مشکلات سر راه اکران فیلم فرهادی در ایران

شرایط اکران تازه‌ترین ساخته سینمایی اصغر فرهادی در سینماهای ایران به‌رغم اعلام نظر صریح معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی همچنان با ابهاماتی مواجه است.براساس اعلام ابراهیم داروغه‌زاده معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی از آنجا که فیلم «همه می‌دانند» به کارگردانی اصغر فرهادی فاقد تهیه‌کننده ایرانی و پروانه ساخت از سازمان سینمایی است در تعاریف این سازمان «فیلم خارجی» محسوب می‌شود و برای اکران در سینماهای داخل کشور تنها می‌تواند با این عنوان روی پرده برود. اما این عنوان چه شرایطی به همراه دارد؟در آیین‌نامه اکران سال ۹۷ برای اولین‌بار فصلی به‌طور خاص به اکران فیلم‌های خارجی اختصاص پیدا کرده است. در فصل ششم این آیین‌نامه شرایط و محدودیت‌هایی برای فیلم‌های خارجی پس از دریافت «پروانه نمایش» و «حواله اکران» تعریف شده است که خلاصه آن را می‌توان در سهم حداقلی از ظرفیت سالن‌های سینمایی برآورد کرد به این صورت که فیلم‌های خارجی در صورت اکران در سینمایی با کمتر از «هفت سالن» باید در قالب دو سانس فوق‌العاده روی پرده بروند و در صورت اکران در سینمایی با بیش از هفت سالن می‌توانند یک سالن اختصاصی با ظرفیت کمتر از ۱۵۰ نفر را اشغال کنند.

فارغ از این تقسیم‌بندی برای تخصیص سالن نمایش اما شرط مهمتر در آیین‌نامه کیفیت تقسیم درآمد فروش فیلم‌های خارجی است. برمبنای ماده ۴۸ آیین‌نامه اکران ۴۰ درصد فروش فیلم خارجی به سینمادار می‌رسد و ۶۰ درصد باقی‌مانده متعلق به موسسه رسانه‌های تصویری (به‌عنوان متولی سامان‌دهی اکران فیلم‌های خارجی) خواهد بود. در تبصره‌ای تاکید شده است که این درآمد ۶۰ درصدی موسسه رسانه‌های تصویری می‌بایست «جهت کمک به هزینه‌های درمانی و نیازهای ضروری دست‌اندرکاران سینما به حساب ویژه‌ای که به همین منظور توسط خانه سینما افتتاح می‌شود» واریز شود.برمبنای این شرایط و از آنجا که داروغه‌زاده شرط اصلی اکران داخلی فیلم اصغر فرهادی را اکران بعنوان «فیلم خارجی» اعلام کرده است، اصغر فرهادی و تهیه‌کننده‌اش در گام نخست می‌بایست درخواست نمایش فیلم «همه می‌دانند» در سینمای ایران را از طریق یک دفتر پخش داخلی در سازمان سینمایی ثبت کنند. پس از آن اما معادله اقتصادی فروش فیلم (با یادآوری این نکته که فیلم‌های اصغر فرهادی همواره ظرفیت بالایی برای جذب مخاطب و ثبت گیشه میلیاردی در سینمای ایران داشته) با ابهاماتی مواجه است.

اگر قرار بر تقسیم ۴۰ و ۶۰ درصدی درآمد حاصل از فروش فیلم فرهادی در سینماهای کشور میان «سینماداران» و «موسسه رسانه‌های تصویری» باشد، پیش شرط اقتصادی تن دادن تهیه‌کننده فرانسوی به اکران فیلم، «فروش حق نمایش» است و با توجه به فروش جهانی فیلم و امکان فروش قابل توجه فیلم در سینماهای ایران، دور از ذهن نیست که رایت در نظر گرفته شده برای «همه می‌دانند» رقمی قابل توجه باشد.خرید رایت فیلم قرار است توسط چه کسی صورت بگیرد؟ اگر پخش کننده داخلی برای این امر اقدام کند، با توجه به اینکه سهمی در گیشه فیلم نمی‌تواند داشته باشد بی‌تردید با ضرر مواجه می‌شود و اگر موسسه رسانه‌های تصویری بخواهد مستقیم برای خرید حق پخش اقدام کند، باید درباره رقم پرداختی و نسبت آن با درآمدی که طبق قانون باید به حساب خانه سینما واریز شود مشخص کند!برهمین اساس به نظر می‌رسد پس از ابهاماتی که درباره شرایط ممیزی و امکان نمایش نسخه کامل فیلم «همه می‌دانند» در سینماهای کشور از زمان رونمایی از تیزرهای آن مطرح شده است، ‌ حالا ابهامات تازه‌ای درباره شرای اقتصادی اکران این فیلم در ایران هم به وجود آمده است. با وجود این ابهامات آیا علاقه‌مندان سینمای اصغر فرهادی می‌توانند تازه‌ترین ساخته این فیلمساز را بر پرده‌های سینماهای کشور به تماشا بنشینند و یا باید منتظر ورود نسخه‌های قاچاق و غیر رسمی فیلم در بازار زیرزمینی فیلم‌های خارجی باشند؟