وضعیت تامین داروهای هپاتیت در ایران

دکتر امیرعلی سهراب‌پور مهمترین راه کنترل هپاتیت B در کشور را واکسیناسیون عمومی نوزادان دانست و گفت: واکسیناسیون از حدود ۳۰ سال قبل شروع شده و خوشبختانه توانسته شیوع این عفونت را بسیار کاهش دهد. در مسیر حذف هپاتیت C نیز کاری که باید انجام شود، استراتژی «حذف نقطه‌ای» است؛ یعنی شهر به شهر باید به کانون‌های بیماری که عمدتا زندان‌ها و مراکز تجمع معتادان تزریقی است، ورود کرد و بیماریابی و درمان را انجام داد.وی با تکذیب کمبود برخی اقلام دارویی بیماران مبتلا به هپاتیت، مانند ریباویرین و داروهای ضد اچ‌آی‌وی از جمله افاویرنز و ریتوناویر، اظهار کرد: این خبر درست نیست. ریباویرین دارویی است که در رژیم‌های قدیمی درمان هپاتیت C مورد استفاده قرار می‌گرفت و امروزه دیگر کاربرد ندارد.

درمان استاندارد هپاتیت C در حال حاضر ترکیب «سوفوسبوویر» به همراه «داکلاتاسویر» است که روی تمام انواع ویروس هپاتیت C اثر می‌کند و به صورت سه ماهه برای بیمار تجویز می شود.وی با بیان این که در بیمارانی که سیروز دارند مدت درمان شش ماهه خواهد بود، تصریح کرد: ما سال‌هاست که دیگر از داروی ریباویرین برای درمان هپاتیت C استفاده نمی‌کنیم. دو داروی دیگر یعنی داروهای ضد اچ‌آی‌وی از جمله افاویرنز و ریتوناویر اصلا داروهای هپاتیت C نیستند و داروهای ویروسی اچ آی وی هستند که اگر کمبودی در آن حیطه وجود دارد، بنده بی‌اطلاعم و بهتر است همکاران عفونی که بیماران اچ آی وی / ایدز را درمان می‌کنند، پاسخگو باشند.

رئیس شبکه هپاتیت ایران با اشاره به اینکه در حال حاضر دو کارخانه داروهای هپاتیت C را تولید می‌کنند، گفت: در کنگره گوارش که اخیرا برگزار شد، از همکاران شنیدم که کارخانه سومی هم این کار را انجام خواهد داد. برای یک کشور ۸۰ میلیونی که تعداد بیماران هپاتیت C در آن کمتر از ۲۰۰ هزار نفر هستند، حتی سه کارخانه هم ممکن است زیاد باشد و این کارخانه‌ها در رقابت اقتصادی با هم ممکن است دچار مشکل شوند. طبق اطلاعات بنده قبلا دو کارخانه دیگر هم به تولید داروهای هپاتیت C مشغول بودند اما نتوانستند در رقابت بازار دوام بیاورند و خط تولید داروهای هپاتیت C را جمع کردند.وی افزود: نکته قابل توجه آن است که هیچ وقت یک شرکت دارویی با قطع خط تولید یک محصول دارویی تعطیل نمی‌شود، مگر اینکه از مشکلات مدیریتی دیگر رنج ببرد؛ بسیاری از داروها برای مدتی تولید می‌شوند و بسته به شرایط بازار خط تولید آنها جمع می‌شود و داروهای دیگر توسط آن شرکت تولید می‌شوند.

سهراب‌پور در ادامه با اشاره به آمار مبتلایان به هپاتیت B و C در کشور، گفت: حدودا بین ۱۸۰ تا ۲۰۰ هزار بیمار هپاتیت C و حدود ۱.۳ میلیون بیمار هپاتیت B در کشور وجود دارند. تمام بیماران هپاتیت C نیازمند درمان هستند، اما حدود یک سوم بیماران هپاتیت B نیازمند دارو هستند و بقیه باید هر شش ماه سونوگرافی و آزمایش دهند و تحت پیگیری باشند.وی با بیان اینکه در مورد هپاتیت B کشور خوشبختانه در وضعیت خوبی قرار دارد، اظهار کرد: همچنین روند کاهش شیوع بیماری در کشور مشهود است. در مورد هپاتیت C اما، متاسفانه در سال‌های گذشته فعالیت جدی انجام نشده و فقط به برنامه‌های تلویزیونی و کمپین‌های با تاثیر محدود اکتفا شده است. خوشبختانه شبکه هپاتیت ایران در دوره جدید، برنامه‌ریزی علمی و عملی برای حذف نقطه‌ای را به صورت پایلوت در شهر رفسنجان شروع کرده و این برنامه با قوت در حال انجام است. با تجربه شهر رفسنجان، شهرهای دیگر ایران هم یکی پس از دیگری وارد برنامه حذف خواهند شد.

رئیس شبکه هپاتیت ایران در خصوص ریشه‌کنی هپاتیت C در میان زندانیان و خانواده‌های این افراد نیز گفت: زندانیان افرادی تنگدست و از نظر اجتماعی آسیب‌پذیر هستند. تشخیص و درمان هپاتیت C در آنها باید به صورت رایگان و در خود زندان انجام شود. ماه‌ها است که تعداد بیماران مبتلا به هپاتیت C که با پای خود به مطب پزشکان مراجعه می‌کنند، کاهش یافته است. امروزه درمان هپاتیت C بیش از آن که یک مشکل طبی باشد، یک مشکل اجتماعی است و حذف آن تنها با فعالیت بین سازمانی و مشارکت نهادهای مردمی ممکن خواهد بود.