بررسی یک فرض محال

گروه سیاسی: در روزهای اخیر رویکرد شورای نگهبان در موضوع بررسی صلاحیت داوطلبان نامزدی انتخابات مجلس یازدهم به یکی از پربحث‌ترین موضوعات در محافل سیاسی و رسانه‌ای تبدیل شده است.

مسئولان شورای نگهبان بر این باور هستند که انتقادات مطرح شده نادرست بوده و ناشی از اطلاعات غلطی است که به منتقدان ارائه شده است. آنان می‌گویند که درصد بالایی از کسانی که ردصلاحیت شده و یا به اصطلاح صلاحیت آنان احراز نشده است کسانی هستند که که پرونده‌های مفاسد اقتصادی و یا اخلاقی داشته و یا ضدیت آنان با حاکمیت آشکار بوده است.

کته جالب توجه در میان واکنش‌ها آن است که این اعتراض به نحوه عمل شورای نگهبان در بررسی صلاحیت نامزدهای انتخابات در سطح مقامات ارشد دولت نیز بوده است و نمی‌توان آن را تنها به یک جناح خاص سیاسی محدود کرد.

با نگاهی به عملکرد هیئت‌های نظارت می‌توان به این نتیجه رسید که کسر قابل توجهی از داوطلبانی که ذیل جریان اصلاحات فعالیت می‌کنند تا این لحظه از گردونه رقابت، پیش از آغاز شدن رقابت خارج شده‌اند و بر همین اساس هم تصمیم‌گیران جریان اصلاحات به صراحت اعلام کرده‌اند که در صورت عدم تغییرات معنادار در شرایط فعلی امکانی برای ارائه لیست انتخاباتی برای آنان وجود نخواهد داشت.

بر اساس تجارب گذشته می‌توان پیش‌بینی کرد که احتمالا اعضای شورای نگهبان در مرحله پایانی بررسی صلاحیت‌ها تعدادی از چهره‌های اصلاح‌طلب را تایید صلاحیت خواهند کرد اما حتی اگر چنین شود هم بعید به نظر می‌آید که شاهد شکل گرفتن فهرستی کامل از سوی اصلاح‌طلبان باشیم.

می‌توان این موضوع را از زاویه‌ای دیگر نیز مورد توجه قرار داد. بیاییم یک فرض محال را بررسی کنیم؛ شرایط فرضی که بر اساس آن شورای نگهبان به یکباره تمامی نامزدهای اصلاح‌طلب ردصلاحیت شده را تایید کند. آیا در یک چنین حالت فرضی تفاوتی را در نوع نگاه جامعه به انتخابات شاهد خواهیم بود؟

با نگاهی به آنچه در جامعه می‌گذرد می‌توان گفت که بر خلاف ادعای مقامات دولتی آنچه مردم را نسبت به صندوق رای دلسرد کرده است تنها به رویکرد شورای نگهبان بازنمی‌گردد و تقلیل سردی فضای انتخابات به این موضوع نوعی فرافکنی محسوب می‌شود. توضیح بیشتر آنکه به نظر می‌آید موضوعی که سبب بی تفاوت شدن جامعه نسبت به انتخابات شده است علاوه بر نبود فضای رقابتی کافی به عملکرد مجلس دهم و دولت روحانی بازمی‌گردد.

واقعیت آن است که این دولت و مجلس که با نام «امید» به کارنامه اصلاح‌طلبان گره خورده است شرایطی را در حوزه‌های مختلف و به ویژه اقصاد ایجاد کرده است که کسر قابل توجهی از مردم دیگر تمایلی به «تَکرار» نام آنان و یا هر گزینه دیگری ندارند و ترجیح می‌دهند خود را وارد «بازی قدرت» نکنند.

 از طرف دیگر به دلیل برخی اشکالات جدی ساختاری و البته ناتوانی‌ها و انفعال مشهود نمایندگان مجلس شاهد مخدوش شدن جدی جایگاه پارلمان نیز هستیم و در نتیجه برای درصدی از مردم این پرسش به وجود آمده است که اگر بهترین‌ها هم اجازه حضور در مجلس را داشته باشند با مجلسی در چنین جایگاهی چه تغییری در شرایط می‌توان ایجاد کرد؟!