روحانیِ تنها؛ جدایی حجاریان، باقی و رفقا از دولت

به نظر می‌رسد فضای داخل جریان اصلاحات در یک سال گذشته با یک شرایط جدید، اما تکراری مواجه شده است. شرایطی که بی شباهت به سال‌های آخر ریاست جمهوری سید محمد خاتمی نیست و در نهایت منجر به شکست این جریان در انتخابات سال ۸۴ شد. این روز‌ها برخی در درون این جریان رویکردی را در دستور کار قرار داده اند که به عقیده بعضی از تحلیلگران مسائل سیاسی یا خیلی رادیکال است و یا به دنبال قهر سیاسی هستند. مجموع این‌ها موجب شده است که نگرانی‌های بسیاری در درون این جبهه سیاسی به وجود بیاید.به عنوان مثال بهزاد نبوی که از چهره‌های سرشناس جریان اصلاحات است در گفتگوی اخیر خود ضمن هشدار در خصوص رفتار‌های رادیکال در قبال دولت عنوان کرده است که فشاری که روی دولت روحانی است، به مراتب بیشتر از فشاری است که روی دولت خاتمی بود. برخی اصلاح‌طلبان از تندرو‌های اصولگرا در حمله به دولت جلوتر افتاده‌اند تا رای مردم را جلب کنند او در ادامه تاکید کرد که همه میانه‌رو‌های اصلاح‌طلب و اصولگرا باید متحد شوند، وگرنه مجلس ۹۸ و ریاست جمهوری ۱۴۰۰ را به تندرو‌ها می‌بازیم.

در همین خصوص علی تاجرنیا فعال سیاسی اصلاح‌طلب طی گفتگو با فرارو عنوان کرد: «به عقیده من فضا در درون جریان اصلاحات تا حدودی دوقطبی شده است. به این صورت که یک عده در داخل جریان که به دولت نزدیک هستند در این یک سال اخیر خیلی توجیه‌گر شده اند و به نوعی فضا برای یک نقد منصفانه دولت بسته شده است. همین مسئله موجب شده که برخی انتقاد‌های بسیار تندی نسبت به دولت انجام دهند. در چنین شرایطی من معتقدم که باید یک مسیر متعادلی را شکل دهیم و کسانی که نقش خاصی را این ماجرا دارند، وظیفه خطیرتری هم در این مسیر خواهند داشت.»همچنین علی محمد نمازی عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران اظهار کرد: «بعد از سال ۹۲ و پیروزی آقای روحانی، این تلقی در جامعه ایجاد شد که یک دولت اصلاح‌طلب در پاستور مستقر شده است؛ لذا در کنار اینکه عملکرد مثبت دولت به نفع اصلاح‌طلبان است، اما متقابلا ضعف‌ها و نارضایتی‌ها هم به پای اصلاح‌طلبان نوشته می‌شود؛

لذا در این مدت به خصوص در یک سال گذشته با افزایش نارضایتی از دولت، انگشت اتهام به سمت اصلاح‌طلبان نشانه رفته است. به همین دلیل دولت به شدت مورد انتقاد افراد تندرو در داخل جریان اصلاحات قرار گرفته است و آن‌ها اصلا از عملکرد آقای روحانی و وزاریشان رضایت ندارند و در این میان اصولگرایان هم بیکار نمانده اند دائما بر این آتش دمیده اند.»«سعید لیلاز» عضو شورای مرکزی کارگزاران بی عملی دولت در قبال تحریم های آمریکا را دارای پشت پرده سیاسی دانست. وی عنوان کرده بود: «اگر بنده باز هم در مقطع اردیبهشت سال 96 و انتخاب آقای روحانی باشم، همچنان به او رأی می‌دهم. با توجه به اینکه رقبا و ساختار سیاسی در آن زمان مشخص بود... اگرچه هیچ‌گاه نگفتم تا‌ آخر پای دولت می‌مانم یا اینکه دیگر به آقای روحانی رأی نمی‌دهم بلکه صبر و داوری می‌کنم.»

