مجموعه تلویزیونی «گاندو» به کارگردانی جواد افشار این شبها از شبکه سه سیما پخش می شود و با توجه به رویکرد این سریال در به تصویرکشیدن پرونده های امنیتی واقعی و علی الخصوص بخشهایی مربوط به پرونده جاسوسی جیسون رضاییان مورد توجه بسیار مخاطبان واقع شده است.
بنا بر این گزارش، اما علی رغم استقبال مخاطبان از این سریال و لحظه شماری برای تماشای قسمت جدید، شب گذشته-پنجشنبه ۳۰ خردادماه- قسمت قبلی این اثر به روی آنتن رفت که اتفاقا آن هم با سانسور بخش هایی همراه شده بود.
اما آنچه که مانع پخش قسمت های جدید سریال شده چه بوده است؟
آیا پیگیری های تلویزیون در موضوعات روز جامعه منجر به فشار از سوی دولت به شبکه سه شده و مخاطبان بخش های جذاب و کلیدی از این سریال را از دست می دهند؟ همچنین بررسی عملکرد دولت و پرداختن به موضوعات روز جامعه باز هم برای تلویزیون هزینه بر خواهد بود؟ سریال گاندو در بخش هایی به ماجرای جیسون رضاییان می پردازد که خبرنگار ایرانی-آمریکایی واشنگتنپست در ایران است که چند سال به اتهام جاسوسی بازداشت شده بود. او در آمریکا متولد و بزرگ شده است و تابعیت دوگانه ایرانی و آمریکایی دارد.
مهمترین اتهامات ضدامنیتی رضاییان، نفوذ در اماکن مهم دولتی و افشای برنامههای «ضدتحریمی ایران» از جمله هویت واسطههای تجاری و ماهیت شرکتهای همکار ایران در پروسه دور زدن تحریمها و جاسوسی از برنامه هستهای ایران است.
جیسون رضاییان، روزنامهنگار واشنگتنپست که سالها درباره روابط ایران و آمریکا نوشته بود، خود حالا به بخشی از داستان تبدیل شده است. او مهره ارزشمندی برای کاخ سفید بود که تیر سال ۹۳ به اتهام جاسوسی در ایران دستگیر و ۱۸ ماه بعد، در دی سال ۹۴ یک پای مبادله تاریخی ایران و آمریکا شد. اهمیت این شخص برای اوباما، رییسجمهوری آمریکا و دوستان دموکراتش چنان بود که تقریباً در تمامی مذاکرات هستهای، جان کری وزیر خارجه آمریکا نامی از او پیش کشیده بود.
مذاکراتی خارج از چارچوب مذاکرات هستهای وزیران خارجه ایران و آمریکا، برای آزادی و مبادله جیسون در جریان بود. مذاکرات محرمانهای که ۱۸ ماه طول کشید و خروجی و نتیجه آن فرود جت ایرفورس سوئیسی در مهرآباد برای انتقال جیسون و همراهانش ابتدا به سوئیس و آلمان و سپس آمریکا بود.
همزمان با انتقال زندانیان به فرودگاه، کانال مذاکراتی همچنان باز بود و گفتوگوها برای انتقال مبلغ 1.7 میلیارد دلار از آمریکا به ایران در جریان است. این گفتوگوها نه از کانال مذاکراتی وزیران خارجه ایران و آمریکا که از مسیر دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی انجام میشود.
در طرف مقابل مذاکرات، شخصی به نام برت مکگورک، دستیار ویژه رییسجمهور در امور ایران و عراق است، حضور دارد. این بار تجربه بیانیه الجزایر و ماجرای آزادی 52 گروگان آمریکایی، به کمک آمده و قرار نیست پولهای بلوکهشده ایران از طریق یک بانک واسطه به کشور منتقل شود. قرار است 1.7 میلیارد دلار پول به صورت نقد، بار هواپیمایی در فرودگاه سوئیس شده و به ایران انتقال داده شود.
