آماده طولانی‌ترین ماه‌گرفتگی قرن 21 باشید

علی آزادگان کارشناس نجوم  با بیان اینکه شروع این ماه گرفتگی بزرگ در ساعت 21:44 دقیقه روز جمعه 5 مرداد است، افزود: کل مراحل این ماه گرفتگی که جمعه آغاز می‌شود و سحرگاه شنبه به پایان می‌رسد، شش ساعت و 13 دقیقه و 48 ثانیه طول خواهد کشید.آزادگان با بیان اینکه در این ماه گرفتگی، ماه در اولین مرحله گرفت وارد نیم سایه زمین می‌شود که نشان از آغاز گرفت است، گفت: ماه به تدریج بیشتر داخل نیم سایه زمین فرو می‌رود تا اینکه بالاخره لبه ماه وارد تمام سایه زمین می‌شود و این مرحله را با نام آغاز گرفت جزئی می‌شناسیم.وی افزود: ماه با حرکت در سایه زمین بیشتر وارد تمام سایه زمین می‌شود تا اینکه لبه مقابل ماه هم وارد تمام سایه زمین خواهد شد که بعد از آن کل ماه در تمام سایه زمین قرار گرفته و ماه گرفتگی کلی آغاز می‌شود. بعد از آن، ماه به حرکت خود در تمام سایه زمین ادامه می دهد تا به اوج برسد.آزادگان با بیان اینکه حدود 4 صبح کلیه مراحل خسوف به پایان می‌رسد، یادآور شد: بعد از اوج ماه گرفتگی، ماه تمام مراحل قبلی را به ترتیب معکوس طی می‌کند تا کاملاً از تمام سایه و سپس از نیم سایه خارج شود. درباره دلیل طولانی بودن این خسوف می‌توان به عبور قرص ماه از وسط تمام سایه زمین اشاره کرد.

وی با اشاره به ماه گرفتگی‌های اخیر گفت: در خسوف بهمن 96 قرص ماه از قسمت جنوبی تر تمام سایه ماه عبور کرد و خسوف کلی یک ساعت و 16 دقیقه به طول انجامید. البته پیش بینی شده که در خسوف بهمن 97 هم قرص ماه از قسمت شمالی تر تمام سایه ماه عبور کند و خسوف کلی یک ساعت و 2 دقیقه طول بکشد.آزادگان با بیان اینکه خسوف 5 مرداد طولانی‌ترین خسوف قرن است، گفت: یکی از دلایل طولانی بودن این ماه گرفتگی این است که مدار ماه به دور زمین به شکل بیضی است و دارای اوج و حضیض است.  ماه در اوج مدار خود بیشترین فاصله از زمین را دارد و به همین دلیل قرص ماه نیز کوچکتر است و بنا بر قوانین مداری کپلر سرعت حرکت مداری آن نیز به کمترین مقدار می‌رسد. از قضا درست در همین روز ماه در اوج مداری خود قرار دارد پس قرص ماه با سرعت کمتری تمام سایه ماه را طی می‌کند و خسوف طولانی‌تر می‌شود.به گفته این کارشناس نجوم، البته در این خسوف، مرکز قرص ماه کمی از مرکز تمام سایه زمین عبور می‌کند و همین باعث شده تا چند دقیقه از طولانی‌ترین خسوف ممکن یعنی یک ساعت و 47 دقیقه کوتاه‌تر باشد ولی در هر صورت طولانی‌ترین خسوف قرن بیست و یکم خواهد بود.

وی با بیان اینکه طولانی‌ترین خسوف قرن بیستم هم در همین روزها یعنی تابستان رخ داده بود، گفت: چون در این روزهای سال همیشه زمین در اوج مداری خود قرار دارد و از خورشید دور است، سایه زمین هم مخروط درازتر و عریض‌تری دارد که خود به طولانی شدن خسوف کمک می‌کند.آزادگان با بیان اینکه رویت این خسوف از هر جای ایران در صورت مناسب بودن هوا امکان‌پذیر است، گفت: از دیگر ویژگی‌هایی که برای این خسوف می‌توان پیش یینی کرد تاریک تر بودن قرص ماه در حین خسوف نیم سایه‌ای، جزئی و کلی است. معمولاً خسوف‌هایی که بعد از آتشفشان‌های بزرگ روی می‌دهند تاریک تر از حال عادی هستند و فعال بودن بعضی از آتشفشان های زمین ممکن است روی تاریکی ماه تأثیرگذار باشد.همین شب می‌توان مریخ را نیز در فاصله 6 درجه ای ماه دید. مریخ در این شب به مقابله با خورشید می‌رسد و درخشندگی آن در آسمان ما پنج برابر بیشتر از حال عادی خواهد بود. در این وضعیت مریخ در فاصله 71 میلیون کیلومتری قرار دارد. این فاصله تا چند روز بعد یعنی سه شنبه 9 مرداد به 58 میلیون کیلومتر کاهش می یابد و درخشندگی مریخ هم نسبت به چند روز قبل دو برابر خواهد شد.