سعید حجاریان؛ تحلیل‌گر شاخص جناح دوم خرداد هم می گوید: من پیش‌تر هم گفته‌ام، ما با دکتر روحانی عقدی –به‌صورت ائتلاف- نبسته بودیم. ایشان وعده‌هایی به مردم دادند و مردم هم به‌دلیل همان وعده‌ها پای صندوق رأی رفتند.دفاع ما، براساس همین وعده‌ها بود و نه خواسته‌های حداکثری خودمان. اما، ایشان به بسیاری از وعده‌هایش یا نخواست یا نتوانست عمل کند و فی‌الواقع زمانیکه از خود عبور کرد، طبعاً بخشی از اصلاح‌طلبان هم ناگزیر با ایشان زاویه پیدا کردند.حجاریان در ادامه افزود: اصلاح‌طلبان هر یک به‌تنهایی اهل ایده‌پردازی هستند پس وجود اختلاف میان آن‌ها طبیعی است.ولی اصلاح‌طلبان در میان خود مکانیزم‌های حل اختلاف را پیدا کرده‌اند. اصلاح‌طلبان بعد از وقایع 88 نمی‌توانستند شعارهای حداکثری خود را مطرح کنند لذا به حداقل‌ها تن دادند و به پروژه برجام –که پروژه اعتدالی بود- روی آوردند. به امید آنکه این پروژه، شرایط را عادی کند. اما، بعضی از دوستان اصلاح‌طلب ما، کماکان معتقدند اصلاح‌طلبان نباید در آن مقطع سرنوشت خود را به اعتدالیون گره می‌زدند و باید هویت خود را حفظ می‌کردند. من تا آنجا که برجام به پروژه عادی‌سازی کمک کرد، مدافع دولت آقای دکتر روحانی بودم و در کنار آن انتقادهایم را مطرح کرده و می‌کنم.

محمدنبی حبیبی؛ دبیرکل حزب موتلفه اسلامی در واکنش به سخنان سعید حجاریان در نقد دولت حسن روحانی به «ایسنا» گفت: جالب است که حالا بخش مهمی از جریان اصلاح طلبی از مدتی پیش به نمک نشناسی نسبت به آقای رئیس جمهور پرداخته اند و با نگاه به انتخابات آینده در مواردی از آقای روحانی تبّری هم می جویند و ایشان را تشویق به استعفا می‌کنند که این نمک نشناسی یک شگرد انتخاباتی است.اخیراً هم یکی از تئوریسین های آنان به صراحت گفته است که «نباید سرنوشت اصلاحات را به دولت گره می زدیم».وی با بیان این‌ اعتقاد که «جریان اصلاح طلبی از ابتدای دولت روحانی به تصرف و تصدی پست‌های دولتی همت کامل داشته است»، ابراز عقیده کرد: با اطمینان می گویم که در کل کشور، بیش از ۹۰ درصد پست های مدیریتی دولتی را اصلاح‌طلبان از آن خود کرده‌اند ولی در اداره کشور و به خصوص در حل مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم موفقیت چندانی نداشته اند و نارضایتی های عامه مردم را در موضوعات بیکاری و گرانی و بسیاری از تولیدات اقتصادی افزایش داده اند.

عضو کابینه دولت دوازدهم با بیان اینکه اصلاح‌طلبان از صندوق‌های رأی قهر نمی‌کنند، گفت: اصلاح‌طلبان بخشی از حاکمیت هستند و تقریبا اصلاح‌طلبان در همه جای حاکمیت حضور دارند، حالا درجاهایی اقلیت‌اند و جایی اکثریت.معصومه ابتکار درباره اظهارات سعید حجاریان که گفته «انتخابات به‌معنای کنونی آن، مصداق گدایی قدرت است. اصلاحات صدقه بگیر نیست و اگر مکنت دارد، باید با اتکا بر آن به بازار سیاست برود» به خبرآنلاین گفت: دوستان نظرات و تحلیل های شان را مطرح می کنند اما لزوما هیچ کدام از این دیدگاه ها، دیدگاه جریان اصلاح طلبی نیست.