احتمال کارشکنی و بهانهگیری آمریکاییها بعد از آزادی زندانیانشان وجود دارد. همزمان در وین، وزیران خارجه ایران و آمریکا به علاوه فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا درباره اجرای برجام مذاکره میکنند. رصد اتفاقات فرودگاه سوئیس و البته مذاکرات برای انتقال زندانیان از فرودگاه مهرآباد همزمان از کانال شورای امنیت جریان دارد. یگانه صالحی همسر جیسون و مری رضاییان مادر جیسون بعد از تماس 2 بعدازظهر، خود را به فرودگاه رساندهاند. جیسون رضاییان 39 ساله از پدر ایرانی و مادر آمریکایی در کالیفرنیا متولد شده و از سال 2012 با واشنگتنپست کار میکند.
جاسوسی از طریق دسترسی و جمعآوری اطلاعات طبقهبندیشده، همکاری با دول متخاصم از مهمترین اتهامات اوست که 18 ماه او را در ایران زندانی کرده است. همان زمان که همسر جیسون عازم فرودگاه است، دادستان عمومی و انقلاب تهران، آقای عباس جعفری دولتآبادی به رسانهها میگوید طبق مصوبه شورای امنیت 4زندانی ایرانی -آمریکایی آزاد شدند. خبر به بیرون درز میکند. این خبر در وین به مذاکرات اعلام «روز اجرای» برجام شوک وارد میکند، شاید هم کمکی به روند مذاکرات.
هنوز جیسون در فرودگاه تحت حفاظت است. جیسون برای آمریکا مهمتر از بقیه زندانیان است، حتی از امیر میرزای حکمتی جاسوس دیگر آمریکاییها که آذرماه سال 1390 در حین ورود به ایران برای اجرای یک عملیات پیچیده جاسوسی دستگیر شده بود. مهرآباد نه مثل 35 سال گذشته که در التهاب و سکوت بلکه در تب وتاب است. نبض حوادث در مهرآباد تند میزند، هم در وین و همچنین در فرودگاه سوئیس و هم در کاخ سفید.
در شورای امنیت سازمان ملل مذاکراتی به عنوان ضمیمه تبادل، برای خارج کردن بانک سپه از دایره تحریمها در حال انجام است. تحریم بانک سپه جزو تحریمهای غیرهستهای است و عملاً این بانک با اجرای برجام هم از دایره تحریمها خارج نخواهد شد. اوباما سخنرانی خود را درباره برجام انجام داده و از آزادی جیسون رضاییان به عنوان یک پیروزی یاد کرده است. جان کری وزیر امور خارجه آمریکا هم همزمان اعلام کرده که آمریکا 400 میلیون دلار بدهی و 1.3 میلیارد دلار سود این پول را پرداخته است.
این پول بخشی از همان پولی است که 35 سال پیش باید طبق بیانیه الجزایر به ایران بازگردانده میشد. پاسدار جوانی که مسوولیت حفاظت از جیسون و بقیه زندانیان را بر عهده دارد پشت تلفن خواسته میشود. از او خواسته میشود زندانیان را سوار جت ایرفورس سوئیسی کند. اجازه نمیدهد، تضمین میخواهد؛ دستور یک کلام است: مبادله وقتی انجام میشود که خبر پرواز هواپیمای حامل پولها از فرودگاه سوئیس مخابره شود. فشار فایدهای ندارد. حرف، یک حرف است. آمریکاییها مجوز خروج بانک سپه از فهرست تحریمها را از شورای امنیت دریافت میکنند.
خبر به جوان مخابره میشود: هواپیما بارگیری کرده و آماده پرواز است. پروازها در مهرآباد و فرودگاه سوئیس همزمان انجام خواهد شد. جیسون و همراهانش ساعت 13.30 روز 27 دیماه به سمت هواپیما هدایت میشوند. هواپیمای حامل پولها در باند فرودگاه سوئیس به حرکت درآمده؛ جت سوئیسی در مهرآباد اجازه حرکت دریافت میکند. هواپیما از فرودگاه سوئیس تیکآف میکند، ایرفورس سوئیسی در مهرآباد ساعت 15 روز 27 دیماه سال 94 با 6 مسافر تیکآف میکند.