بدترین شرایط را ندارد و میزان بارندگی در ۸ استان  دیگر کاهش بیشتری داشته‌اند.

به همین دلیل می‌توان گفت عوامل طبیعی دیگری هم در ایجاد بحران خوزستان نقش داشته‌اند، یکی از دیگر عواملی که منجر به کاهش روان آب‌های یک منطقه می‌شود گرم‌تر شدن هوا و درنتیجه تبخیر است. در چند سال گذشته تغییراقلیم و افزایش دما باعث شده که دمای مناطق مختلفی از کشورمان به‌سرعت زیادی نسبت به میانگین جهانی افزایش پیدا کنند، استان‌های جنوبی ایران از جمله خوزستان هم از این مناطق هستند.
 آمار مرکز ملی خشکسالی در این زمینه ازاین‌قرار است:
کوروش بهادری، مدیرکل هواشناسی استان خوزستان در این رابطه گفته بود: دمای هوا در کشور و استان خوزستان از 10 سال پیش تاکنون به دلیل تغییر اقلیم در حال افزایش بوده که در پی آن تاکنون دمای هوا در خوزستان حدود 1.3 درجه افزایش پیدا کرده است.

۹۹.۲ درصد استان خوزستان درگیر خشکسالی شدید و بسیار شدید
دقیقاً همین دو عامل طبیعی باعث شده‌اند تا چندین سال گذشته براساس شاخص «اس پی ای آی» جمعیت زیادی از استان خوزستان درگیر خشکسالی‌های شدید و بسیار شدیدی باشند. «اس پی ای آی» یک شاخص معروف اندازه‌گیری خشکسالی بر پایه میزان بارندگی و دما است.

ردیف	نام شهرستان	ترسالی بسیار شدید	ترسالی شدید	ترسالی متوسط	ترسالی ضعیف	نرمال	خشکسالی خفیف	خشکسالی متوسط	خشکسالی شدید	خشکسالی بسیار شدید
۱	امیدیه	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۲۳.۴	۷۶.۶
۲	اندیکا	۰	۰	۰	۰	۰.۵	۵.۳	۱۲.۷	۱۹.۵	۶۲
۳	اندیمشک	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۹۹.۳	۰.۷
۴	اهواز	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۹۴.۲	۵.۸
۵	ایذه	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۳.۳	۹۶.۷
۶	آبادان	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۱۰۰	۰
۷	آغاجاری	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۹۸.۵	۱.۵
۸	باغ ملک	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۱۰۰
۹	باوی	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۸۴.۵	۱۵.۵
۱۰	بندر ماهشهر	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۱۶.۷	۸۳.۳
۱۱	بهبهان	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۱.۴	۹۸.۶
۱۲	حمیدیه	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۳۳.۷	۶۶.۳
۱۳	خرمشهر	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۱۰۰
۱۴	دزفول	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۲.۴	۹۴.۶	۳
۱۵	دشت آزادگان	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰.۴	۹۹.۶
۱۶	رامشیر	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۱۰۰
۱۷	رامهرمز	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۱۰۰
۱۸	شادگان	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۹۹.۷	۰.۳
۱۹	شوش	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۷.۹	۹۲.۱
۲۰	شوشتر	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۸۲.۳	۱۷.۷
۲۱	کارون	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۹۳.۶	۶.۴
۲۲	گتوند	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰.۴	۹۹.۶
۲۳	لالی	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۸.۸	۹۱.۲
۲۴	مسجدسلیمان	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۱۰۰
۲۵	هفتگل	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۱۰۰
۲۶	هندیجان	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۹۷.۶	۲.۴
۲۷	هویزه	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۱۰۰
کل استان		۰	۰	۰	۰	۰	۰.۲	۰.۷	۵۴.۲	۴۵

گفتنی است براساس همین مقیاس بیش از ۹۸.۲ درصد مساحت خوزستان درگیر خشکسالی ۱۰ ساله هستند.

عوامل انسانی عامل بعدی خشکسالی خوزستان
اما نمی‌توان گفت همه این‌ها به‌تنهایی عامل ایجاد چنین وضعیتی در پرآب‌ترین استان‌ ایران شده‌اند چراکه برخی دیگر از استان‌ها وضعیت بدتری هم نسبت به خوزستان در زمینه میزان کاهش بارندگی و افزایش دما داشته‌اند. یکی از این عوامل این موضوع وجود سطح زیر کشت فراوان در خوزستان باوجود روند خشکسالی این استان در چند سال گذشته است.امید حاجتی رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خوزستان در این رابطه گفته بود: استان خوزستان دارای رتبه دوم ازلحاظ سطح زیر کشت و رتبه ششم را از نظر میزان تولیدات داراست که عدم تناسب این آمار گویای بهره‌وری نامناسب است.حمید چیت‌چیان وزیر سابق نیرو پیش از این و در این رابطه توضیح داده بود: در طول سالیان گذشته با وجود کاهش آورد رودخانه‌ها، سطح زیر کشت بالا رفته است به‌طوری‌که از سال ۶۳ تا ۹۳، ۷۰ هزار هکتار به سطح زیر کشت باغات و ۴۰ هزار هکتار به سطح اراضی کشاورزی اضافه شده است.