امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه، روز دوشنبه ۴ فوریه با انتشار توییتی ضمن حمایت از حق شهروندان ونزوئلا در اظهار آزادانه و دموکراتیک نظرات خود، اعلام کرد کشورش آقای گوایدو را به عنوان رئیس جمهور موقت به رسمیت می شناسد تا وی مقدمات برگزاری انتخابات را فراهم سازد. پدرو سانچز، وزیر خارجه اسپانیا، نیز در پیامی تلوزیونی اعلام کرد این کشور خوان گوایدو رئیس پارلمان ونزوئلا را به عنوان رئیس جمهور موقت ونزوئلا به رسمیت می شناسد. جرمی هانت، وزیر خارجه بریتانیا، با انتشار توییتی نوشت: «نیکلاس مادورو در ظرف مهلت هشت روزه که تعیین کرده بودیم انتخابات را برگزار نکرد. بنابراین بریتانیا و متحدین اروپایی اش از اکنون گوایدو را تا زمان برگزاری انتخابات معتبر به عنوان رئیس جمهور موقت ونزوئلا به رسمیت خواهد شناخت.»
جرمی هانت، وزیر خارجه بریتانیا، با انتشار توییتی اعلام کرد این کشور آقای گوایدو را به عنوان رئیس جمهور موقت ونزوئلا به رسمیت می شناسد.
ژان ایو لودوریان، وزیر خارجه فرانسه، نیز روز دوشنبه ۴ فوریه اعلام کرد: «با امتناع رئیس جمهور مادورو از برگزاری انتخابات شفاف در ونزوئلا، ما آقای گوایدو را واجد ظرفیت و مشروعیت برگزاری انتخابات آزاد می دانیم.» وزرای خارجه سوئد، اتریش و دانمارک نیز در بیانیه هایی مشابه با به رسمیت شناختن آقای گوایدو به عنوان رئیس جمهور موقت ونزوئلا خواستار برپایی انتخابات آزاد در این کشور شده اند. پیشتر نیکلاس مادورو، رئیس جمهور ونزوئلا، ضرب الاجل هشت روزه اتحادیه اروپا را برای برگزاری انتخابات آزاد رد کرده بود. امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه، نیز با انتشار توییتی اقای گوایدو را به عنوان رئیس جمهور موقت ونزوئلا به رسمیت شناخته است. روسیه که از مادورو حمایت می کند در واکنش به حرکت هماهنگ کشورهای اروپایی در روز دوشنبه، این اقدام را «مداخله خارجی» خواند و گفت که مسائل سیاسی داخلی ونزوئلا باید به دست ونزوئلایی ها حل و فصل شود. ونزوئلا به رغم داشتن منابع فراوان نفتی، به دلیل سوءمدیریت دولتی اکنون در وضعیت اقتصادی وخیمی به سر میبرد و بحران مالی این کشور را فرا گرفته است. به گزارش سازمان ملل متحد، در جریان اعتراضهای اخیر در این کشور تاکنون حدود ۴۰ نفر کشته و ۸۵۰ تن زندانی شدهاند.
آیا کارت برنده در دست ارتش است؟
نیکلاس مادورو، رییس جمهوری ونزوئلا به این نکته آگاه است که راز باقی ماندن در مسند قدرت در حمایت ارتش نهفته است. روزنامه لسآنجلس تایمز در مقاله مفصلی به تحلیل نقش ارتش در بحران کنونی قدرت در ونزوئلا پرداخته است. کریس کرال، نویسنده این مقاله معتقد است که نیکلاس مادورو همچون هوگو چاوز، رییس جمهوری پیشین ونزوئلا تلاش کرده است تا با ایجاد «ترس و طمع» ارتشی «ضد کودتا» بسازند. با اینکه به نظر میرسد در روزهای اخیر نمای یکپارچه ارتش ترک برداشته اما تا فروریختن کامل آن، زمان زیادی باقی مانده است.چهار نظامی بلندپایه نیروی هوایی ونزوئلا- سه ژنرال و یک سرگرد زن- روز شنبه ۲ فوریه (۱۳ بهمن) در شبکههای اجتماعی اعلام کردند از این پس خوان گوایدو را به عنوان رئیس موقت دولت به رسمیت میشناسد. یکی از این افسران، ژنرال ژورژه اوروپزا پرنالته، در ویدیویی که در یوتیوب منتشر شد، گفت: «در وضعیت کنونی ونزوئلا، بازگشت به قانون و دموکراسی از ضروریات است. من از دیگران دعوت میکنم تا از نیکلاس مادورو و آنان که با او در این رژیم خودکامه همراهی میکنند، نافرمانی کنند.»
خوان گوایدو، رئیس پارلمان این کشور در جریان اعتراض میلیونی در کاراکاس، پایتخت ونزوئلا در ۲۳ ژانویه (۳ بهمن) اعلام کرد که انتخاب نیکلاس مادورو برای دور دوم ریاست جمهوری را باطل میداند. گوایدو مدعی است که وی با تقلب به این جایگاه رسیده است. با این وجود، مشخص نیست مخالفت در بدنه ارتش با نیکلاس مادورو تا چه اندازه عمیق است. خوان گوایدو بعد از اینکه خود را رئیس جمهوری موقت ونزوئلا خواند، از نیروهای ارتش خواست تا به «دولت موقت» بپیوندند و گفت آنان که از او حمایت کنند، بخشیده خواهند شد.
