گروه فرهنگ و هنر: هشتم مهرماه 1388آیین باستانی «نوروز» با عضویت هفت کشور و با عنوان یک پرونده مشترک در فهرست میراث ناملموس یونسکو به ثبت رسید و چهارم اسفند همان سال(24 فوریه 2010)، مجمع عمومی سازمان ملل متحد در قطعنامه ای، 21 مارس برابر با یکم فروردین را در چارچوب ماده 49 و با عنوان فرهنگ صلح به نام «روز جهانی نوروز» تصویب کرد و در تقویم خود قرار داد.
به گزارش ایرنا، ثبت روزجهانی نوروز با درخواست و مدیریت ایران و همکاری 6 کشور جمهوری آذربایجان، هند، قرقیزستان، پاکستان، ترکیه و ازبکستان به سرانجام رسید وبه دنبال این اتفاق، نخستین دوره «جشن جهانی نوروز» درهفتم فروردین 1389 در تهران برگزار شد. سال 1393با تقاضای الحاق پنج کشور عراق، ترکمنستان، تاجیکستان، افغانستان و قرقیزستان برای پیوستن به کشورهای حوزه نوروز، این پرونده دوباره تدوین و آذرماه همان سال، با برگزاری اجلاس میراث جهانی در کشور اتیوپی، با شرکت 12 کشور بار دیگر ثبت شد.
امروزه نوروز را در بیشتر کشورهای خاورمیانه، آسیای میانه، قفقاز، شبه قاره هند و بالکان جشن میگیرند و به تدریج دامنه جغرافیایی حوزه نوروز بیشتر می شود؛ کشورهای چین، تانزانیا، کنیا و مغولستان نیز برای پیوستن به پرونده جهانی نوروز ابراز تمایل کرده اند. «حجت الله ایوبی» دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران در گفت وگویی مشروح با ایرنا، به تبیین فلسفه نوروز، برنامه های این کمیسیون برای تعامل و نزدیکی ملت های حوزه نوروز و ... پرداخت.
**ملت های حوزه نوروز صلح طلبند
دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو درایران، نوروز را نماد هویت فرهنگی کهن وتمدنی ایرانی وبسیاری از کشورهای منطقه دانست و گفت: نوروز حتی درکشورهای فاقد این میراث کهن، دوستاران خود را دارد؛ زیرا با داشتن سنت های بسیار انسانی و اخلاقی، جلوه خوبی پیدا کرده است. «نوروز، جهانی با محور ایران بزرگ است و کشورهایی که در آن قرار دارند، در حوزه منافع راهردی ایران تعریف می شوند؛ بسیاری از پیام های اخلاقی، انسانی و عاطفی را می توان با چهره درخشان فرهنگی و تمدنی ملت ایران، با نام نوروز به دنیا منتقل کرد.» ایوبی، روح وروان ملت های حوزه نوروز را«صلح طلب» توصیف کرد وگفت: با توجه به ثبت جهانی نوروز، باید این فرهنگ را بااین عنوان رواج داد.«اروپایی ها جنگ های صدساله، 150ساله وجنگ های جهانی اول و دوم داشتند اما در مجموعه نوروز، هیچ جنگی نداشتیم و اگر بوده، کشورهای دیگر آن را به ما تحمیل کردند.»
** تببین آیین نوروز در دیگر کشورها
دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو درباره برنامه های تدارک دیده شده برای تبیین آیین نوروز در جهان گفت: همه ساله در دفتر نمایندگی ایران در پاریس، ضیافت و میهمانی با حضور 12 کشور حوزه نوروز و دیگر کشورها برگزار می شود و امسال نیز این کار انجام خواهد شد. «بعد از ثبت نوروز، رویداد مهم دیگری که اتفاق افتاد، دید و بازدید سران کشورها و برگزاری مراسم جشن نوروز بود؛ این برنامه، چند سال است متوقف شده است.» ایوبی افزود: به عنوان کمیسیون ملی یونسکو، امسال دوباره این پرچم را بلند کردیم و اسفندماه در برج میلاد مراسم باشکوهی با حضور سفیران 70 کشور برگزار و گروه هایی از کشورهای ایران، جمهوری آذربایجان و افغانستان برنامه اجرا کردند.
