آگاهی؛ نخستین گام برای مبارزه با «ام‌اس»

مولتیپل اسکلروزیس که به اختصار «ام‌اس» خوانده می‌شود، یک بیماری التهابی است که در آن غلاف‌های میلین سلول‌های عصبی در مغز و نخاع آسیب می‌بینند. این آسیب‌دیدگی می‌تواند در توانایی بخش‌هایی از سیستم عصبی که مسئول ارتباط هستند، اختلال ایجاد کند و باعث به وجود آمدن علائم و نشانه‌های جسمی شود.ام‌اس بر مغز، اعصاب چشم و نخاع تأثیر می‌گذارد و باعث ایجاد علائمی نظیر مشکل در تعادل، بینایی و کنترل عضلانی می‌شود. علائم ام‌اس از شخصی به فرد دیگر متفاوت است. در حال حاضر علت ابتلا به این بیماری ناشناخته است و هیچ درمان قطعی برای آن وجود ندارد.دانشمندان هنوز به قطعیت نمی‌توانند بگویند که چرا میزان پیشرفت این بیماری شدید است. با این حال، رابطه سیستم ایمنی و مغز را می‌توان یک مقصر اصلی در ابتلا به این بیماری دانست. محققان می‌گویند در بیماری ام‌اس، سیستم ایمنی سلول‌های طبیعی مغزی طبیعی را به جای موارد خارجی اشتباه می گیرد. آنها بر این باورند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در این میان نقش بازی می کند، اما به طور کامل دلیل اصلی مشخص نشده است. با این حال، تحقیقات در خصوص این بیماری در حال افزایش است و روز به روز روزنه امید بیشتری گشوده می‌شود.

زنان دو برابر بیشتر در معرض ابتلا به ام‌اس هستند
احتمال ابتلا به ام‌اس در هر سنی وجود دارد، اما اکثر افراد در سنین 20 تا 50 سالگی مبتلا به این بیماری تشخیص داده می شوند. بروز ام‌اس در کودکان بسیار نادر است و بر اساس برآوردی که در سال 2013 انجام گرفت، تنها 4 تا 5 درصد، ام‌اس در کودکان تشخیص داده شده است.احتمال ابتلا به ام‌اس در زنان بیشتر از مردان است دارند. در واقع، زنان دوتا سه برابر بیشتر از مردان در معرض خطر هستند.ام‌اس اختلال ارثی شناخته نشده است، اما محققان معتقدند ممکن است زمینه ژنتیکی برای ابتلا به این بیماری وجود داشته باشد. حدود 15 درصد از افراد مبتلا به ام‌اس از زمینه ژنتیکی این بیماری رنج می‌برند و بر اساس تحقیقات، شانس ابتلا به ام‌اس در دوقلوهای همسان یک تا سه برابر است.محققان با قطعیت می‌گویند که ام‌اس مسری نیست و خبر خوب این که تمام افراد مبتلا به ام‌اس معلولیت شدید را تجربه نمی‌کنند، بلکه اکثر آنها با تشخیص به موقع بیماری و استفاده از داروی مناسب عمر طبیعی خواهند داشت.یافته‌های اخیر انجمن تحقیقات ملی ام‌اس حاکی از این است که حدود یک میلیون نفر در ایالات متحده با ام‌اس زندگی می‌کنند. این رقم از سال 1975 تاکنون دوبرابر گزارش شده است. همچنین برآورد می شود که 2.3 میلیون نفر مبتلا به ام‌اس در سطح جهان زندگی کنند. 

پراکندگی جغرافیایی ام‌اس در دنیا
ام‌اس در افرادی که در مناطق دور از استوا زندگی می‌کنند شایع‌تر است، اگرچه موارد استثنا نیز وجود دارد. علت این الگوی شیوع جغرافیایی مشخص نیست. بروز ام‌اس در هوای سردتر شایع‌تر است. افرادی از تبار اروپای شمالی بیشترین خطر ابتلا به ام‌اس را دارند. در همین حال، کمترین خطر در میان بومیان آمریکایی، آفریقایی و آسیایی ظاهر می شود. برآورد شده است که در جنوب ایالات متحده، میزان ابتلا بین 57 تا 78 مورد در هر 100 هزار نفر باشد. این میزان در ایالت‌های شمالی دو برابر است و در حدود 110 تا 140 مورد در هر 100 هزار نفر است.بیماری ام‌اس در میان مردم اروپا، ایالات متحده، کانادا، نیوزیلند و بخش‌هایی از استرالیا شایع است و در میان مردم آسیا و مناطق گرمسیری کمتر رواج دارد.

افراد مبتلا به ام‌اس می توانند باردار شوند، هرچند که ام‌اس بر تصمیمات مربوط به دوران بارداری تأثیر می گذارد. عوامل خطر ثابت شده برای بیماری ام‌اس شامل کمبود ویتامین D، مواجهه با EBV پس از سال‌های اولیه دوران کودکی و مصرف سیگار است. یافته‌های اخیر نشان می‌دهد که سطوح بالای سدیم در رژیم غذایی، لنفوسیت T پاتوژن خودواکنش‌گر را فعال می‌کند و این امر بیان‌گر آن است که مصرف رژیم غذایی پرنمک که در سال‌های اخیر در کشورهای غربی شایع شده است، ممکن است بخشی از دلیل توضیحی افزایش شیوع بیماری ام‌اس در سال‌های اخیر باشددرمان ام‌اس هزینه بر است. در گزارشی که در سال 2016 درخصوص برآورد هزینه بیماری ام‌اس انجام گرفت، کل هزینه عمر یک فرد مبتلا به ام‌اس حدود 4.1 میلیون دلار براورد شده است. میانگین هزینه سالانه مراقبت‌های بهداشتی از 30هزار تا 100 هزار دلار محاسبه می‌شود.

آگاهی نخستین گام در راه مبارزه با این بیماری پیشرونده عصبی است. به همین منظور، هر ساله سی ام ماه می با نام روز جهانی ام‌اس، فرصتی برای افزایش آگاهی در مورد این بیماری انتخاب شده است. این روز برای نخستین بار در سال 2009 نامگذاری شد.مالتیپل اسکلروزیس بیماری عصبی با علت ناشناخته است که سیستم اعصاب مرکزی یعنی مغز و نخاع را درگیر می‌کند. متاسفانه دانشمندان هنوز نتوانسته‌اند به علت واقعی این بیماری پی ببرند و از سوی دیگر درمان قطعی نیز برای این بیماری وجود ندارد. بنابراین برای دستیابی به کنترل موفق علایم، کنترل چندگانه برای جلوگیری یا توقف چرخه علایم مورد نیاز است؛ ارتباط موثر، آموزش، تمرینات ورزشی و مداخلات فارماکولوژیکی به منظور کنترل موثر علایم مالتیپل اسکلروزیس حیاتی است. افزایش آگاهی بیماران مبتلا به ام‌اس و بکارگیری راه‌های درست درمان می تواند تاحد قابل توجهی ازمشکلات پیش روی آنان کاسته وبهبود نسبی را برای این بیماران ایجاد کند.