سیاستگذاری‌های«فجر»برای مستند اشتباه است

کارگردان «همه چیزهایی که جایشان خالی است» که با این مستند در جشنواره حقیقت حضور داشت درباره حضور مستندش در جشنواره فجر به ایسنا گفت: جشنواره‌ی فجر مهم‌ترین جشنواره سینمایی کشور است و نمی‌توان مستند را در آن نادیده گرفت. به نظر من سینمای مستند باید در جشنواره فجر حضور داشته باشد. در همه کشورها نیز سینمای مستند رکن و پایه سینمای داستانی است و مرز بین فیلم‌های مستند و داستانی شکسته شده و در کنار هم رقابت می‌کنند.این مستند ساز افزود: در عین حال سیاست‌گذاری که هر سال برای مستند در فجر وجود دارد، اشتباه است. اگر مستند تا الان هم در جشنواره ماندنی بوده به خاطر افرادی است که برای سینما مستند دل می‌سوزانند و معتقدند مستند آیینه یک کشور است. متاسفانه اکثر ما می‌بینیم که با جفا با سینمای مستند برخورد شده است و حتی وقت‌هایی هم که در جشنواره فجر است انگار حضور واقعی ندارد.او در بخش دیگری از این گفت‌وگو با اشاره به اینکه "افزایش قیمت‌ها در مستندسازی، آن را به ورطه نابودی می‌کشاند" گفت: همه دستمزدها افزایش یافته اما بودجه و سرمایه مانند همان مبالغ چند سال پیش محاسبه می‌شود و این درد الان ماست. در جشنواره حقیقت امسال نیز تعداد فیلم‌های فرستاده شده خیلی پایین‌تر از سال‌های قبل بود. شرایط اقتصادی بر مستندسازی نیز تاثیر گذاشته و باعث شده یک عده این کار را کنار بگذارند و یا یک عده برای امرار معاش کار سفارشی یا تبلیغاتی بسازند.

کارگردان «سلاطین خیابان‌ها» درباره جشنواره حقیقت سپری شده نیز گفت: جشنواره سینما حقیقت برای مستندسازان مهم‌ترین رویدادی است که در طول یک سال برگزار می‌شود. آن‌ها می‌توانند فیلم‌های خود و دیگر مستندسازان در این جشنواره ببینند. این جشنواره در واقع نوعی ویترین برای سینمای مستند محسوب می‌شود.او ادامه داد: تلاش برگزارکنندگان این جشنواره‌ها قابل تحسین است. روندی که طی این سال‌ها شکل گرفته است، روند استیبلی است و مانند جشنواره فجر نیست که هر سال یک تصمیم عجیب و غریب گرفته شود. در عین حال هر سال تغییراتی در آن رخ می‌دهد، برای مثال امسال در زمان بندی جشنواره تغییراتی ایجاد شد. با وجود اینکه روند مرسومی در آن شکل گرفته است، همچنان این جشنواره در حال آزمون و خطاست و این برای یک جشنواره که در دنیا شناخته شده است، اصلا خوب نیست.این مستندساز افزود: در کل جشنواره حقیقت محبوب و محترم است، چرا که حاشیه‌های آن‌چنانی که در جشنواره‌های دیگر شاهدش هستیم را ندارد و امیدوارم فضای آن به گونه‌ای بشود که همه چیز در آن مشخص باشد و تغییرات گسترده و عمده در آن اتفاق نیفتد.کارگردان «والسی برای تهران» با بیان اینکه " در همه دنیا تلویزیون چه از لحاظ سفارش تولید آثار مستند و چه خریداری این تولیدات، حامی اول مستند و مستندسازان است" گفت: همه این لفظ را به کار می‌برند که خانه مستندساز تلویزیون است، برای اینکه هدف مستندساز این است که سوژه‌های اجتماعی که انتخاب می‌کند را مخاطبان ببینند و تاثیر بگیرند.

 او ادامه داد: به هرحال در کشور ما به خاطر سیاست‌هایی که وجود دارد، خط قرمزها و ممیزی‌هایی ایجاد می‌شود. این ممیزی‌ها موجب می‌شود فیلم‌هایی موضوعات اجتماعی در تلویزیون پخش نشود. به طور کلی بازار این فیلم‌ها تلویزیون نیست و چشم امید مستندساز به سینما است. همچنین اکران در سینما هم یک مافیاست و هم یک ساز و کاری وجود دارد که اصلا فیلم مستند در اکران بدنه سینما وجود ندارد، طی این چند سال هم فقط یکی دو بار شاهد اکران فیلم‌های مستند بودیم.زینب تبریزی معتقد است: بر اساس همین شرایط مستندسازان از هر دو سمت سوخته‌اند و تنها چشم امیدشان این است که فیلمش به جشنواره‌های سینما مانند حقیقت یا فجر و ... راه یابد. در هر حال راهی برای دیده شدن مستندها توسط مخاطب اصلی وجود ندارد و تنها امکانی که در حال حاضر وجود همین گروه هنر و تجربه است، بودنش خیلی بهتر از نبودش است اما ماجرا این است که آن هم یک سری سازوکار دارد و امیدوارم سیستم اکران‌هایش بهتر شود.

این مستندساز با بیان اینکه به دلیل اشکالات در اکران فیلم‌های مستند، یک بخش خاصی از جامعه، تماشاگر سینمای مستند هستند، بر همین اساس فضای سینمای مستند نسبت به سینمای داستانی بازتر است و از جسارت بیشتری بهره‌مند است، ادامه داد: البته به این معنا نیست که در مستند ممیزی وجود ندارد، ممیزی‌ها و خط قرمزهایی برای مستند وجود دارد. زمانی که یک مستندساز در این مملکت فیلمسازی می‌کند، از محدودیت‌ها و خط قرمزها مطلع است و وقتی میخواهد فیلمش در یک سری رقابت مهم شرکت کند مجبور است به خودسانسوری تن دهد و حرفش را به گونه‌ای بزند که خط قرمزها را رد نکند.کارگردان «شورش رنگ‌ها» در پایان گفت: من خودم فیلمی داشتم که به خاطر ممیزی از جشنواره کنار گذاشته شد. به نظر من مستند سازی، موفق است که باهوش باشد و بتواند حرفش را در قالبی بزند که از ممیزی‌ها عبور نکند و فیلمش نمایش داده شود. البته این موضوع به جامعه هم بستگی دارد و در حال حاضر فضا بازتر است و ما می‌توانیم بیشتر آن چیزی که می‌خواهیم را بگوییم ولی در گذشته این موقعیت وجود نداشت.