** گردهمایی دبیران کمیسیون های ملی یونسکو
دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو، به دیگر برنامه های این نهاد در سال 98 اشاره کرد و گفت: در نخستین فرصت بعد از تعطیلات نوروز، همه دبیران کل کمیسیون های ملی یونسکو درکشورهای عضو جمع می شوند. «پیشنهادی به آنها خواهیم داد که این کمیسیون ها هر سال جشن نوروز را با حمایت رهبران سیاسی خود برگزار کنند؛ امید است هر سال این کار انجام شود.» وی ادامه داد: در اندیشه برگزاری جشنواره بزرگ نوروز با محوریت ایران هستیم؛ضمن آنکه هر سال کارنامه فرهنگ و هنر با عنوان «پژوهش و دانش» را رونمایی می کنیم.
ایوبی به اعطای نشان نوروز به محمد میرشکرایی تهیه کننده ثبت جهانی نوروز در مراسم اسفندماه از سوی محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه اشاره کرد و گفت: براین اساس، هر سال این نشان به یکی از بزرگان فرهنگ، هنر و ادب و کسانی که در جهان نوروز زحمت می کشند، اعطا خواهد شد. دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو، این اقدام را به معنای تشکیل کمیسیون خاصی برای میزبانی ایران ازاین رویداد بزرگ فرهنگی دانست و گفت: هر سال به عنوان کمیسیون ملی یونسکو از نهادهای مختلف درخواست خواهیم کرد مانند برنامه اسفندماه 97 که به ابتکار کمیسیون ملی و همکاری دستگاه های مختلف از جمله سازمان میراث فرهنگی، شهرداری تهران و کتابخانه ملی در برج میلاد برگزار شد، این رویداد بزرگ فرهنگی را برگزار کنند. «سال آینده نیز این دستگاه ها به ما کمک خواهند کرد تا این جشن به رویدادی بزرگ با محوریت ایران تبدیل شود؛ البته جشن نوروز در همه کشورهایی که ثبت جهانی نوروز دارند، به صورت باشکوه برگزار خواهد شد.»
** پیشنهاد سفر غیررسمی مسئولان حوزه نوروز برای دید و بازدید
ایوبی یکی دیگر ازپیشنهادی این کمیسیون برای توسعه فرهنگ و آیین نوروزی را دیدارهای غیررسمی مقام های سیاسی دو کشور در نوروز اعلام کرد و گفت:«گرچه مطالعه کارشناسانه ای انجام نشده اما به عنوان یک ایده، به رهبران سیاسی کشورمان و دست اندرکاران سیاست خارجی از جمله آقای ظریف پیشنهاد کرده ام، مسئولان کشورهای حوزه نوروز، دو تا سه هفته رفت و آمدهای بدون هیچگونه پروتکلی و به طور غیررسمی انجام شود.» دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو ادامه داد: با این برنامه، وزیران خارجه و فرهنگ کشورهای حوزه نوروز به دید و بازدید همدیگر بروند؛ این اقدام سبب می شود علاوه بر نگاه مثبت جهانیان به فرهنگ غنی آیین نوروز، بسیاری از مسائل بین کشورها نیز دوستانه مطرح و برطرف شود. درواقع با محور قراردادن نوروز، مسایل مختلف بین کشورها را رفع کنیم.
** نوروز، زمینه ساز توسعه گردشگری و اقتصادی
باوجود جمعیت حدود 500 میلیون نفری کشورهای حوزه نوروز، بحث توسعه گردشگری و مناسبات اقتصادی همچنان در جایگاه واقعی خود قرار ندارد. ایوبی درباره اقدامات و برنامه های درنظر گرفته شده برای رونق گردشگری و روابط تجاری ملت های جهان نوروز گفت: با توجه به پیشینه فعالیتم به عنوان رایزن فرهنگی در خارج از کشور، معتقدم باید به دنبال راهی بود تا مردمان جهان به ایران بیایند و آرامش حاکم بر زندگی شهرها، امنیت کشور و دستاوردهای 40 سال نظام جمهوری اسلامی را ببینند. «مطمئن باشید هر گروهی به ایران بیاید نگاهش به فرهنگ، هنر و تمدن و نظام جمهوری اسلامی تغییر خواهد کرد؛ گردشگرانی که به ایران می آیند می توانند رایزن های فرهنگی ما در خارج از کشور باشند؛ هرچند توریسم از نظر اقتصادی اهمیت زیادی دارد اما نباید فقط از این نظر نگریسته شود.»
