جشنهایی که می گریانند!

جشنواره گل محمدی و بهارنارنج در مازندران پررنگ تر از دیگر جشنواره ها در حال اجرا است، اما آیا این جشنواره ها بر اساس متدهای مدونی برگزار می شود؟جشنواره گل محمدی که کپی و رونوشتی از جشنواره گلاب کاشان است، امسال سومین دوره خود را نیز برگزار کرد اما خروجی این جشنواره آیا توانسته مانند کاشان جذب توریست کند؟ متاسفانه در این جشنواره آن چیزی که مدنظر قرار نگرفته شیوه تهیه گلاب و گردش در باغات گل محمدی بوده که هیچ کدام از این آیتم ها در درون این جشنواره  گل محمدی ساری جای نگرفته است و یا جشنواره بهارنارنج که همواره با جدال های سیاسی دو شهر بابل و ساری همراه می شود و جلوه های  زیبای جشنواره پشت پرده های سیاسی گم می شود.باید گفت جشنواره ها رویدادهایی فرهنگی اجتماعی هستند که با اهداف گوناگون و در زمینه های مختلف در نقاط مختلف جهان برگزار می شوند؛ امروزه اهمیت برپایی نمایشگاه ها و جشنواره ها در توسعه اقتصاد جهانی روز به روز در حال افزایش است، به طوری که بر اساس بررسی های انجام شده برپایی نمایشگاه ها هر ساله حداقل 300 میلیارد دلار درآمد به طور مستقیم عاید اقتصاد جهانی می کنند. در بررسی کلان، جشنواره های محلی در مازندران نقشه  متنوعی نظیر نمایش توانمندی ها و ظرفیت های بومی،رونق اقتصادی، اشتغالزایی و رفع بحران بیکاری، ترویج و اشاعه فرهنگ و آداب و رسوم مردم منطقه هدف، توسعه و شکوفایی صنعت توریسم، ایجاد شور و انگیزه در بین جامعه میزبان و میهمان و همچنین تشویق مشاکت عمومی را عهده دار هستند.

*جشنواره های بومی در مازندران معرف توانمندی های نهفته روستایی و شهری
قاسم کفاشی، کارشناس ارشد باستان شناسی توضیح داد: چنان چه جشنواره ها بر اساس برنامه ریزی مدون و بر مبنای طرح و نقشه با هدف ماندگاری در تقویم سالیانه و ایجاد انگیزه در بومیان انجام شود، قطعا نتایج مطلوبی رابه همراه خواهد داشت.این محقق و پژوهشگر گردشگری هدف از برپایی جشنواره های بومی در مازندران را معرف توانمندی های نهفته روستایی و شهری عنوان و خاطرنشان کرد: خروجی حاصل از برگزاری جشنواره ها باید مدنظر قرار گیرد؛ صرف حضور گردشگر و ایجاد ترافیک در منطقه نتایج دلخواه را عاید نمی‌کند.کفاشی، اساس اجرای نقشه و استراتژی از قبل تعیین شده را از ملزومات ورود به چنین حوزه هایی دانست و یادآور شد: به کارگیری از ابزار برنامه ریزی در کنار حمایت های استانی و ملی سبب ایجاد انگیزه در مردم منظقه شده و خروجی مناسب به دنبال خواهد داشت در غیر این صورت جز اتلاف هزینه و زمان ارمغان دیگری ندارد.

وی در مورد اشاعه فرهنگ بومی و نقش آموزش تصریح کرد: یکی از جنبه های گردشگری بخش فرهنگی آن است؛ چنان چه آموزش و بستر های آموزشی در مورد جشنواره ها مهیا و اجرایی شود، ارتباط فرهنگی بین جامعه میزبان و میهمان آسان شده و بهترین شکل ممکن و کمترین تبعات را برای جامعه میزبان به همراه دارد.کفاشی با اشاره به وجود مراکز علمی دانشگاهی متعدد و مرتبط با گردشگری در سطح استان بر لزوم پیوند بین مراکز علمی و اجرایی تاکید و خاطرنشان کرد: برای اجرای یک جشنواره موفق باید توانمندی های بومی و محلی خود را در همه جوانب در قالب یک طرح جامع بر اساس طرح و هدف و برنامه منسجم شناسایی کرده و با بررسی تمامی جوانب منفعتی و آسیب شناسانه آن را عملیاتی کنیم، این امر مستلزم آن است که ما در موضوع پژوهش میدانی در استان از ظرفیت های علمی و آکادمیک بهره کافی ببریم.

*جذابیت مهم ترین بخش جشنواره های بومی
نادر سحرخیز، کارشناس مرمت بناهای تاریخی و مدیر اجرایی در زمینه گردشگری، برگزاری جشنواره ها در تمام دنیا را عامل جذب گردشگر دانست و تصریح کرد: غالب کشورهای دنیا به دنبال این هستند که با هر بهانه ای گردشگران را به سوی خود کشانده و از این طریق فرهنگ و آداب و رسوم کشور خود را به جهان معرفی کنند.سحرخیز با نام بردن از جشنواره های متعدد استان مازندران آن ها را بیشتر معرف محصولات و تولیدات کشاورزی دانست و اظهار کرد: ایجاد تنوع در این رابطه می تواند نه تنها به اقتصاد یاری رسان باشد بلکه با معرفی فرهنگ بومی و محلی تجارب جدید و متفاوتی را برای گردشگران به وجود می آورد.این کارشناس و مدیر اجرایی در زمینه گردشگری، بحث زیبایی شناختی، جذابیت و گردشگر پذیر بودن را مهم ترین بخش جشنواره ها اعلام کرد و افزود: قابلیت جذب توریست از اولویت های برپایی چنین مراسمی است؛ رابطه متقابلی بین برپایی جشنواره با توسعه گردشگری و توریسم بازرگانی وجود دارد که نشان می دهد برپایی چنین مراسمی به طور مستقیم تعداد زیادی گردشگر را به خود جذب کرده و منجر به رونق اقتصادی در منطقه می شود.

