نفت ایران، برگ برنده چین در مقابله با آمریکا

چین که از واردکنندگان اصلی نفت ایران محسوب می‌شود، پس از خروج یکجانبه آمریکا از برجام و وضع تحریم‌های جدید علیه صنعت نفت ایران، جزو کشورهایی بود که از معافیت‌های ابتدایی نسبت به این تحریم‌ها برخوردار شد، اما پس از آن‌که معافیت واردات نفت این کشور از سوی آمریکا تمدید نشد، اکنون ممکن است با اتخاذ تدابیری و با پشت کردن به این تحریم‌های یک‌جانبه، واردات نفت از ایران را ادامه دهد.هیچ چیز به اندازه جنگ تجاری آمریکا و چین، جریان تجارت جهان و تقاضا برای کالاهای مختلف از جمله نفت را مختل نکرده است. جنگ تجاری اهمیت ویژه‌ای برای نفت دارد زیرا هر دو کشور آمریکا و چین بیش از ۳۰ درصد تقاضای جهان برای نفت را به خود اختصاص می‌دهند. نفت در فهرست تعرفه‌های تلافی‌جویانه چین روی واردات کالاهای آمریکایی قرار نگرفت اما تشدید جنگ میان واشنگتن و پکن، توقف واردات نفت چین از آمریکا در اواسط تابستان را به دنبال داشت.

چین در این جنگ که با وضع تعرفه‌های سنگین روی واردات کالای دو کشور همراه بود، آسیب بیشتری متحمل شد. این کشور که بزرگترین واردکننده نفت جهان است با کاهش فعالیت تولیدی و چشم‌انداز رشد تولید ناخالص داخلی تیره مواجه شد. بازار سهام چین عنوان بازار سهام دارنده، بدترین عملکرد سال ۲۰۱۸ را از آن خود کرد که تا حدود زیادی به دلیل جنگ تجاری پکن و واشنگتن بود. اگر مهمترین مصرف کننده جهان با کندی رشد اقتصادی در سال میلادی جاری روبه رو شود، اقتصاد جهانی و بازارهای نفت به شدت آسیب خواهند دید.این در شرایطی است که توقف تدریجی روند واردات نفت چین از آمریکا که به دلیل تشدید اختلافات تجاری میان دو کشور است، به نفع نفت ایران بود. آمریکا همچنین موافقت کرد کریدور گاز جنوبی که پروژه‌ای برای انتقال سالانه ۱۶ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی دریای خزر به ترکیه و جنوب اروپا است، از تحریم‌های ایران معاف شود.در این بین ایران سرگرم طرح‌ریزی استراتژی‌های محرمانه برای دور زدن تحریم‌های نفتی آمریکا بود و همزمانرقیبان نفتی ایران برای بازار اروپا و ربودن سهم ایران در این منطقه دندان تیز می‌کردند.

کناره‌گیری چینی‌ها از خرید نفت آمریکا
دو روز پیش خبری منتشر شد مبنی بر اینکه جیم تیگ، مدیرعامل شرکت اینترپرایز آمریکا اعلام کرده که شرکت‌های چینی علاقه‌مند به امضای قراردادهای بلندمدت برای خرید نفت خام از آمریکا اکنون در عمل ناپدید شده‌اند.وی با بیان اینکه جنگ تجاری، انتقال نفت آمریکا به چین را متوقف کرده و بعید است خریداران چینی اکنون قرارداد بلندمدت برای خرید نفت از صادرکنندگان آمریکایی امضا کنند، گفت: وقتی در چین بودم، دو کلمه را در هر نشست می‌شنیدم؛ ترامپ و تعرفه.پس از رفع ممنوعیت صادرات نفت آمریکا در سال ۲۰۱۵ میلادی، صادرات نفت این کشور رو به افزایش گذاشته و اکنون به بیش از سه میلیون بشکه در روز رسیده است.طبق اعلام اداره اطلاعات انرژی آمریکا، در نیمه نخست سال ۲۰۱۸ میلادی، چین با واردات به‌طور میانگین روزانه ۳۷۷ هزار بشکه نفت از آمریکا، بزرگ‌ترین خریدار نفت این کشور بود، اما در تازه‌ترین آمارها این رقم به حدود ۴۱ هزار بشکه در روز رسیده است.

دلایلی که ثابت می کند صفر شدن فروش نفت ایران غیرممکن است
در این رابطه، سید مهدی حسینی، کارشناس ارشد حوزه انرژی به ایسنا گفت: این موضوع که چینی‌ها در یک جنگ اقتصادی مربوط به تعرفه با آمریکا درگیر هستند قابل چشم‌پوشی نیست و باید به این نکته نیز توجه کرد که چینی‌ها منافع زیادی در آمریکا دارند؛ ضمن اینکه این منافع می‌تواند ابزار فشاری برای آمریکا هم باشد.وی افزود: اینکه چینی‌ها بیش‌از ۲۰۰۰ میلیارد دلار در آمریکا سرمایه گذاری کرده اند، می‌تواند یک نقطه فشاری از سمت چینی‌ها به آمریکایی‌ها باشد که در جنگ اقتصادی اعمال می‌شود.این کارشناس ارشد حوزه انرژی با تاکید به اینکه اقدام چینی‌ها برای خرید نفت از ایران می‌تواند یک فشار دیگر به دولت آمریکا وارد کند گفت: چینی‌ها می‌توانند از برگ خرید نفت از ایران به‌گونه‌ای با فشارهای اقتصادی آمریکا مقابله کنند که نهایتاً این مساله به نفع ما نیز خواهد بود.حسینی تصریح کرد: باید به این مساله مهم نیز توجه کرد که دولتی‌ها اساساً موضوع تحریم نیستند اما اینکه شرکت‌های دولتی چینی که خریدار نفت بودند، منافعی در آمریکا دارند نیز موضوعی قابل توجه است که باید مدنظر قرار گیرد.

وی با بیان اینکه چینی‌ها می‌توانند با توجه به شرایطی که الان با آمریکا دارند از برگ ایران استفاده کنند و به خرید نفت از ایران ادامه دهند، اظهار کرد: بی‌شک این یک اتفاق مبارک است اما باید تحرکات اخیری که در این رابطه داشتیم را توسعه دهیم.این کارشناس ارشد حوزه انرژی افزود: علاوه‌بر این با توجه به اینکه اتحادیه اروپا، چینی‌ها و روس‌ها حفظ برجام را به عنوان یک اصل مهم در نظر گرفته اند، اقدامات روانی که آمریکایی‌ها برای برهم زدن آرامش و نظم منطقه انجام داده‌اند و می‌تواند برای آینده خاورمیانه خطرناک باشد، شرایطی را ایجاد کرده که چینی‌ها می‌توانند از آن بهره ببرند.حسینی با بیان اینکه ایران برای چین بازار بزرگی محسوب می‌شود گفت: چینی ها در پاکستان به طور مفصل مشغول فعالیت هستند و در کشورهای مشترک‌المنافع هم کار می‌کنند. آن‌ها هم علاقه‌ای ندارند که در منطقه آشوبی به وجود بیاید و مجموع این اقدامات ممکن است چینی‌ها را به این نتیجه رسانده باشد که در تعامل با ایران رویکرد متفاوتی با آمریکا در پیش گیرند که امیدواریم تصمیم نفتی‌شان درباره ایران عملی باشد؛ اما حتی اگر این رویکرد نمادین هم باشد، باز هم در این شرایط خرید نفت از ایران حرکت مفیدی است که امیدوارم ادامه دار باشد.