گروه سیاسی: رئیس جمهور اسلامی ایران اعلام کرد که این کشور به صورت یک طرفه نمیتواند تنها طرف متعهد به برجام باقی بماند و سایر کشورها نیز لازم است سهم خود را برای حفظ این توافق مهم بپردازند.
حسن روحانی در پنجمین نشست سران کنفرانس تعامل و اعتمادسازی در آسیا (سیکا) که امروز شنبه ۲۵ خرداد در دوشنبه پایتخت تاجیکستان برگزار شد، درباره توافق هستهای یادآوری کرد که اجرای تعهدات ایران بارها به تایید آژانس بینالمللی انرژی اتمی رسیده است و افزود: «با وجود خروج آمریکا، از سرگیری تحریمهای غیرقانونی یک جانبه این کشور و نیز حمایت ناچیز سایر طرفهای موافقتنامه از آن، همچنان معتقد هستیم که انجام تعهدات پذیرفته شده توسط تمام طرفهای ذیربط، نقش مهمی در افزایش ثبات منطقهای و جهانی ایفا خواهد کرد.»
هفته گذشته نیز محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در سخنانی خطاب به اروپاییها گفته بود که اصلا در موقعیتی نیستند که از ایران انتقاد کنند و در عین حال از آنها خواسته بود که پاسخ دهند در مسیر برجام چه اقدامهایی انجام دادهاند. جمهوری اسلامی تصمیم گرفته است تا طبق بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام اجرای تعهداتش را برای بازگرداندن توازن در توافق مزبور کاهش دهد.
روحانی در اجلاس شهر دوشنبه ضمن تاکید بر تعامل برای حفظ برجام افزود: «جمهوری اسلامی تصمیم گرفته است تا طبق بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام، اجرای تعهداتش را برای بازگرداندن توازن در توافق مزبور کاهش دهد.» رئیس جمهور تهدید کرد که در صورت عدم دریافت پاسخ مناسب، به ناچار اقدامات بیشتری انجام خواهند داد. پیش از این شورای عالی امنیت ملی ایران در تاریخ هشت مه (۱۸ اردیبهشت) با صدور بیانیهای اعلام کرده بود که این کشور اجرای برخی اقدامات در چارچوب برجام را متوقف میکند.
این تصمیم با نامه مستقیم حسن روحانی به اطلاع رهبران بریتانیا، فرانسه، آلمان، چین و روسیه رسیده و به آنها ۶۰ روز فرصت داده بود تا تعهدات خود در قبال توافق هستهای را اجرا کنند و در غیر این صورت، ایران محدودیتهای مربوط به سطح غنی سازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرن سازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد. درپی تعیین این مدت زمان مشخص از سوی ایران، کشورهای اروپایی طرف برجام و اتحادیه اروپا با صدور بیانیهای مشترک در واکنش به آن اعلام کردند هیچ ضربالاجلی را از سوی تهران نمیپذیرند.
روحانی همچنین در سخنان خود بدون نام بردن از کشوری افزود: «مداخلات خارجی برخی قدرتها در امور داخلی کشورهای منطقه خاورمیانه، سیاستهای قهرآمیز یکجانبهگرایانه، تروریسم و افراطگرایی، پیمانشکنی و قانونگریزی آشکار آنان در موضوعات مربوط به صلح و امنیت بینالمللی از جمله قرارداد مهم هستهای ایران موسوم به برجام، منطقه ما را به یکی از بحرانخیزترین و بیثباتترین مناطق جهان تبدیل کرده است.» سفر رئیس جمهوری ایران به تاجیکستان یک روز پس از سفر به قرقیزستان و شرکت در نشست شورای سران کشورهای سازمان همکاری شانگهای صورت میگیرد. او در بیشکک با روسای جمهور چین و روسیه دیدار و پیرامون آخرین تحولات منطقه رایزنی کرده بود.
از سوی دیگر بامداد پنجشنبه ۲۳ خرداد به دو فروند نفتکش در دریای عمان و در نزدیکی سواحل ایران در جنوب بندر جاسک «حملهای» صورت گرفت که در پی آن دو شناور تجاری آتش گرفتند، اما خدمه هر دو کشتی نجات یافتند. این رویداد در ادامه تنش فزاینده میان ایران و آمریکا واکنشهای جهانی زیادی را به دنبال داشت و آمریکا، ایران را به دست داشتن در این حمله متهم کرد.
رئیس جمهوری ایران در حاشیه اجلاس سیکا با عبدالله عبدالله، رئیس اجرایی دولت افغانستان و شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر ملاقات کرد و "دخالتهای خارجی در امور داخلی کشورهای منطقه" و "پیمان شکنی از جمله در قرارداد هستهای برجام" را عوامل اصلی بحران و بیثباتی منطقه دانست. رئیس جمهور ایران در صحبتهای خود اما اشارهای به نقش و "دخالتهای" جمهوری اسلامی ایران در امور عراق، سوریه و یمن نکرد. "دخالت" ایران در امور این کشورها بارها از طرف کشورهای حوزه خلیج فارس و دیگر کشورهای منطقه مورد نکوهش قرار گرفته است.
روحانی درباره برجام هم یادآور شد: «اجرای کامل تعهدات ایران بارها به تأیید آژانس بینالمللی انرژی اتمی رسیده و با وجود خروج آمریکا، از سرگیری تحریمهای غیرقانونی یکجانبه این کشور و نیز حمایت ناچیز سایر طرفهای موافقتنامه از آن، همچنان معتقد هستیم که انجام تعهدات پذیرفته شده توسط کلیه طرفهای ذیربط، نقش مهمی در افزایش ثبات منطقهای و جهانی ایفا خواهد کرد.» او همچنین در ادامه صحبتهای خود تاکید کرد که ایران به صورت یک طرفه نمیتواند تنها طرف متعهد به برجام باقی بماند و سایر کشورها نیز لازم است سهم خود را برای حفظ این توافق مهم بپردازند. رئیس جمهوری ایران در سخنرانی خود افزود که ایران تصمیم گرفته است تا طبق بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام اجرای تعهداتش را برای بازگرداندن توازن در توافق برجام کاهش دهد. بر اساس این دو بند از توافقنامه برجام ایران گفته است با این استدلال که طرف مقابل با عدم پایبندی به تعهداتش، زمینه بهرهمندی آن از مزایای این توافق را مخدوش کرده است، میتواند از اجرای بخشی از تعهدات جزئی یا کلی خود سرباز زند.
در کنفرانس سیکا روسای جمهور ترکیه، روسیه، چین، ایران، آذربایجان، ازبکستان، قزاقستان، قرقیزستان، ترکمنستان، بنگلادش، سریلانکا، رئیس اجرایی دولت افغانستان هم شرکت کردند. علاوه بر آن نمایندگان نهادها و سازمانهای بینالمللی از جمله سازمان ملل، سازمان امنیت و همکاری اروپا، سازمان همکاری شانگهای هم در این اجلاش شرکت داشتند.