کوهنوردی در دماوند را تعطیل کنید

عباس محمدی، عضو انجمن کوهنوردان ایران و از دوستداران طبیعت کوهستان و کنشگران محیط زیست با طرح این پیشنهاد به دنبال ممنوعیت ورود به حد اثر طبیعی ملی دماوند (از ۴۵۰۰ متر تا قله) با اعلام حمایت این انجمن از اقدام اداره محیط زیست مازندران، به گفت:بیش از ۱۰ سال است که متمرکز با سازمان های محیط زیست، منابع طبیعی، میراث فرهنگی و گردشگری و فدراسیون کوهنوردی صحبت می‌کردیم که صعود به دماوند را ضابطه‌مند کنند.انواع کوهنوردی که درحال حاضر در دماوند انجام می‌شود، بی‌ضابطه بوده و با ریخت و پاش زباله و فضولات انسانی همراه است. فرسایش خاک ایجاد شده بر اثر تردد پراکنده کوهنوردان و اتومبیل هایی که تا ارتفاع ۳۰۰۰ متر جواز ورود دارند، از ظرفیت تحمل این کوه خارج است.وی درباره جمعیتی که سالانه دماوند را زیر پا می‌گذارند، توضیح داد: آمار دقیقی از تعداد کوهنوردانی که سالانه به این قله صعود می‌کنند در دست نیست اما سال گذشته و امسال سرشماری در یک روز شلوغ انجام شد که از حضور همزمان دو هزار تن در پناهگاه جنوبی و اطراف آن حکایت داشت.

این جمعیت بدون ضابطه در هر جا کمپ می‌زند، زمین را صاف می کند تا چادرش را برپا کند و در هر جا و به هر شکلی فضولات و زباله‌های خود را رها می‌کند. این رفتارها واقعا برای جامعه کوهنورد شرم‌آور است.عضو انجمن کوهنوردان ایران ادامه داد: با افزایش صعودهای نابه‌سامان و بدون ضابطه، پیشنهاد ممنوعیت کوهنوردی در دماوند بارها و از سوی افراد زیادی مطرح شد که معمولا به سخره گرفته می‌شد.اینک از قدمی که برای حفاظت از این اثر طبیعی ارزشمند برداشته شده ـ هرچند برای ارتفاع ۴۵۰۰ تا قله ـ خوشحالیم و امیدواریم تصمیم‌گیران در اجرای آن قاطع باشند و سریع‌تر طرحی برای ضابطه مند شدن صعودهای کوهنوردی آماده کنند.

او در پاسخ به این سوال که نصب چند بنر چقدر می‌تواند مانع از حضور کوهنوردان و گردشگران در منطقه دماوند شود، اظهار کرد: متأسفانه سازمان محیط زیست که گام نخست را برای محافظت از این میراث طبیعی برداشته، نفوذ، بودجه و نیروی انسانی کافی ندارد ولی استقرار نیروی محافظ یا محیط‌بان با توجه به نزدیکی مسیر دسترسی به آن از سمت دشت حفاظت شده لار غیرممکن نیست و می‌توان از متولیان درخواست کرد در این باره اقدام کنند.او درباره احتمال نفوذ جامعه محلی و یا شهرداری‌های آن منطقه برای کاهش و یا خنثی کردن اثر این تصمیم‌گیری با توجه به این که اقتصاد آن‌ها در گروی تداوم کوهنوردی در دماوند است، اظهار کرد: بخش کوچکی از گردش مالی کوهنوردان نصیب شهرداری‌ها و یا قاطرچی‌ها و راننده‌ها می شود؛ ضمن آن که کوهنوردان تاثیر چشمگیری در اقتصاد شهرهای نزدیک دماوند نظیر «پلور» و «رینه» ندارند.

نکته دیگر این که ارائه خدمات به کوهنوردان و گردشگران، شغل جانبی اهالی دماوند است. به هر حال نمی‌توان این جامعه را نادیده گرفت. هر طرح ضابطه‌مندی که اجرا می شود باید جامعه محلی را هم منتفع کند و درآمدی عاید آن‌ها هم شود ولی این‌طور نباشد که به خاطر سود و درآمد، باعث مرگ یک اثر طبیعی شویم.محمدی همچنین به ممنوعیت ورود به محدوده اثر طبیعی-ملی دماوند (از ۴۵۰۰ متر تا قله) در حالی اشاره کرد که دماوند به عنوان میراث طبیعی از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از ارتفاع ۲۲۰۰ متر تا قله ثبت شده است و بیشترین تخریب‌ها هم در این محدوده اتفاق افتاده است. وی گفت: متأسفانه همه این ثبت‌ها روی کاغذ بوده و متولیان تاکنون برای حفاظت از این اثر هیچ اقدام موثری انجام نداده‌اند.اکنون که محیط زیست ورود به ارتفاع ۴۵۰۰ تا قله را ممنوع کرده سازمان میراث فرهنگی می‌تواند وارد عمل شود و محدوده ثبتی خود را حفاظت کند و در ارتفاعات پایین‌تر که تخریب‌های گسترده و حتی جبران‌ناپذیری رخ داده، اعمال قانون کند.

در روزهای اخیر اداره حفاظت محیط زیست شهرستان آمل تعدادی بنر در چند جبهه ورودی به کوه دمانده نصب کرده است با این مضمون که «با عنایت به تخریب‌ها و چالش‌های زیست‌محیطی موجود در محدوده اثر طبیعی قله دماوند به استناد قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست، به دلیل عدم سامان‌دهی موضوع طبیعت‌گردی در منطقه، تا اطلاع ثانوی از ورود کوهنوردان و گردشگران به محدوده اثر طبیعی ـ دماوند (ارتفاع ۴۵۰۰ تا قله) ممانعت به عمل خواهد آمد که انتظار می‌رود همکاری لازم از سوی کوهنوردان و گردشگران تا زمان سامان‌دهی نحوه حضور افراد در محدوده این منطقه صورت پذیرد».کوه دماوند از سال ۱۳۸۷ در فهرست میراث طبیعی ملی ثبت شده اما همچنان در فهرست موقت ثبت جهانی یونسکو قرار دارد.مهدی مسچی، مدیرعامل انجمن دوستداران دماوند تعلل در تکمیل پرونده و معرفی دماوند به یونسکو را ناشی از تخریب‌های گسترده‌ای می داند که در این اثر طبیعی رخ داده است؛ از جمله فعالیت معادن، فرسایش خاک بر اثر تردد پراکنده کوهنوردان، انباشت و رهاسازی زباله و فضولات انسانی و البته جاده‌ای که تا ارتفاع ۳ هزار متر کشیده شده است.