* شناخت جامع به یک جشنواره با آگاهی از سبقه آن
محمدرضا اورمزدی، دکترای تخصصی گردشگری روستایی جشنواره ها را به عنوان یک رویداد در صنعت گردشگری معرفی کرده و گفت: این مراسم ها نقش به سزایی در رونق اقتصاد محلی و تامین معیشت خانوار و منطقه ایفا می کنند و اگر جشنواره های ریشه دار و اصیل در سطوح ملی و فرا ملی بازتاب پیدا کنند، قطعا تاثیرات مطلوبی در سطح کلان به دنبال خواهند داشت.اورمزدی با اشاره به اینکه در جشنواره های ملی کشور بیش از 20 دستگاه اجرایی ورود پیدا کرده و در تعاملی سازنده چنین فستیوالی را رقم می زنند خاطرنشان کرد: برای اجرای جشنواره موفق باید بسیاری از سازمان ها و نهادها دخیل شده و با مانور تبلیغاتی در اجرای باشکوه و پرقدرت آن همکاری داشته باشند.وی با تاکید بر داشتن برنامه با کیفیت و اصولی در اجرای جشنواره های بومی و محلی افزود: در برنامه ریزی و پلانینگ برای یک رویداد شما با بررسی سه وضعیت گذشته، حال و ترسیم سیمای آینده روبرو هستید و باید با اشراف کامل، طرح مطالعاتی و جامع برای انجام یک رویداد را لحاظ کنید.

این محقق و پژوهشگر در حوزه توریسم  در مورد جنبه های اقتصادی جشنواره ها یادآور شد: این مراسم به جهت برگزاری در روستاها تاثیرات مستقیم بر اقتصاد روستا و شکوفایی آن دارد و چون اقتصاد روستا شکننده محسوب می شود پس در راستای اهداف توسعه پایدار با از بین بردن فقر و بیکاری موجبات رونق اقتصادی روستا را فراهم آورده و سبب ایجاد انگیزه برای اشغالزایی و شغل پایدار می شود.این دکترای رشته گردشگری با نگاه ویژه در بحث آموزش و پژوهش گفت: جامعه توسعه یافته نیازمند انسان های توسعه یافته بوده و انسان پیشرفته نیازمند آموزش و پژوهش است؛ شناخت و پژوهش مقدمه برنامه ریزی است که منتج به پیشرفت نهایتا منجر به توسعه پایدار میی شود، بنابراین شناخت جامع به یک جشنواره با آگاهی از سبقه آن در سایه کار مطالعاتی برای آن مراسم دستاوردهای بسیار ارزشمندی را متبادر خواهد کرد.

*ارائه یک پکیج کامل  از فرهنگ و آداب و رسوم در کنار جشنواره
اورمزدی با اشاره به اهداف اصلی برپایی یک جشنواره به ارائه گزینه های دیگری در کنار آن پرداخت و  خاطرنشان کرد: شناخت و معرفی فرهنگ بومی، گونه های مختلف و نادر گیاهی و جانوری، صنایع دستی منطقه و محصولات تولیدی می تواند در یک پکیج و بسته جشنواره‌ای، تمام اهداف مورد انتظار را برآورده کند.وی، وجود 256 نوع صنایع دستی به ثبت رسیده در سازمان میراث فرهنگی و یونسکو را ظرفیتی بزرگ دانست و با اشاره به وجود 63 هزار و 200 روستا در کشور و همچنین بیش از یک میلیون و 200 هزار جاذبه تاریخی و آثار باستانی ادامه داد: بخش اعظمی از فرهنگ غنی کشور در روستاها جا خوش کرده که باید این ظرفیت ها شناسایی و در جهت رونق گردشگری و پویایی کشور از آن ها استفاده بهینه کرد.این دکترای رشته گردشگری،  نقش رسانه در معرفی جشنواره ها را بسیار حساس توصیف و خاطرنشان کرد: اگر بزرگ ترین فعل انجام شود ولی بازتاب نداشته باشد مغفول مانده و فایده و دستاوردی نخواهد داشت؛ رسانه بازوی توانمند سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بوده و موفقیت در این چنین جشنواره هایی به حضور در مسیر رسانه وابسته است.

*مردمی بودن دلیل موفقیت جشنواره ها
اورمزدی مردمی بودن جشنواره ها را دلیل موفقیت آنها دانسته و تاکید کرد: هر چقدر این مراسم از حالت دولتی خارج شود، نتایج مطلوب تری خواهد داشت؛ نقش سازمان های مردم نهاد و غیر دولتی بسیار تعیین کننده است و باید به سمت خصوصی سازی در این زمینه گام برداشت.وی به نقش تعیین کننده شوراهای اسلامی شهر و روستا، تعاونی های روستایی، NGO ها و همچنین نقش پر رنگ بانوان در جشنواره ها اشاره کرد و گفت: ظرفیت هایی که در اختیار داریم اعم از نیروی انسانی، مشارکت های عمومی و بانوان ایرانی با توانمند سازی به بهبود جشنواره و برگزاری باشکوه تر آن کمک می کنند.