پیش بینی بازار در هفته‌های آینده

حمید حاجی اسماعیلی، تحلیل‌گر مسائل اقتصادی می‌گوید: اکنون موج تورمی و افزایش قیمت در همه کالا‌ها و بازار‌های ایران مشهود است. اما امکان دارد این شرایط دچار تغییراتی جدی شود. چون در روز‌های آخری به سر می‌بریم که اتحادیه اروپا باید درباره برجام اظهار نظر قطعی کند.   او ادامه می‌دهد: موضع گیری آمریکا بعد از خروج این کشور از برجام بر روی اقتصاد ایران تاثیری جدی گذاشته است. خیلی از کشور‌ها و شرکت‌هایی که با ایران کار می‌کردند، به ناچار تغییر موضع دادند. این شرکت‌ها همین ارتباط را با شرکت‌ها و بانک‌های آمریکایی نیز دارند و به این ترتیب برای جلوگیری از جریمه شدن احتیاط به خرج دادند و اعلام کردند که فعالیت خود را با ایران ادامه نخواهند داد. حالا از موضع روسیه و چین که بگذریم، موضع اروپا در قبال برجام می‌تواند بر روی اقتصاد ایران تاثیری جدی داشته باشد. این تحلیل‌گر مسائل اقتصادی می‌گوید: اخبار غیررسمی حاکی از آن است که اتحادیه اروپا می‌خواهد خرید نفت ایران تا یک میلیون بشکه نفت از ایران را تضمین کند و ارز حاصل از آن را نیز مستقیما از طریق بانک‌های خود به ایران بازگرداند. اگر این اخبار موثق باشد و اتحادیه اروپا تضمین‌هایی جدی داشته باشد، نه تنها رشد فزاینده قیمت‌ها در همه بخش‌ها از جمله مسکن، خودرو و کالا‌های اساسی از جمله ارز و سکه متوقف می‌شود بلکه موجب کاهش و تنزل آن‌ها نیز خواهد شد.

او می گوید: خرید روزانه یک میلیون بشکه نفت و پرداخت پول آن به ایران فارغ از دیگر مشوق‌های اقتصادی یا روابطی که اروپا می‌تواند با ایران داشته باشد، می‌تواند بر اقتصاد ایران تاثیر بگذارد و تورمی که در چند ماه گذشته در ایران شکل گرفته را کنترل کرده و کاهش دهد. حاجی اسماعیلی می‌گوید: پیش از دولت یازدهم در زمان اعمال تحریم‌ها علیه ایران و همچنین هدفمندی یارانه‌ها بازار کار ایران دچار مشکلاتی اساسی شد. ما هیچ وقت نتوانستیم این مشکلات را بر طرف کنیم. ما نتوانستیم از آن موقع سیاست‌های درست و برنامه‌های صحیحی را برای احیای بازار انجام دهیم. دولت یازدهم برای رفع تحریم‌ها کار‌های شایسته‌ای را انجام داد. برای کشور شرایط ظالمانه و ناعادلانه‌ای که به واسطه تحریم‌ها ایجاد شده بود را با مذاکرات گروه ۱+۵ برطرف کرد. لغو قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل ملغی کرد اثرات خود را نیز در اقتصاد ایران داشت. با این حال وقتی که بازار کار آسیب می‌بیند ما باید برنامه‌های حمایتی کوتاه مدت و بلند مدت را برای احیای بازار و رونق در بازار کار کشور داشته باشیم. به دلیل اینکه ریسک فعالیت‌های تولیدی و سرمایه گذاری در کشور بالا رفت کمتر سرمایه گذار و کارفرمایی رغبت کرد که این مسیر را ادامه دهد. دولت آمریکا هم با عنادی که با ایران داشت مایل به اجرای تعهدات خود در برجام نبود و با تهدید و ارعابی که برای شرکت‌های خصوصی در دنیا ایجاد کرد آن‌ها را از ادامه همکاری با ایران بازداشت.