در مقابل مادورو با بازدید از مانور نیروهای مسلح و نمایش وفاداری ارتش از این نیروها خواست تا به او وفادار بمانند. از زمان اعلام مخالفت علنی خوان گوایدو، تنها تعداد انگشت شماری از نیروهای بلندپایه ارتش از دولت مادورو سرپیچی کردهاند. گروهی از نیروهای گارد ملی روز ۲۱ ژانویه (۱ بهمن) تلاش کردند تا با حمله به پادگان نظامی در کاراکاس، مخالفت خود با دولت کنونی را به نمایش بگذارند اما با دستور نیکلاس مادورو، این گروه از نظامیان به سرعت سرکوب و ۲۷ نفر دستگیر شدند. خوزه ماکیلاندا، استاد دانشگاه سیمون بولیوار در کاراکاس معتقد است که اگر قرار است شورشی در نیروهای ارتش به وقوع بپیوندد، زمان زیادی خواهد برد و چنین سرپیچی از جانب افسران میانی نیروهای مسلح خواهد بود که زندگیشان با واقعیات سخت اقتصادی ونزوئلا درهم پیچیده است. این استاد دانشگاه میگوید که در سالهای اخیر، تعداد زیادی از نیروهای ارتش و گارد ملی؛ سربازان، ملوانان و نیروهای هوایی همراه با دیگر شهروندان ونزوئلا به علت بحران اقتصادی و کمبود مواد غذایی، از نظام خدمت فرار کرده و از کشور خارج شدند.
با اینحال، کارشناسان معتقدند احتمال ترک خدمت درجهداران نیروهای مسلح ونزوئلا- در حدود ۳ هزار ژنرال و دریاسالار- بسیار ضعیف است چرا که آقای مادورو همچون هوگو چاوز امکانات زیاد و حقوق بالایی را برای این افراد اختصاص داده است. علاوه بر این، بسیاری از این نیروها در فعالیتهای غیرقانونی مقامات دولتی، شریک جرم هستند. هارولد ترینکوناس، پژوهشگر دانشگاه استنفورد معتقد است: «یکی از دلایل اصلی حمایت نیروهای مسلح از مادورو این است که در گذر به دولتی دموکراتیک، این افراد خود را در دادگاهها و تحت تعقیب خواهند یافت.» دلیل دیگر عدم سرپیچی نیروهای ارتش از دولت مادورو به گفته این پژوهشگر دانشگاه استنفورد، نفوذ جاسوسهایی است که وضعیت ناخرسندی و وفاداری افراد را زیر نظر دارند. این جاسوسها توسط هوگو چاوز و در طول ۱۴ سال تکیه او بر مسند قدرت تربیت و در این نیروها جذب شدند.
آقای ترینکوناس میگوید یکی از جدیترین تهدیدهایی که علیه دولت مادورو صورت گرفته است، تلاش برای کودتایی مسوم به «عملیات قانون اساسی» است که افسرانی از تمام شاخههای نیروهای مسلح در آن درگیر بودند که شکست خورد اما «مادورو اجازه داد تا زمانی پیش برود تا بتواند تمام نیروهای درگیر را شناسایی و قبل از انجام کودتا دستگیرشان کند.» همکاری نیروهای ارتش ونزوئلا برای ایالات متحده آمریکا از اهمیت ويژهای برخوردار است. دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در مصاحبهای روز یکشنبه ۳ فوریه (۱۴ بهمن) اعلام کرد که مداخله نظامی کشورش در ونزوئلا یک «گزینه» است. اما بسیاری از کارشناسان معتقدند احتمال به وقوع پیوستن چنین گزینه ای بسیار ضعیف است چرا که این امکان وجود دارد چنین عملیاتی برای آمریکا تنگنایی چون عراق یا ویتنام بدنبال آورد.
با اینکه ارتش ونزوئلا توانایی مقاومت در برابر ارتش آمریکا را ندارد، اما نیروهای مسلح آمریکا در زمان گذر به دموکراسی درگیر گروههای شبهنظامی مشابه آنچه در عراق، سوریه و افغانستان پدید آمد، خواهند شد. شاخههای اصلی نیروهای مسلح ونزوئلا- ارتش زمینی، نیروی هوایی و گارد ملی- در حدود ۱۲۵ هزار نفر هستند. شبهنظامیان بولیواری ونزوئلا وفادار به آقای مادورو که در سال ۲۰۱۱ میلادی توسط هوگو چاوز شکل گرفت نیز بین ۵۰۰ هزار تا یک میلیون عضو دارد. نیکلاس مادورو در سخنرانی روز شنبه ۲ فوریه (۱۳ بهمن) اعلام کرد تا ماه آوریل، تعداد این نیروها را به دو میلیون نفر افزایش خواهد داد. علاوه بر این، کارشناسان معتقدند در صورت نیاز آقای مادورو برای دفاع از حاکمیتش بر روی حمایت نیروهای چریکی کلمبیا همچون ارتش آزادیبخش ملی (ای-ال-ان ELN) حساب خواهد کرد.