گروه اقتصادی_ رسانه ها: سخنگوی دولت در باره یارانه بنزین در روزنامه ایران نوشت: فارغ از اینکه مصرف بنزین در ایران بشدت بالاست، مصرف بنزین در کشور ما به شکلی اساسی دچار انحراف است. بهصورتی که بر اساس دادههای هزینه-درآمد خانوار، بالاترین دهک درآمدی بیش از 11 برابر ضعیفترین دهک درآمدی از یارانه بنزین استفاده میکند.در حالی که فلسفه پرداخت یارانه این است که از ثروتمندان گرفته شود و به فقرا داده شود! در حاملهای انرژی از جمله بنزین این امر معکوس است.یعنی یارانه کوری به همه پرداخت میشود اما طبیعی است که خانوادههای ثروتمندتر که ماشینهای بیشتری دارند به نسبت خانوارهای ضعیفتر که یا یک ماشین دارند یا اصلاً ماشین ندارند بیشتر از این یارانه استفاده میکنند. لذا هرچه بتوانیم بخشی از این یارانه را از این حالت خارج کرده و بهصورت مستقیم به مردم کمک کنیم به عادلانهتر شدن آن کمک خواهد کرد.
در بنزین عملاً دولت در حال پرداخت یارانه به ازای مصرف بیشتر است بهطوری که مطابق بررسیهای جهانی بیشترین میزان سرانه بنزین در جهان با توجه به سطح توسعهیافتگی در ایران اتفاق میافتد. یعنی دولت مجبور شده قیمت بنزین را سرکوب کند تا بتواند این یارانه را به همه بهصورت یکسان بدهد. اما این شیوه از پرداخت یارانه که با به هم زدن مکانیسم قیمتها انجام میشود بشدت ناکاراست و ناکارایی هم ایجاد میکند. اولین ناکارایی که در اثر این روش ایجاد میشود مصرف بالاتر و غیربهینه است. مصرف بیشتر بنزین به معنای از بین بردن منابع کشور و مصرف کمتر کالاهای دیگر است که میتوانند برای سلامتی مردم، برای آموزش کودکان و برای بهداشت مفید باشند.
بررسیهای متعدد کارشناسی نشان میدهد که با احتساب سهم درنظر گرفته شده برای خودروهای عمومی در این طرح، عملاً حدود 70 درصد از کل بنزین مصرفی روزانه با قیمت سهمیهای (1500 تومان) و تنها 30 درصد از آن با قیمت 3000 تومانی مصرف خواهد شد. لذا بخش عمده بنزین بهصورت سهمیهای اعطا خواهد شد و مردم نباید نگرانی از ابعاد تورمی این افزایش داشته باشند. از سوی دیگر اقتصاددانان با روشهای علمی نشان دادهاند که افزایش قیمت بنزین در سنوات گذشته در ایران و در کشورهای مختلف جهان حتی بدون تدبیر برای در نظر گرفتن این تمهیدات یا اثر تورمی نداشته یا اثر تورمی آن ناچیز بوده است. بنابراین نگرانی از اثرات تورمی این طرح چندان صحیح نیست.البته کسری بودجهای که هماکنون داریم میتواند به افزایش تورم منجر شود اما افزایش قیمت بنزین خصوصاً با این ترتیبات و تمهیدات، تورمی ایجاد نخواهد کرد یا تورم ناشی از آن بسیار اندک خواهد بود. هرچند ما در ماهها و سال آتی تورم ناشی از کسری بودجه را خواهیم داشت.
مصرف بیشتر کالای مضر برای محیط زیست همانند بنزین به معنای آلودگی بیشتر چه در هوا، چه در آب و چه در خاک کشور است. استفاده غیرضروری از خودروها همچنین سبب افزایش حجم ترافیکها شده که خود عوارض بسیار دیگری دارد. بنابراین برداشتن گامهایی برای کانالیزه کردن یارانه بنزین و دادن آن به شکل مستقیم به مردم حرکتی مفید و مؤثر در جهت بهبود محیط زیست و آلودگی هواست.شکاف قیمتی ایجاد شده میان قیمت بنزین در ایران و کشورهای منطقه سبب قاچاق گسترده سوخت به خارج از کشور شده است. آمارهای مختلفی از میزان قاچاق وجود دارد که هیچکدام بهصورت کامل قابل اتکا نیست اما منطق اقتصادی نشان میدهد که حجم قاچاق بسیار گسترده باشد. سرکوب قیمت بنزین به شکل سابق سبب میشود تا منابع ملی کشور به کشورهای همسایه سرازیر شده و مردم کشور کمترین نفع و باندهای قاچاق بیشترین منافع را کسب کنند. افزایش قیمت بنزین قطعاً حرکت در مسیر به صفر رساندن قاچاق بنزین، ایجاد بستر برای حرکت به سمت صادرات بنزین و کسب درآمد ارزی برای کشور است.