دشت‌ها وارد بحران کم‌آبی شدند

گروه جامعه: در حال حاضر برداشت غیرمجاز آب از سفره‌های زیرزمینی ۴.۷ میلیارد مترمکعب است که موجب شده در سطح تمامی دشت‌ها با افت و کسری مخزن سفره‌های زیرزمینی روبه‌رو شویم؛ به گونه‌ای که به ندرت دشتی وجود دارد که با چنین شرایطی مواجه نباشد.

طبق جدیدترین اطلاعات شرکت مدیریت منابع آب ایران، در حال حاضر حدود ۴۲ میلیارد مترمکعب آب از منابع سفره‌های زیرزمینی برداشت می‌شود که افزون بر ۴.۷ میلیارد مترمکعب از این رقم مربوط به برداشت چاه‌های غیرمجاز است. در این بین براساس قانون برنامه ششم توسعه می‌بایست ۱۱ میلیارد مترمکعب از برداشت سفره‌های زیرزمینی کاهش یابد.در همین رابطه عبدالله فاضلی، دبیر طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی این شرکت می‌گوید که به دلیل محدویت منابع مالی و عدم وجود امکانات لازم برای گسترش این طرح در سراسر کشور، حدود ۸۶ دشت پایلوت با هماهنگی وزارت جهاد کشاورزی برای اجرای برنامه کاهش برداشت‌ها از منابع زیرزمینی آب انتخاب شده‌اند.به گفته وی، دشت‌های یاد شده بیشترین میزان کسری مخزن را به خود اختصاص داده‌اند به طوری‌که حدود ۵۵ درصد کسری مخزن سفره‌های زیرزمینی کشور مربوط به ۸۶ دشت پایلوتی است که برای اجرای برنامه کاهش برداشت انتخاب شده‌اند.

دبیر طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی شرکت مدیریت منابع آب ایران بر این باور است که به هر حال ما کسری مخزن سالیانه و تجمعی داریم و راهی جز کاهش برداشت از منابع زیرزمینی آب نداریم. ما نمی‌توانیم اجازه دهیم که این افت همچنان تشدید شده و سطح آب دشت‌های کشور بیش از این کاهش یابد.همچنین بسیاری از کارشناسان معتقدند که کاهش ۱۱ میلیارد مترمکعبی برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی امری امکان‌پذیر است اما به سرانجام رسیدن این برنامه نیازمند الزام‌ها و منابع مالی است که برای اجرای این طرح دیده شده است. طرح‌ها و پروژه‌های مرتبط با این برنامه برای به سرانجام رسیدن، حدود ۱۲ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارند.در این بین یکی از برنامه‌های وزارت نیرو، انسداد چاه‌های غیرمجاز شناخته شده است و بر اساس آخرین آمارها امسال ۵۵۱۸ حلقه چاه غیرمجاز مسدود شد و همچنین ۲۱.۲ میلیون مترمکعب اضافه‌ برداشت غیرقانونی آب در چاه‌های مجاز کاهش یافت.

به‌طور کلی باید گفت که سالیان متمادی است که با روند کاهش سطح سفره‌های آب زیرزمینی و تبعات آن مواجه هستیم. براساس بررسی‌های صورت گرفته در زمینه آب‌های زیرزمینی، به صورت جمعی رقمی در حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیارد مترمکعب از ظرفیت مخازن دشت‌ها برداشته شده است بنابراین برای تعادل بخشی باید فرصت مناسبی به آن داد تا به مرور زمان با تغذیه درست این رقم به سفره‌ها بازگردد.براساس برنامه‌ریزی صورت گرفته باید در برنامه ششم توسعه ۱۱ میلیارد مترمکعب از برداشت سفره‌ها کاسته شده و به منابع آبخوان اضافه شود. براین اساس برنامه‌های متعددی در قالب اجرای طرح احیا و تعادل‌بخشی برای دستیابی به این مهم در دستور کار وزارت نیرو قرار گرفته است.با توجه به وضعیت بحرانی منابع آبی انتظار می‌رود دولت نگاه جدی‌تری به این موضوع داشته باشد تا در سریع‌ترین زمان ممکن وضعیت منابع آب‌های زیرزمینی سر و سامان یابد.