رییس سازمان جهانی بهداشت مهره چین است؟

گروه بین‌الملل: دقیقا صد روز پیش از این بود که سازمان جهانی بهداشت برای اولین بار خبر شیوع ویروس کرونا در چین را منتشر کرد.

اگرچه عملکرد این سازمان در قبال بیماری‌های فراگیر پیش از این نیز بارها مورد انتقاد بوده و گاه منتقدان واکنش‌های این سازمان را در قبال بیماری‌ها افراطی و گاه بسیار کند و آهسته می‌دانستند، اما می‌توان گفت که این اولین بار است که تا این اندازه عملکرد سازمان و دبیرکل آن زیر ذره‌بین کشورها قرار گرفته است. سه روز پیش از این در ۷ آوریل دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا آعلام کرد که سازمان جهانی بهداشت در موضوع کرونا مرتکب «اشتباه» شده و برای مبارزه با همه‌گیری این ویروس بسیار دیر وارد عمل شده است. او با اشاره به اینکه «این سازمان پول خود را از آمریکا می‌گیرد اما به دولت چین نزدیک شده است» تهدید به حذف بودجۀ پرداختی به این سازمان برای مبارزه با ویروس کرونا کرد. رسانه‌های ایالات متحده آمریکا و هنگ کنگ نیز اعلام کردند که این ویروس از نوامبر سال ۲۰۱۹ میلادی شناخته شده بوده، اما چین با وجود آگاهی از این موضوع، مانع از اطلاع رسانی در این باره شده است. آنهم در صورتی که اطلاع رسانی به موقع می‌توانست از جهانی شدن این بیماری جلوگیری کند.

از همان آغاز انتشار خبر شیوع این ویروس در چین، تدروس آدهانوم دبیرکل سازمان جهانی بهداشت همواره مدافع عملکرد دولت چین در این باره بود. او در ۲۸ ژانویه با شی جین پینگ، رئیس جمهوری چین دیدار کرد و در کنار ستایش پکن برای «به اشتراک گذاشتن اطلاعاتشان» با سازمان جهانی بهداشت و دیگر کشورهای جهان، اعلام کرد که چین استاندارد جدیدی را برای کنترل شیوع این بیماری به اجرا گذاشته است. دفاعیات سازمان جهانی بهداشت از استانداردهای چین در حالی انجام می‌شد که در همان زمان انتقادات شدیدی درباره عملکرد پکن در قبال این بحران در سطح جهان مطرح بود. مايكل كولينز، از محققانی که با شورای روابط خارجی آمریکا همکاری دارد، می‌گوید: «در شهر ووهان مرکز شیوع ویروس کرونا، مقامات چین شهروندان این کشور را به اتهام "انتشار شایعات" درباره این بیماری دستگیر و مجازات کردند و همزمان با سانسورهای آنلاین، جریان اطلاعات را کنترل می کردند.»

با این وجود، این انتقادات نیز مانع از تغییر رویه دبیر کل سازمان جهانی بهداشت نشد. اوج این انتقادات را سه روز پیش از این می‌توان دید؛ یعنی زمانی که دونالد ترامپ در پیامی توییتری نوشت: «سازمان جهانی بهداشت واقعا بد عمل کرده است. این سازمان که عمدتا توسط ایالات متحده تامین مالی می‌شود، اکنون به دلایلی بسیار چین محور شده است.» او در ادامه افزود: «خوشبختانه من توصیه‌های این سازمان را در مورد باز نگه داشتن مرزهایمان به روی چین رد کردم. چرا آنها به ما چنین توصیه‌های نادرستی کردند؟»

واکنش تدروس آدهانوم، دبیرکل سازمان جهانی بهداشت به این انتقادات، تاکید بر موضع پیشین بود. او در یکی از آخرین اظهار نظرهایش اعلام کرد که «این ویروس را سیاسی نکنید.» او با تاکید بر برخورد جدی این سازمان برای مقابله با ویروس کرونا که تا کنون بیش از ۱ میلیون و ۶۲۳ هزار نفر را در سراسر جهان آلوده کرده و جان نزدیک به ۱۰۰ هزار نفر را گرفته، اعلام کرد: «اایلات متحده آمریکا و چین باید در کنار یکدیگر با این دشمن خطرناک بجنگند. تمرکز تمام احزاب سیاسی باید روی موضوع نجات انسان‌ها باشد. لطفا این ویروس را سیاسی نکنید.»

بنا بر گزارش مالی سال ۲۰۱۸ میلادی، سازمان جهانی بهداشت در مجموع بودجه‌ای به ارزش ۲ میلیارد و ۷۴ میلیون دلار دریافت کرده که بیشترین رقم آن یعنی ۲۸۱ میلیون دلار از سوی ایالات متحده آمریکا پرداخت شده است. از دیگر کشورهایی که سهم قابل توجهی در تامین این بودجه داشتند می‌توان به بریتانیا (۲۰۵ میلیون دلار)، آلمان (۱۵۴ میلیون دلار) و ژاپن (۸۶ میلیون دلار) اشاره کرد. بنیاد بیل و ملیندا گیتس نیز یک کمک مالی به ارزش ۲۲۸ میلیون دلار در اختیار این سازمان گذاشته بود که دومین مشارکت کننده بزرگ پس از دولت ایالات متحده آمریکا محسوب می‌شد. سهم چین از تامین این بودجه تنها ۶ میلیون دلار بوده است!

به این ترتیب در صورتی که دونالد ترامپ تهدید خود را عملی کند و بودجۀ پرداختی آمریکا برای مبارزه با این بیماری به سازمان جهانی بهداشت را حذف کند، یک فاجعه روی خواهد داد. اگرچه که دبیرکل سازمان جهانی بهداشت به وقوع چنین فاجعه‌ای اعتقادی ندارد. او در یکی از آخرین اظهارنظرهایش در قبال جنگ لفظی اخیر، ضمن تشکر از ایالات متحده آمریکا در «پشتیبانی سخاوتندانه» خود از این سازمان اعلام کرد که معتقد است آمریکا همچنان به پرداخت سهم مالی خود به این سازمان ادامه خواهد داد.