تسنیم هم به نقل از صادق زیباکلام از تحلیلگران جریان اصلاحات نوشت: حرف من به آقای حجاریان این است که مردم اسباب‌بازی ما نیستند و ما نمی‌توانیم از مسئولیت اجتماعی خود در قبال انتخاب روحانی شانه خالی کنیم.این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در پاسخ به این سؤال که "علت تغییر رویه چهره‌های اصلاح‌طلب در قبال دولت آقای روحانی از جمله حجاریان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ " گفت: به هیچ وجه تغییری در مواضع آقای حجاریان به‌وجود نیامده، زیرا مطالبی که ایشان در سال ۹۲ گفتند در خصوص همکاری با دولت آقای روحانی کاملاً درست بود.وی افزود: البته آقای حجاریان هیچ‌گاه به‌شکل آشکارا سعی نکرد که حساب خود را از دولت آقای روحانی جدا کند، ولی اصلاح‌طلبانی، چون آقای حضرتی بودند که خود را در مقام حمله شدید به روحانی قرار دادند. به‌طور کلی این‌که اصلاح‌طلبان تلاش کنند به مردم بگویند که "ای مردم، حساب ما را از دولت روحانی جدا کنید و آنچه آقای روحانی و دولتش انجام می‌دهد به ما مربوط نیست" بازی کردن با مردم است.زیباکلام تأکید کرد: در ارتباط با دولت آقای روحانی واقعیت این است که اگر تلاش‌های اصلاح‌طلبان در انتخابات ۹۶ نبود، شاید او حتی ۴ میلیون رأی نیز نمی‌آورد، وی ادامه داد: ما مسئولیت حمایت از دولت آقای روحانی را می‌پذیریم و شرمنده هستیم که آقای روحانی به وعده‌های انتخاباتی خود پایبند نبود، ولی در عین حال باید به مردم توضیح دهیم که گزینه دیگری نبود چراکه اگر ما به صندوق‌های رأی پشت می‌کردیم، امروز اصولگرایان در مسند امور بودند.

فواد صادقی و سیدعمار کلانتری مدیرمسئول و سردبیر سایت بازتاب سابق هم در نامه ای به سید محمد خاتمی با عنوان «آقای خاتمی! تَکرار، تِکرار نمی‌شود » ضمن انتقاد تلویحی از دولت روحانی درباره عملکرد اصلاح طلبان در دولت، مجلس و شورای شهر به وی هشدار دادند.در بخشی از این نامه به نقل از «انتخاب» آمده است:افکارعمومی، سید محمد خاتمی را رهبر اصلاحات می‌شناسند و فراتر از تواضع، از شما انتظار مسئولیت‌پذیری نسبت به عملکرد اصلاح‌طلبان دارند. اصلاح طلبانی که با «تکرار» وارد حاکمیت شده‌اند و در مجلس، شورای شهر و سایر بخش‌های حاکمیتی مسئولیت گرفته‌اند، با حمایت جنابعالی، میزان آرای اکثر آنها ده‌ها و حتی یکصد برابر شرایط طبیعی شده است.استدلال‌هایی نظیر اینکه این افراد مسئول عملکرد خویش هستند و جنابعالی نباید در برابر عملکرد آنها پاسخگو باشید، از نظر افکارعمومی مسموع نیست، بخصوص همانگونه که اصلاح‌طلبان، دیگران را پاسخگوی عملکرد منصوبین خود می دانند، افکارعمومی، نیز جنابعالی را مسئول کلان عملکرد افراد ناشناخته‌ای می‌دانند که بواسطه «تکرار» ، موفق به کسب رأی شدند.دلخوش داشتن به «تکرار» و اعمال نفوذ و مهندسی لیست در انتخابات مجلس و شورای آینده از سوی گروهی که همین کار را در انتخابات گذشته انجام دادند، رؤیایی بدون تعبیر خواهد بود. اگر جنابعالی نیز همانند گذشته بدلیل حجب و خلق و خوی نرم، انعطاف و پاییبندی به خردجمعی، به سازوکار معیوب فعلی و اعمال نفوذ حلقه‌ها و احزاب منفعت‌طلب و استمرارطلب تن بدهید، تنها سرمایه اجتماعی خود را که در این شرایط داخلی و بین‌المللی، سرمایه ملی محسوب می‌شود، به مخاطره انداخته‌ و بعید است با موج فزاینده نارضایتی عمومی در بدنه اجتماعی، نتیجه مشابه دو انتخابات گذشته حاصل آید.