وی می گوید: این خود یک نوع تاثیر بسیار منفی بر روی اقتصاد ایران داشت و ما نتوانستیم بازار کار کشور را از رکود خارج کنیم. این تحلیل‌گر مسائل اقتصادی ادامه می‌دهد: در اواخر سال گذشته تبلیغات گسترده‌ای که صورت گرفت در کنار نوسانات ارزی، بازار مسکن را در بخش خرید و فروش و نه ساخت و ساز فعال کرد. متاسفانه این موج تورمی بعد از عید هم ادامه داشت و بازار سکه و ارز و سپس خودرو را با مشکل رو به رو کرد. به این ترتیب ما بدون آنکه شاهد رونق ساختاری در بازار مسکن و دیگر بخش‌های اقتصادی کشور باشیم رشد فزاینده قیمت‌ها و تورم را در مسکن، ارز، سکه و خودرو مشاهده کردیم و این به مرور بر روی کالا‌های اساسی نیز تاثیر گذاشت. او با بیان اینکه بعد از خروج آمریکایی‌ها از برجام شرایط کار ایران سخت‌تر شده است می‌گوید: کمتر کسی است که تمایل دارد کار در کشور کار اقتصادی انجام دهد. دولت نیز برنامه‌ای جدی نداشت و نتوانست بانک‌ها را مجاب کند که در چنین شرایطی از بازار کار حمایت کنند. مضاف بر این مشوق‌های دیگری مانند مباحث بیمه‌ای و مالیاتی برای بازار کار تعریف نشد. همه این‌ها دست به دست همدیگر داد که بازار کار کشور با رکودی جدی مواجه شود.

او ادامه می دهد:  ما طی دو سال گذشته شاهد این بودیم که بازار کار کشور روز به روز کوچک‌تر شده و بیشتر در انحصار دولت قرار گرفت؛ بنابراین ظرفیت‌های جدیدی نیز در بازار کار کشور ایجاد نشد. حاجی اسماعیلی می‌گوید: تقاضایی که به سمت بازار طلا و سکه رفته به این خاطر است که مردم دنبال آن هستند که بتوانند ارزش قیمتی منابع مالی خود را حفظ کنند. بازار ارز اکنون با محدودیت مواجه شده است و مردم منابع ریالی خود را به خاطر محدودیت‌هایی که در بازار ارز وجود دارد، به ناچار به سمت سکه و مسکن برده اند. مسکن به شدت شکننده است، چون مسکن تحت تاثیر عوامل دیگری در بازار می‌تواند افت قیمتی شدید شود. این تحلیل‌گر مسائل اقتصادی می‌گوید: در دراز مدت مردم علاقه‌مند نیستند پول خود را به سمت مسکن ببرند. چرا که مسکن یک سرمایه منجمد است که نمی‌تواند در شرایط اقتصادی به نقد تبدیل شود؛ بنابراین اگر مسائل زیست محیطی مثل آب، برق و هوا یا مسائل دیگری که هرکدام می‌تواند بر روی مسائل اجتماعی تاثیرگذار باشد اتفاق بیفتد ابتدا بازار مسکن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این نگرانی وجود دارد که شوک‌های جدیدی در بازار ایجاد شود و این شوک‌ها بتواند افت شدید مسکن را به دنبال داشته باشد. اما نمی‌توان پیش‌بینی کرد بازار سکه و ارز نیز در کوتاه مدت دچار افت قیمت شوند. بازار سکه و ارز از بازار مسکن و حتی از بازار خودر مطمئن‌تر است. بازار مسکن و بازار خودرو بسیار شکننده هستند و می‌توانند با شوک‌های خاص - حتی با وجود آنکه شرایط اقتصادی بهبود پیدا نکند - دچار افت قیمت شدید شود. اما بازار ارز و سکه همچنان مورد تقاضای مردم خواهد بود. مردم فکر می‌کنند می‌توانند ارزش نقدینگی خود را از این طرق حفظ کنند.