گروه جامعه: ایدز در ایران به سه دلیل اصلی شایع میشود که البته در تمام کشورها هم مشابه نیست و جایگاه عوامل در هر کشوری با توجه به فرهنگ حاکم بر آن فرق میکند. مردم در ایران به خاطر تزریق با آمار حدود 60 درصد، رابطه جنسی با رقم جمعیتی حدود 22 درصد و انتقال بیماری از مادر به کودک با آماری نزدیک به یک درصد، در صدر عوامل و منشاء این بیماری هستند.
به گفته متخصصان، نگرانی در این حوزه و برای این جمعیت 40 هزار نفری بیش از سایرین است. چرا که این افراد به خاطر ناآگاهی از بیماری خود نه میتوانند از وخیمتر شدن اوضاع بیماری جلوگیری کنند، نه توان خودمراقبتی برایشان مهیاست و نه اطلاعی درباره کنترل راههای انتقال دارند. اگر هم راهها را بدانند، تا وقتی از بیماری خودشان مطلع نباشند نمیدانند باید چه کنند.
علل اصلی ابتلا به ایدز در ایران چیست؟
دقیقاً در چنین شرایطی است که میبینیم به گزارش وزارت بهداشت، جوانان مهمترین گروه در معرض ابتلا به این بیماری هستند. این اطلاعات زمانی حساستر میشود که بدانیم اصلیترین علل ابتلا به ایدز در ایران به کدام عوامل ارتباط پیدا میکند.ژیلا بادران، متخصص بیماریهای عفونی، درباره آمار اعلامشده از سوی وزارت بهداشت درباره جمعیت این بیماران در کشور به اعتمادآنلاین گفت: «اگرچه تعداد اعلامشده از سوی وزارت بهداشت حدود 60 هزار نفر است، اما باید حواسمان باشد که افراد زیادی در کشور وجود دارند که به خاطر عدم دسترسی به امکانات بهداشتی و خدمات پزشکی، وضعیت ابتلایشان روشن نیست؛ یعنی به جز این 40 هزار نفر، قطعاً افراد دیگری هم هستند که در یک آمار غیررسمی باید به آن پرداخت. آمارهایی وجود دارد که حتی تعداد مبتلایان را به 300 هزار نفر هم میرساند، اما تا زمانی که آمار رسمی در این باره نداشته باشیم، هیچ عدد و رقمی قابل استناد نیست.»
بادران با اشاره به جمعیت جوانی که در حال حاضر با این بیماری روبهرو هستند توضیح داد: «در شرایطی که حالا بیش از گذشته جوانان با ریسک ابتلا به این بیماری روبهرو هستند، هیچ چیز به اندازه افزایش و آگاهی آنها از سن کم باعث جلوگیری از بروز آن نمیشود. اما حیف که هر چقدر بر این مساله تاکید میکنیم، گوش نظام آموزشی کشور بدهکار نیست. کودکان باید در مدارس این آموزهها را ببینند تا سلامت جنسیشان تامین شود.»او منشاء این بیماری را به سه دسته اصلی تقسیم کرد و گفت: «ایدز در ایرانبه سه دلیل اصلی شایع میشود که البته در تمام کشورها هم مشابه نیست و جایگاه عوامل در هر کشوری با توجه به فرهنگ حاکم بر آن فرق میکند. مردم در ایران به خاطر تزریق با آمار حدود 60 درصد، رابطه جنسی با رقم جمعیتی حدود 22 درصد و انتقال بیماری از مادر به کودک با آماری نزدیک به یک درصد، در صدر عوامل و منشاء این بیماری هستند. سایر عوامل از جمله تزریق خون آلوده هم حدود 15 درصد تاثیر دارد. به طور کلی، تزریق با سرنگ آلوده در صدر عوامل ابتلا به ایدز در کشورهای آسیایی محسوب میشود.»
کنترل ایدز از طریق کدام منشأ اجراییتر است؟
با این حال هشدارهای گاه و بیگاه اداره کنترل ایدز مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت نشان میدهد نگرانی اصلی مسئولان نه درباره ابتلا از طریق سرنگهای آلوده و انتقال از مادر به کودک، بلکه بیشتر تاکیدشان بر روابط جنسی است.کمااینکه مینو محرز، رئیس مرکز تحقیقات ایدز دانشگاه علوم پزشکی تهران، بارها گفته که مهمترین رهیافت از آمارهای وزارت بهداشت، افزایش شیوع این بیماری به خاطر ارتباط جنسی است. محرز حتی بارها تاکید کرده که واقعیت موجود در مراکز درمانی، رقمی بیش از گزارشهای وزارت بهداشت را هم نشان میدهد.گذری در بخش پرسش و پاسخهای سایت ایدز ایران نیز میتواند به روشنی گواهی بر این موضوع باشد؛ صفحهای که با هشدار «محتوای این صفحه برای افراد زیر 18 سال مجاز نمیباشد.» باز میشود. در این صفحه این امکان مهیاست که مردم تمامی پرسشهای خود درباره ایدز را مطرح کنند. بررسی هشدارها به طرز عجیبی شوکهکننده است. جایی که میتوان دید بخش اعظم پرسشها مربوط به روابط جنسی و ریسک ابتلا به ایدز به این خاطر است.
به همان اندازه که بابت این مساله نگرانی بیشتری وجود دارد، از سوی دیگر این عامل بیش از سایر موارد قابل کنترل است. برای مدیریت جامعه مبتلا به اعتیاد تزریقی، انرژی و هزینه مالی و انسانی بالایی لازم است، اما در بخش دوم، یعنی مبتلایان از طریق رابطه جنسی، تنها با افزایش آگاهی در زمینه استفاده از کاندوم میتوانند آمار بیماری را تا حد زیادی کاهش دهند. این مهم هم جز با آگاهیبخشی در زمینه سلامت جنسی به جوانان اتفاق نمیافتد.