** پاسخ ایران هراسی با جذب توریست و گردشگری
دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ادامه افزود: با توجه به مساله تحریم های ظالمانه آمریکا و ایران هراسی غرب بویژه از سوی ترامپ، می توانیم جواب آنها را با توسعه صنعت گردشگری بدهیم.
«باید اقداماتی انجام داد که اولویت نخست کشورهای جهان در ایام نوروز، سفر به مناطق حوزه نوروز باشد.» وی گفت: «چرا نباید راهی باز کنیم که مردمان این کشورها، با تسهیلات بهتر، به سرزمین های یکدیگر سفر نکنند؟ نوروز می تواند منشاء تحول در جهان صنعت باشد و حوزه تمدنی ایران کهن را آنقدر قوی کند که بسیاری از مسائل خود را با دنیا حل کنیم.» ایوبی گفت: برخی کشورها تلاش دارند با شیوه های مختلف، رابطه میان ملت ها و دولتها را خراب کنند؛ وقتی موج گردش ها و رفتارهای مردمی راه بیفتد، دیگر نمی توانند هر کاری که دلشان خواست انجام دهند.
** ضرورت ساخت فیلم مشترک با کشورهای حوزه نوروز
دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو اضافه کرد: جشن نوروز در ابتدای کار فقط در حد دیدارهای سران کشورهای حوزه نوروز بود و انطباقی با بدنه جامعه و ملتها نداشت؛ براین اساس تلاش داریم آیین نوروز را در قالب جشنواره بزرگ فرهنگی، هنری و علمی تببین کرده وبایافتن راهکاری، این جشنواره هر سال در یک کشور برگزار شود. وی در باره نقش سینما و فیلم در افزایش صلح و دوستی و تعامل ملت های حوزه نوروز و معرفی حوزه تمدنی آن نیز گفت: استفاده از تصویر، فیلم و سینما گویاترین زبان است که با زیبایی، شیوایی و بلاغت می تواند پیام های یک کشور را منتقل کند.
ایوبی ادامه داد: مردم ایران، هنردوست بوده و این سرزمین، هنرخیز و در سینما سرآمد است؛ بهترین سینمای منطقه به ما تعلق دارد. «در زمان تصدی معاونت سینمایی، همکاری های مشترکی از جمله در ساخت چند فیلم انجام شد و بازیگران، هنرمندان و کارگردانان ایرانی در این ارتباط به کار گرفته شده و با دعوت از مدیران سینمای کشورهای همسایه، به تفاهم هایی دست یافتیم.» دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو افزود: به طور مثال با همکاری سینماگران هند، فیلم هایی ساخته شد اما تلاش ها مطلوب نبود؛ اگر نشست ها و دیدوبازدیدها و جشنواره نوروزی راه بیفتد، کمک می کند تا نتیجه بهتری در این حوزه ها داشته باشیم.
به گفته وی، در یونسکو، بخش های آموزشی و علمی بیشتر پر رنگ بوده است؛ معتقدم در ایران مزیت نسبی ما فرهنگ است و چون به زبان هنر خوب سخن می گوییم کمیسیون ملی یونسکو در این زمینه باید تقویت شود. «برنامه داریم که هر سال فیلمی را به عنوان فیلم سال یونسکو انتخاب کنیم که در جهان دیده شود؛ همچنین گفت و گوهایی انجام شده تا همه ساله نمایشگاه خط تمدن های کهن، به عنوان خط معنوی و فکری و نوشتاری برپا شود.» ایوبی، از دیگر برنامه های کمیسیون یونسکو را «ترویج خلاقیت و هنر» برشمرد و گفت: تلاش داریم استعدادهای خلاق در کشورهای مختلف را در زمینه های گوناگون مختلف کشف کنیم.
گفت وگو از امیر خان زاده