اکران آنلاین موفق یا مخرب برای VODها؟

به گزارش ایسنا، در روزهای اولی که سینماهای کشور با شیوع کرونا تعطیل شدند، کمتر کسی گمان می‌برد که بازگشایی سینماها و وضعیت فیلم‌های در اکران مانده به یک معضل بزرگ تبدیل شود، ولی آنقدر این ماجرا ادامه‌دار شد تا «خروج» ابراهیم حاتمی‌کیا ریسک اکران آنلاین را پذیرفت و باز کننده مسیری شد که بعد از آن حتی فیلمسازانی که اول می‌گفتند فیلمشان فقط مختص پرده سینماست، الان برای اکران در VOD‌ها اعلام آمادگی می‌کنند.اما «خروج» و بعد از آن «طلا» و حالا «زیر نظر» که از روز گذشته راهی اکران آنلاین شده، با وجود استقبال نسبتا خوبی که در این فرمت نمایشی از آن‌ها شد، در همان ساعت‌های اولیه با انتشار کپی غیرمجاز روبرو شدند. برای «خروج» با پیگیری‌هایی که انجام شد سایت‌های منتشر کننده لینک‌های این فیلم مسدود شدند و بعد برای فیلم‌های دیگر هم همین اتفاق تکرار شد هرچند برای آنچه در کانال‌های تلگرامی یا شبکه‌های ماهواره‌ای منتشر می‌شود دیگر امکان مسدود کردن نیست و فقط باید به همان تاکید و درخواست و دعوت فیلمسازان از مردم برای تماشای نسخه قانونی اکتفا کرد.جدا از این مسئله، میزان فروش فیلم‌های اکران شده در سامانه‌های VOD  گرچه رسمی و دقیق اعلام نشده، اما چندان قابل مقایسه با میزان فروش فیلم‌ها در سینما و در همین بازه زمانی نیست در حالی که به نظر می‌رسد باید در همین شرایط فعلی با ظرفیت‌هایی که موجود است، در این باره ارزیابی صورت گیرد بویژه آنکه  برخی حُسن‌های این اکران مثل دریافت سریع پول فروش بلیت، تهیه‌کنندگان را راضی‌ نگه داشته است. 

محمد شایسته، تهیه‌کننده فیلم‌های «طلا» و «زیر نظر» که از این نوع اکران رضایت دارد، می‌گوید:‌ اکران آنلاین مزایایی دارد و باید درنظر داشت که به طور مثال یک و نیم میلیارد تومان فروش در VOD، معادل چهار و نیم میلیارد فروش در سینماست، چرا که از آمارهای عجیب و غریب فروش سینماها فقط 30 درصد در اختیار تهیه‌کننده قرار می‌گیرد ولی در VOD هفتاد درصد.او بزرگترین حُسن این سامانه‌های آنلاین را در تسویه حساب نقدی می‌داند و مصداقش هم این است که از فروش هشت و نیم میلیاردی فیلم «زیر نظر» در سینماها پیش از شیوع کرونا، سینمادارها فقط 200 میلیون تومان پول به او داده‌اند.و همین ویژگی‌ها از جمله دلایلی است که اکران آنلاین را اتفاقی مثبت جلوه می‌دهد. در همین راستاست که سازمان سینمایی هم حمایت‌های جداگانه‌ای را برای خارج شدن فیلم‌ها از صف اکران در نظر گرفته و اعلام کرده است:‌ از فیلم‌های سینمایی که برای اکران آنلاین اقدام کنند، پنجاه میلیون تومان حمایت می‌شود. به این ترتیب فیلم‌هایی که قبلا اکران ناتمام داشته‌اند و از موسسه سینما شهر بابت دی‌سی‌پی مبلغ ۱۵ میلیون تومان گرفته‌اند، از این مبلغ، کسر می شود و فیلم‌های محصول مشارکت سازمان‌ها و نهادهای دولتی و عمومی چنانچه مشارکت آن دستگاه‌ها بیش از ۵۰ درصد بوده است، مشمول این حمایت نمی‌شوند و برای مشارکت کمتر، ۲۰ میلیون تومان حمایت می شوند. همچنین به فیلم‌هایی که در طول دوره اکران آنلاین امکان پخش تیزر تلویزیونی نداشته‌ باشند، ۱۰ میلیون تومان علاوه بر ۵۰ میلیون پرداخت می‌شود.

با این وجود، علی سرتیپی که پخش‌کننده فیلم «خروج» بود و این فیلم قرار است به زودی در شهرهای دیگر کشور هم به صورت سینما ماشین اکران شود، اکران آنلاین را یک طرح کاملا موفق نمی‌داند و امیدوار است چرخه طبیعی اکران از سر گرفته شود.این تهیه‌کننده و سینمادار در این باره به ایسنا می‌گوید: آنچه الان اتفاق افتاده حتی در صحبت‌هایی که با دست‌اندرکاران VOD‌ها داشته‌ایم، نشان می‌دهد اکران آنلاین را نمی‌توان موفق دانست چون مشکل اینترنت و حتی ارتباط با سیستم بانکی در خوب اجرا شدن این کار نقشی تعیین کننده دارند. ضمن اینکه در خارج از کشور آنچه به عنوان اکران آنلاین انجام می‌شود با قیمت بلیت بالاست نه این رقم‌های 10 یا 15 هزار تومان ما.سرتیپی در عین حال تاکید می‌کند: اکران آنلاین برای فیلم‌های متوسط و ضعیف می‌تواند خوب باشد، اما برای همین فیلم «خروج» آن را مثبت نمی‌دانم چون فروش این فیلم روی پرده قطعا خیلی بیشتر می‌توانست باشد. 
او با اشاره به اینکه تماشای فیلم در سالن به صورت جمعی و در قالب تفریح یک بحث جداگانه است، ادامه می‌دهد: به جز این‌ها یک مشکل اساسی در این طرح، نداشتن کپی رایت است که بلافاصله پس از نمایش یک فیلم شبکه‌های ماهواره‌ای آن را پخش می‌کنند و همه چیز از بین می‌رود. به همین دلیل معتقدم ما به اسم سینمای آنلاین در حال از بین بردن VOD هستیم چون با این روش دیگر VOD معنی ندارد.با وجود این اظهارات شاید باید زمان بیشتری بگذرد تا بتوان بهتر این نوع اکران را ارزیابی کرد اما نکته مهم در هر صورت این است که مسئولان باید برای صیانت از آثار تصویری کشور چه آن‌هایی که به صورت آنلاین اکران می‌شوند و چه آن‌هایی که در قالب پخش خانگی راهی VODها می‌شوند، فکری کند.