سیل، خشکسالی را در ایران پایان نداده است

گروه جامعه: سیل شهرها را ویران اما تالاب‌ها را پر کرد. سیل‌زدگان از فاجعه می‌نالند و مسئولان از نعمت و برکت سخن می‌گویند. کارشناسان و فعالان زیست‌محیطی چه می‌گویند؟ آیا آبی که در تالاب‌ها و پشت سدها انباشت شده جلو خشکسالی را می‌گیرد؟

 رضا اردکانیان، وزیر نیرو می‌گوید در بارش‌های اخیر ۴۴ تالاب کشور از ۴۰ تا ۱۰۰ درصد آبگیری شده و حجم آب سدها ۷۵ درصد پر شدند. عیسی کلانتری، رئیس سازمان محیط زیست ابراز امیداوری کرده است که با بارش‌های اخیر، ایران از خطر کم‌آبی نجات یابد. بنابه گفته کلانتری بیش از ۹۰ درصد تالاب‌های کشور پرآب شده‌اند اما همین مقام‌ها پیش از آغاز باران‌‌ها و جاری شدن سیل درباره خشکسالی کشورهشدار می‌دادند و اکنون خوش‌بین شده‌اند و این خوش‌بینی حتی درباره احیای دریاچه ارومیه هم تقویت شده است.

گزارش می‌رسد که بارندگی سبب افزایش نیم متر از آب دریاچه ارومیه شده است. برخی از کارشناسان از جمله پرویز کردوانی معتقدند که "انتظار احیای دریاچه ارومیه بیهوده است". کردوانی جغرافی‌دان و فعال حوزه محیط زیست می‌گوید باوجود این که بسیاری از استان‌های کشور زیر آب رفته "ایران وارد دوره ترسالی نشده است". این کارشناس در مصاحبه با ایرنا گفته است که "موضوع وارد شدن ایران به دوره ترسالی غیرواقعی است." کردوانی ادعای مسئولان و کسانی را که گفته‌اند مشکل آبی ایران حل شده و جلو خشکسالی گرفته شده را قبول ندارد. او در مصاحبه با ایرنا در رد ادعای مسئولان گفت: «این موضوع صحت ندارد و به هیچ عنوان وارد دوره ترسالی نشده‌ایم. هنوز به دلیل گرم شدن کره زمین، روند خشکسالی‌ها بخش‌های زیادی از نقاط مختلف جهان و ازجمله کشورایران را تحت تاثیر خود قرار داده و خشکسالی ها ادامه خواهد داشت.»

به عقیده این کارشناس محیط زیست "تازمانی که کره زمین گرم هست بارندگی‌های ایران کم پیشبینی می‌شود". کردوانی نتیجه می‌گیرد که بارندگی‌های ایران نه نشان از وارد شدن به دوران ترسالی، و نه نشان از این خواهد داشت که تغییر اقلیمی صورت گرفته است. به نظر این کارشناس ترسالی فقط در نتیجه تغییرات اقلیمی می‌تواند صورت گیرد.

به غیر از پرویز کردوانی، کارشناسان دیگری هم در ایران هستند که معتقدند "دلخوش باران‌های اخیر نباشیم" و درباره پدیده "خشک قرنی" به عنوان پدیده پیش روی کشور هشدار می‌دهند. نعمت حسنی، رئیس مرکز مطالعات بحران‌های طبیعی دانشگاه شهید بهشتی در گفت‌وگو با ایسنا علل اصلی جاری شدن سیل را تغییرات اقلیمی، گرم شدن زمین و تجمعی شدن بارش‌ها می‌داند. این کارشناس میگوید که ادعای وارد شدن به "دوره ترسالی" درست نیست. او پیش‌بینی می‌کند که ایران با "خشک قرنی" مواجه خواهد شد.

حسنی در این باره توضیح می‌دهد: «با نگاه به مطالعات یک قرن، میزان بارش متوسط در کشور که در اوایل قرن بیست و یکم ۲۴۰ میلیمتر در سال بود در پایان این قرن یعنی در ۱۰۰ سال به ۱۸۰ میلی‌متر در سال کاهش پیدا خواهد کرد. به عبارت دیگردر آینده حدود ۶۰ میلیمتر از بارش‌هایمان را از دست خواهیم داد و بهتر است در فرهنگسازی در مقوله آب از واژه "خشک قرنی" استفاده کنیم زیرا با قرنی خشک مواجه هستیم.»
حسنی نتیجه‌ می‌گیرد: «آنچه که اتفاق افتاد (جاری شدن سیل) علیرغم تهدیدات و صدمات، خیرات و برکات بسیاری داشت».

او در خاتمه می‌گوید: «حجم آب زیادی وارد کشور شد و دریاچه‌های ارومیه و بختگان، باتلاق گاوخونی، تالاب هورالعظیم  و بسیاری از جاهایی که می‌توانستند برای کشور مشکل‌ساز شوند، با بارش‌های اخیر پرآب شدند. از طرفی سفره‌های زیرزمینی بسیاری تغذیه شدند و سدهایی که بسیار کم آب شده بودند در حال حاضر پرآب هستند. این اتفاق برای ما درس‌های زیادی در زمینه‌های راهسازی، سدسازی، پلسازی، مهندسی رودخانه و مدیریت به همراه داشت و نشان داد که برخی سدها خوب و محکم هستند و نسبت به سد منصفانهتر قضاوت کنیم.»